مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
سرسیلندر چیست؟ نحوه کاربرد و رفع عیوب آن در خودرو چگونه است؟
سرسیلندر در پوشی است که با بلوک سیلندر تشکیل اطاق احتراق را می دهد و شکل ان تابع ساختمان سیلندر بوده و چنانچه از نوع خنک کننده با اب باشد دارای مجاری اب و در غیر این صورت دارای شیار های خنک کننده با هوا می باشد سرسیلندر با پیچ و مهره به بلوک سیلندر متصل می شود در کف سرسیلندر به تعداد سیلندر ها گودی وجود دارد . بنام اطاق احتراق روی سر سیلندر داخل هر اطاق احتراق سوراخی برای قرار دادن شمع وجود دارد.
یکی از تولیدات کمپانی های تولید قطعات خودرو ، انواع سرسیلندر می باشد . سرسیلندر ها با استفاده از مواد با کیفیتی همچون آلومینیوم و انواع آلیاژ آلومینیوم و چدن تولید و با استفاده از آخرین روش ها و تکنولوژی های قالب گیری ، ساخته می شوند . اما به هر حال این قسمت از هر جنسی که ساخته شود ، دارای یک محدوده تحمل فشار محدودی است و مسلما گذر از حد استاندارد ، صدمات زیاد و هزینه بری به آن وارد می کند .
سرسیلندر چیست ؟
یکی از قسمت های اصلی موتور خودرو سرسیلندر آن می باشد و در قسمت بالایی موتور قرار گرفته که مجموعه سوپاپ و مانیفولد ها بر روی این قطعه مونتاژ می شوند .
اگر یک سرسیلندر تحت حرارتی بیش از حد تحمل خود قرار گیرد ( که کاملا بسته به کیفیت سرسیلندر و مواد تشکیل دهنده آن دارد ) اصطلاحاً می گویند که سرسیلندر سوخته است . در واقع همان پیچش و تغییر شکل در اثر حرارت بیش از اندازه را سوختن می گویند که معمولا منجر به تعویض سرسیلندر می شود .
بر طبق قوانین فیزیک حرکت جریان گرما معمولاً به سمت بالا می باشد . به این دلیل که محفظه احتراق موتور ( گرم ترین قسمت موتور ) در داخل سرسیلندر قرار دارد ، این قطعه باید بتواند در حین کار کردن حرارت بسیار زیادی را تحمل کند . اگر در هنگام باز و بسته کردن سرسیلندر ، ترتیب بستن پیچ ها را رعایت نکنید و آن ها را بیش از حد سفت کنید ، اگر هنگام گرم بودن پیشرانه ، اقدام به باز کردن پیچ های سرسیلندر کنید و باز هم اگر طی مدتی به طور یک سره خودرو را تحت فشار قرار دهید ، باید منتظر باشید سرسیلندر خودرویتان تاب برداشته و عملا بلا استفاده شود . همچنین در سرسیلندر مسیر های جریان آب و روغن وجود دارد تا هم بتوان حرارت را در آن کنترل کرد ، هم بتوان روغن مورد نیاز برای مجوعه سوپاپ ها و ادواتی که نیاز به روغن کاری دارند را به آن ها ارسال کرد .
عیوب احتمالی سرسیلندر :
سرسیلندر به طور کلی عیوب زیر را پیدا می کند :
1- ترک خوردگی
2- تاب دیدگی
3- کربن گرفتن
4- گشاد شدن گیت سوپاپ ، سوختن و خرابی سوپاپ
واشر سرسیلندر چیست ؟
سرسیلندر توسط پیچ به بلوک موتور پیچ می شود و مابین آن دو را قطعه ای به نام واشر سر سیلندر آب بندی می کند . اگر یک واشر سرسیلندر دارای کیفیت پایینی باشد امکان دارد باعث سوختن سرسیلندر یا راه پیدا کردن آب به روغن و اصطلاحاً آب و روغن قاطی کردن بشود . واشر سرسیلندر توانایی تحمل دمای 1500 درجه سانتی گراد را داشته و از چند لایه پرس‌شده پنبه نسوز ، کروم و آلومینیوم ساخته می شود تا دو بخش بلوک و سرسیلندر کاملا به هم چسبیده و آب بندی شوند .
سوختن واشر سرسیلندر در یک لحظه و یک دقیقه اتفاق نمی افتد بلکه اول آب رادیاتور داغ می شود و حرارت افزایش پیدا می کند و چند دقیقه بعد از رسیدن آمپر به خط قرمز تازه صدمه دیدن واشر شروع می شود . به همین دلیل توصیه می شود در صورت مطلع شدن از بروز چنین وضعیتی در موتور خودرویتان از پیمودن ادامه مسیر خودداری نمایید و ماشین تان را توسط بکسل به تعمیرگاه منتقل کنید . چرا که در صورت بی توجهی و یا عدم آگاهی از مشکل پیش آمده ممکن است آسیب جدی تری خودرویتان را تهدید کند و هزینه های گزافی را متحمل شوید .
