مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
زمان تعویض باتری خودرو + تشخیص زمان تعویض باتری خودرو
باتری خودرو در صورت نو بودن می‌تواند خروجی شدت جریانی حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ آمپر را تولید کند. زمانی که این مقدار آمپر به استارتر موتور خودرو وارد می‌شود می‌تواند میل لنگ خودرو را به راحتی چرخانده و پیشرانه را به سرعت روشن کند؛ حتی زمانی که دمای هوای بیرون بسیار پایین باشد. زمانی که عمر باتری بالاتر می‌رود دیگر توانایی روزهای نخست را در فراهم کردن آمپر کافی ندارد و همین مساله باعث می‌شود که دیگر استارتر پیشرانه توانایی چرخاندن سریع میل لنگ را نداشته باشد و مخصوصا اگر دمای هوا پایین باشد ممکن است دیگر امکان روشن کردن پیشرانه‌ی خودرو را نداشته باشد. بسیاری از رانندگان ممکن است با خودرویی که مدت طولانی خاموش بوده و سپس توانایی روشن شدن را ندارد، مواجه شده باشند. چنین مخمصه‌ای به هیچ وجه جز شرایطی نیست که کسی دوست داشته باشد در آن گرفتار شود.
حال سوال اساسی این است که آیا باید باتری خود را قبل این که به چنین مرحله ای برسد تعویض کنیم؟ یکی از مراکز سرویس تخصصی خودرو که فروش محصولات ب‌ام‌و، هیوندای، کادیلاک، مینی و ولوو را بر عهده دارد در این باره می‌گوید که باتری‌های اتومبیل به طور معمول و در شرایط عادی تا چهار الی پنج سال یا حتی کمتر، عمر می‌کنند. اگر باتری خودروی شما عمری به این میزان دارد بهتر است قبل از اینکه برایتان دردسر درست کند به فکر تعویض آن باشید.
شرایط عادی؟
شرایط عادی به فاکتورها و عوامل بسیاری وابسته است. به طور عادری، باتری خودرو نباید تحت حرارت خیلی پایین یا خیلی بالا و تکان و ضربه قرار گیرد و یک سیستم شارژر اصولی و استاندارد باید به آن متصل باشد. اما در دنیای واقعی شرایط ممکن است فرق کند. برای مثال اگر در محل گرمسیری زندگی می‌کنید در برخی از روزهای سال، باتری خودروی شما تحت دمای بسیار بالایی قرار می‌گیرد. در برخی از مناطق داخل کشور نیز در طول سال باتری تحت دمای بسیار بالا و در ادامه دمای بسیار پایین قرار می‌گیرد که این مساله به شدت سلامت باتری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر تسمه‌ی باتری نیز دچار مشکل شود این قطعه به اندازه‌ی کافی شارژ نخواهد شد و بزودی برایتان دردسر ایجاد خواهد کرد. پس به طور کلی باتری‌ها به ندرت در شرایط کاری نرمال قرار دارند و عمر کمتری از میزان اعلام شده‌ی تولید‌کنندگان خواهند داشت.
درون باتری چه خبر است؟
بیایید نگاهی دقیق‌تر به اجزای داخلی یک باتری معمولی از نوع سرب-اسیدی بیاندازیم تا بتوانیم بهتر متوجه مشکلات این باتری‌ها شویم. در داخل بدنه‌ی پلاستیکی باتری تعدادی صفحه‌ی سربی وجود دارند که به صورت خط به خط جاسازی شده‌اند. این صفحات در مخلوطی از آب و اسید سولفوریک غوطه‌ور هستند و این مایع فضای بین آنها را پر کرده است. این صفحات برای مقاومت بالایی طراحی شده‌اند اما شرایطی وجود دارند که می‌توانند سبب شکسته شدن ساختار داخلی آنها شوند. برای مثال، اگر مدت زمان طولانی را در حالتی رانندگی کنید که باتری در جای خود محکم نشده باشد و مدام تحت لرزش و ارتعاشات قرار داشته باشد چنین شرایطی می‌تواند منجر به ضعیف شدن صفحات گردد. همچنین حرارت بیش از اندازه در زمان تابستان نیز می‌تواند واکنش‌های شیمیایی را که منجر به کاهش عمر باتری می‌شوند را سرعت بخشد.
سفرهای کوتاه
شاید جالب باشد بدانید انجام سفرهای کوتاه یا توقف‌های زیاد در طی سفرهای طولانی نیز می‌تواند به باتری خودرو آسیب برساند. دلیل این امر این است که در این شرایط، باتری هیچگاه فرصت شارژ شدن کامل را پیدا نمی‌کند در نتیجه پدیده‌ی لایه لایه شدن اسید در باتری رخ می‌دهد و چنین پدیده‌ای سبب آسیب دیدن صفحه‌ها و در نهایت کاهش طول عمر باتری می‌شود.
نشانه‌های پایان عمر باتری
واضح‌ترین و ساده‌ترین نشانه ای که نزدیک شدن باتری به پایان عمر کاری را نشان می‌دهد این است که باتری خودروی شما در حالت شارژ کامل (برای مثال پس از طی مسافت طولانی) نتواند دوباره پیشرانه را روشن کند. البته این قضیه می‌تواند ناشی از وجود ایراد در مدار شارژ باتری خودرو نیز باشد بنابراین باید به دقت چک شود، البته هر مکانیکی می‌تواند این عیب‌یابی را برای شما انجام دهد. با این حال اگر سیستم شارژ مشکلی نداشته باشد، بدین معنی است که باتری در وضعیت خوبی قرار ندارد. همچنین با دانستن عمر باتری خود نیز می‌توانید زمان تعویض آن را متوجه شوید چون همانطور که پیش‌تر گفتیم باتری‌های معمولی عمر حداکثری ۴ تا ۵ سال دارند؛ البته قویا پیشنهاد می‌کنیم در بازه‌ی زودتری اقدام به تعویض باتری خود کنید.
نتیجه گیری
باتری‌ها آنقدر قطعات قابل اطمینانی هستند که بسیاری از رانندگان فراموش می‌کنند که باتری خودرویشان به اواخر عمر خود نزدیک شده است. با این وجود اگر حواستان به عمر باتری خودرو باشد می‌توانید ریسک خرابی در راه را کاهش دهید. همانطور که اشاره کردیم اگر خودروی شما در حالت شارژ کامل به راحتی روشن نشود می‌تواند دلیل خوبی برای
تعویض باتری باشد. اگر در این مورد شک دارید می‌توانید از یک مکانیک کمک بگیرید. در این صورت دیگر می‌توانید از روشن شدن خودروی خود برای چندین سال مطمئن باشید.
آیا باطری خودرو شما قدرت کافی برای استارت‌زدن در هوای سرد را دارد؟ تنها راه برای پی‌بردن به این موضوع که آیا باطری شما کاملا شارژ است یا نه، سنجش وضعیت شارژ باطری توسط دستگاه سنجش ولتاژ یا ولت‌متر است. می‌توانید از یک ولت‌متر آنالوگ یا دیجیتال استفاده کنید اما خواندن ولتاژ در نمونه‌های دیجیتال راحت‌تر است و عدد دقیق‌تری را به شما نشان می‌دهد.
برای سنجش ولتاژ باطری اول سوییچ را کامل ببندید و تمام چراغ‌های خودرو را خاموش کنید.
برای بررسی وضعیت شارژ باطری کابل مثبت یا قرمز رنگ ولت‌متر را به قطب مثبت باطری متصل کنید. قطب مثبت باطری با علامت + و کابلی که به قطب مثبت باطری متصل شده معمولا با رنگ قرمز مشخص شده است.
کابل منفی یا سیاه‌رنگ ولت‌متر را به قطب منفی باطری متصل کنید. قطب منفی باطری با علامت – و کابلی که به قطب منفی باطری متصل شده معمولا با رنگ سیاه مشخص شده است.
سنجش ولتاژ باتری
به عددی که ولت‌متر نشان می‌دهد توجه کنید و به جدول زیر مراجعه کنید:
ولتاژ باطری ………… وضعیت شارژ
۱۲.۶۶ ولت ………… ۱۰۰ درصد
۱۲.۴۵ ولت ………… ۷۵ درصد
۱۲.۲۴ ولت ………… ۵۰ درصد
۱۲.۰۶ ولت ………… ۲۵ درصد
۱۱.۸۹ ولت ………… ۰ درصد
توجه: ولتاژهای جدول بالا مربوط به دمای ۲۶ درجه سانتی‌گراد است. ولتاژ باطری به ازای هر منفی ۱۲ درجه سانتی‌گراد کاهش دما حدود ۰.۰۱ ولت افت می‌کند. در دمای منفی ۱ درجه سانتی‌گراد یک باطری با شارژ کامل ولتاژی معادل ۱۲.۵۸۸ خواهد داشت و در دمای منفی ۱۷ درجه سانتی‌گراد ولتاژ آن ۱۲.۵۱۶ ولت خواهد بود.
بنابراین طبق جدول بالا یک باطری با ولتاژ ۱۲.۲۹ ولت حدود ۵۰ درصد کمبود شارژ دارد و باید شارژ شود.
آیا شارژ باطری خودروی شما کم است؟
اگر ولتاژ باطری خودروی شما کمتر از ۱۲.۴۵ ولت (۷۵ درصد شارژ) است به این معناست که شارژ آن کم است و باید شارژ شود. می‌توان با اتصال یک شارژر باطری قابل‌حمل به باطری خودرو یا رانندگی با خودرو به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه با سرعت ۶۵ کیلومتر در ساعت یا بالاتر آن را شارژ کرد.
خوردگی قطب باتری
برای اینکه باطری‌های اسید سربی بهترین عملکرد و بیشترین عمر را داشته باشند باید همیشه ۷۵ درصد یا بالاتر شارژ داشته باشند. اگر شارژ این نوع باطری خالی شود و طی چند روز دوباره تا ۷۵ درصد یا بیشتر شارژ نشود ممکن است آسیب دائمی ببیند. سولفاته‌شدن از شارژشدن کامل خانه‌ها یا صفحات سلولی درون باطری جلوگیری می‌کند. این مشکل به مرور زمان باعث کاهش عمر و عملکرد باطری می‌شود.
چرا به یک باطری سالم نیاز دارید تا در هوای سرد بتوانید با اطمینان استارت بزنید؟
سلامت باطری برای استارت مطمئن به خصوص در هوای سرد ضروری است زیرا در هوای سرد فشار وارد بر باطری هنگام استارت افزایش می‌یابد. علت آن این است که روغن موتور در دماهای پایین سفت‌تر و غلیظ‌تر می‌شود بنابراین هنگام استارت‌زدن برای چرخاندن یک موتور سرد به آمپر یا شدت جریان بیشتری نیاز است. در دمای منفی ۱۷ درجه سانتی‌گراد شدت جریان موردنیاز برای روشن‌کردن یک موتور سرد ممکن است تا ۲ برابر افزایش یابد.
در دمای منفی ۲۶ درجه سانتی‌گراد بسته به میزان گران‌روی روغن موجود در محفظه میل‌لنگ، شدت جریان موردنیاز برای چرخاندن یک موتور سرد هنگام استارت ممکن است تا ۳ برابر یا بیشتر افزایش یابد. هر چقدر روغن داخل موتور سفت‌تر باشد چرخاندن موتور توسط موتور استارت دشوارتر خواهد بود.
درعین‌حال هوای سرد توانایی باطری در ارائه شدت جریان مناسب را کاهش می‌دهد. در دمای منفی ۱۷ درجه سانتی‌گراد اکثر باطری‌ها می‌توانند فقط حدود ۶۵ درصد از شدت جریان عادی برای استارت‌زدن را تامین کنند. در دمای منفی ۲۸ درجه سانتی‌گراد جریان برق باطری به نصف کاهش می‌یابد!
هشدار: اگر شارژ باطری شما خالی شده و مایع اسیدی درون آن منجمد شده است سعی نکنید آن را شارژ کنید زیرا ممکن است منجر به ترکیدن باطری شود! قبل از شارژ یا آزمایش باطری آن را از خودرو خارج و به فضای گرمی منتقل کنید تا یخ آن باز شود.
باطری شما سالم یا خراب است؟
باطری سالم شارژ می‌شود و شارژ را نگه می‌دارد و می‌تواند شدت جریانی نزدیک به آمپری که روی آن نوشته شده است تولید کند. باطری خراب شارژ نمی‌شود و شارژ را نگه نمی‌دارد و نمی‌تواند شدت جریان کافی برای استارت موتور را تامین کند. باطری سالم قابلیت شارژ مجدد و سرویس‌دهی دوباره را دارد اما باطری خراب باید تعویض شود.
اکثر باطری‌های خودرو تنها ۴ تا ۵ سال عمر می‌کنند بنابراین اگر عمر باتری خودرو شما ۴ سال یا بیشتر است و شارژ را نگه نمی‌دارد و مدام شارژ آن خالی می‌شود یا به نظر می‌رسد هنگام استارت موتور را با سرعت عادی نمی‌چرخاند احتمالا به یک باطری نو نیاز دارید.
نحوه تشخیص زمان تعویض باتری خودرو
دینام
باطری ضعیف یا کاملا خالی لزوما به این معنا نیست که باطری شما حتما خراب شده است یا باید تعویض شود. شارژ یک باطری سالم نیز به دلایلی مانند موارد زیر ممکن است خالی شود:
شخصی چراغ‌های خودرو را روشن گذاشته باشد، به اندازه کافی از خودروی خود استفاده نکرده‌اید تا شارژ کامل باطری حفظ شود، خودروی شما مدت طولانی خوابیده و استارت نخورده است، وجود مشکل در سیستم شارژ یا دینام خودرو یا یک مشکل برقی که هنگام خاموش‌بودن خودرو شارژ باطری را تخلیه می‌کند.
نحوه آزمایش باطری و اصطلاحات رایج مربوط به باطری
آزمایش باطری:
تنها راه پی‌بردن به سلامت یا عدم سلامت باطری آزمایش آن است. بسیاری از فروشگاه‌های لوازم یدکی به صورت رایگان آزمایش باطری خودرو را انجام می‌دهند.
اگر خودروی شما قابل‌راندن است یا می‌توانید به کمک باطری خودروی دیگری آن را روشن کنید به یک فروشگاه لوازم یدکی در نزدیکی خود که آزمایش رایگان باطری را انجام می‌دهد مراجعه کنید و از آنها بخواهید باطری و سیستم شارژ خودروی شما را آزمایش کنند.
اگر نمی‌توانید خودروی خود را روشن کنید باطری را از خودرو خارج کنید و با کمک خودروی یکی از دوستانتان باطری خود را به فروشگاه موردنظر برای آزمایش ببرید.
بسیاری از تعمیرگاه‌ها نیز باطری و سیستم شارژ خودرو را برای شما آزمایش می‌کنند اما معمولا برای این کار مبلغی از شما دریافت می‌کنند. بعضی از آنها رایگان این کار را انجام می‌دهند یا هزینه تشخیص عیب باطری را به عنوان بخشی از هزینه تعمیر درنظر می‌گیرند.
احتیاط: داخل باطری‌های معمولی با خانه‌های تَر با ترکیبی از آب و اسید سولفوریک پر می‌شود. دست‌کش دست کنید و با احتیاط با باطری کار کنید تا از ریختن مایع اسیدی روی پوست یا لباس شما جلوگیری شود. اسید باطری می‌تواند باعث سوختگی شدید شود. اگر اسید باطری روی پوست شما ریخت با آب فراوان آن را شستشو دهید و با استفاده از جوش شیرین اسید را خنثی کنید.
اصولا دو روش برای آزمایش باطری وجود دارد. روش سنتی استفاده از دستگاهی است که باطری را تحت فشار قرار می‌دهد تا وضعیت آن را بسنجد.
برای اینکه در این آزمایش نتایج دقیقی به دست آید، باطری قبل از آزمایش باید شارژ شود. این دستگاه مقدار فشار سنجیده‌شده‌ای به باطری وارد می‌کند که معمولا معادل نصف ظرفیت شدت جریان باطری برای استارت سرد یا سه برابر درجه‌بندی آمپر-ساعت باطری است.
هنگامی‌که فشار به باطری وارد می‌شود دستگاه ولتاژ باطری را نشان می‌دهد. اگر درحین آزمایش ولتاژ باطری به کمتر از ۹.۶ ولت برسد معیوب است و باید تعویض شود. اگر ولتاژ باطری حدود ۹.۶ ولت باقی بماند باطری سالم است و می‌توان دوباره از آن استفاده کرد.
دستگاه آزمایش باتری
روش دیگر و سریع‌تر برای آزمایش باطری استفاده از دستگاه سنجش رسانایی یا هدایت الکتریکی باطری است. این دستگاه یک فرکانس متناوب از باطری عبور می‌دهد تا وضعیت خانه‌های داخل باطری مشخص شود.
وقتی عمر باطری افزایش می‌یابد رسانایی خانه‌های داخلی آن کاهش می‌یابد. اتصال کوتاه، مدار باز یا ایرادهای دیگر خانه‌های باطری نیز رسانایی آن را کاهش می‌دهند بنابراین سنجش رسانایی دقیقا وضعیت باطری را مشخص می‌کند. بهترین ویژگی این نوع آزمایش این است که باطری قبل از آزمایش نیازی به شارژ مجدد ندارد.
اکثر دستگاه‌های سنجش رسانایی عدد دقیقی نشان می‌دهند حتی اگر باطری تقریبا خالی از شارژ باشد.
بعضی دستگاه‌های الکترونیکی سنجش باطری نیز می‌توانند ظرفیت شدت جریان استارت سرد باطری را بسنجند که با استفاده از آنها می‌توان عمر باقیمانده باطری را تخمین زد. بعضی از دستگاه‌ها می‌توانند شدت جریانی که موتور استارت هنگام استارت‌زدن از باطری می‌گیرد را نیز بسنجند و خروجی دستگاه شارژ را تحت‌فشار هنگام کارکرد موتور آزمایش کنند.
بعضی از دستگاه‌ها حتی ولت‌متر درونی برای بررسی اتصالات نیز دارند.
اتصالات بدنه معیوب
اگر یک دستگاه الکترونیکی سنجش باطری بتواند ظرفیت شدت جریان استارت سرد باطری را محاسبه کند می‌توان از آن برای شناسایی اتصالات منفی بدنه معیوب نیز استفاده کرد.
ابتدا ظرفیت شدت جریان استارت سرد در محل قطب‌های باطری آزمایش می‌شود سپس دوباره همین آزمایش در یکی از نقاط اتصال بدنه منفی روی موتور یا مکان‌های دیگر تکرار می‌شود.
اگر در رقم ظرفیت شدت جریان استارت سرد بین این دو آزمایش بیش از ۲۵ درصد اختلاف وجود داشته باشد نشان‌دهنده وجود یک اتصال بدنه معیوب است.
نحوه تشخیص زمان تعویض باتری خودرو
تسمه اتصال زمین (اتصال بدنه)
برای بررسی افت ولتاژ در کل اتصالات مدار می توانید از یک ولت متر دیجیتال هم استفاده کنید. حالت ایده آل این است که در یک اتصال سالم کمتر از ۰.۱ ولت افت ولتاژ داشته باشید. افت بیش از ۰.۴ ولت نشانه مقاومت بالا یا کثیف بودن و شل بودن نقاط اتصال است.
اصطلاحات رایج مربوط به رده بندی باتری
Cold Cranking Amps (CCA) شدت جریانی که یک باتری می تواند برای استارت زدن خودرو در هوای سرد ارائه دهد
این عدد رایج ترین رده بندی برای ظرفیت باتری است. این عدد نشان دهنده شدت جریانی است که یک باتری می تواند در دمای -۱۷ درجه سانتی گراد به مدت ۳۰ ثانیه ارائه دهد در حالی که ولتاژ ۷.۲ ولت را در قطب های خود حفظ کند. اکثر خودروها برای استارت زدن مطمئن در هوای سرد به ۴۰۰ تا ۶۰۰ آمپر شدت جریان CCA نیاز دارند.
Cranking Amps (CA) – شدت جریان استارت
این رده بندی در واقع همان مفهوم CCA است با این تفاوت که در دمای ۰ درجه سانتی گراد سنجیده می شود. رده بندی CA را می توان با تقسیم بر عدد ۱.۲۸ به رده بندی CCA تبدیل کرد. مثلا ۵۰۰ آمپر CA معادل ۳۹۰ آمپر CCA است.
Reserve Capacity (RC) – ظرفیت ذخیره باتری
این اصطلاح به معنای توان پایدار باتری است. منظور از این اصطلاح تعداد دقایقی است که یک باتری می تواند شدت جریان ۲۵ آمپر را ارائه دهد و در عین حال ولتاژ ۱۰.۵ ولت را حفظ کند. هر چقدر ظرفیت ذخیره یک باتری بیشتر باشد در صورتی که دینام از کار بیفتد باتری بیشتر دوام می آورد.
Amp Hour (AH) – آمپر ساعت
در حال حاضر این رده بندی زیاد کاربرد ندارد. این رده بندی، تخلیه شدت جریان پایین به مدت ۲۰ ساعت را در حالتی می سنجد که حداقل ولتاژ ۱۰.۵ ولت در دمای ۲۱ درجه سانتی گراد حفظ شود. به عنوان مثال تخلیه شدت جریان ۳ آمپر به مدت ۲۰ ساعت معادل ۶۰ آمپر ساعت است.
نصب باتری جدید:
هنگام نصب باتری نو قطب های مثبت و منفی را تمیز کرده و کابل های باتری را بررسی کنید. همچنین اتصال بدنه کابل منفی باتری و سلامت تمام تسمه های اتصال زمین موتور را بررسی کنید.
شل بودن یا خوردگی در اتصالات باعث ایجاد مشکل در استارت زدن خودرو یا شارژ باتری خواهد شد.
گردآوری و بازنشر: مجله خودرو
مطالب مرتبط:
طرز نگهداری صحیح باتری خودرو + نکات ایمنی درباره باتری خودرو