عیوب واشر سر سیلندر :
واشر سر سیلندر ممکن است بسوزد یا نیم سوز شود علل سوختگی واشر سرسیلندر عبارتند از :
1- تاب داشتن سر سیلندر
2- ترکیدن سر سیلندر
3- شل بودن پیچهای سر سیلندر
4- گرم کردن بیش از اندازه موتور
5- نا میزان بستن پیچ های آن
دلایل سوختن واشر سر سیلندر :
1- آب رادیاتور کم باشد .
2- مجرا های عبور آب در موتور مسدود شود .
3- خنک نشدن آب رادیاتور به دلیل رسوب و یا نقص در عملکرد پروانه .
4- نقص فنی در ترموستات .
5- نقص فنی در واتر پمپ و عدم گردش جریان آب در موتور .
6- پیچ خوردگی شلنگ های ورودی و خروجی رادیاتور .
7- رانندگی طولانی در ترافیک و فشار بر موتور در فصل گرما .
باز و بستن سر سیلندر :
یکی از قطعات که باز و بستن ان بسیار مهم می باشد و باید کمال دقت را در این امر مبذول داشت باز بستن غلظ سر سیلندر باعث ایجاد عیوب از جمله تاب دیدگی و یا سوختن مرتب واشر سیلندر می گردد .
نکات زیر در باز و بستن سر سیلندر بسیار مهم است :
1- هیچگاه و در هیچ مورد سر سیلندر را در موقعی که موتور گرم است باز نکنید . ( خیلی مهم )
2- بست باطری را باز می کنیم ( این امر در هر موقعی که خواستیم گیربکس یا موتور یا قطعات دیگر مانند استارت دینام و غیره را باز کنیم الزامی است )
3- اب موتور را خالی می کنیم .
4- در صورت باز کردن رادیاتور محوطه عمل وسیع تر می شود .
5- کلیه اتصالات لوله های اب رادیاتور ترموستات و لوله های بخاری را باز می کنیم .
6- اتصالات الکتریکی از قبیل سیم درجه اب و وایرا های شمع را باز می کنیم .
7- کلیه شمع ها را باز می کنیم .
8- بست گلویی اگزوز را باز کرده و از اتصال خارج می کنیم .
9- کلیه سیم ها و لوله های مربوط به کاربراتور را باز کرده و علامت گذاری می کنیم .
10- کاربراتور را باز کرده است .
11- درب قالپاق سوپاپ را باز می کنیم .
12- در صورتی که اسبک ها و پایه های ان مانع باز کردن پیچ های سر سیلندر باشد ان ها را نیز باز کرده است .
13- میل تایپت ها را بر می داریم .
14- با اچار بکس مناسب و دسته بکس با کمک رابط و به روش های زیر پیچها را ابتدا دو رزوه شل و سپس باز می کنیم .
15- باید دقت کرد که مقدار گشتاور ( مقدار وارد بر پیچ ) در سفت کردن مطابق با مقدار کاتالوگ ماشین مورد نظر باشد مقدار گشتاور را باید از کاتالوگ بدست اورد در صورت نداشتن کاتالوگ قبل از باز کردن و شل کردن پیچ های سرسیلندر می توان توسط اچار ترکمتر مقدار گشتاور را بدست اورد بدین منظور اچار ترکمتر را با بکس مناسب بر روی گل پیچ قرارداده و بسمت سفت شدن به دسته ترکمتر به ارامی فشار می اوریم و تا حدی این فشار را ادامه می دهیم تا پیچ در جای خود حرکت نکند این عمل را با پیچ های دیگر تکرار کرده میانگین عدد نشان داده شده توسط ترکمتر محاسبه و به عنوان مقدار گشتاور پیچ های سر سیلندر موتور مورد نظر در موقع سفت کردن پیچ ها استفاده می کنیم .
جنس واشر سر سیلندر :
از ورقه های فلز نرم یا پنبه نسوز و فلز نرم ساخته می شود واشر سرسیلندر انواع مختلف دارد یک لایه که از الیاژ الومینیوم و کرم دو لایه از فلزات نرم و پنبه نسوز سه لایه که از لایه های مسی بخاطر نرمی ان و بهتر شدن عمل اب بندی مقوا یا پنبه نسوز جهت مقاومت در مقابل حرارت زیاد و لایه فولادی جهت مقاومت زیادتر در مقابل فشار و حرارت پنبه نسوز یا اسبست یک ماده معدنی است که نقطه ذوب ان 1550 درجه سانتی گراد است یک واشر سرسیلندر یکبار مصرف است و زمانی که بسته شد بعد از باز کردن سر سیلندر دیگر قابل استفاده نخواهد بود لذا قبل از تعویض واشر سر سیلندر حتما سرسیلندر را از لحاظ تاب دیدگی باید ازمایش کرد ضمنا سطح سر سیلندر نباید ناصاف باشد.
علائم سوختگی واشر سر سیلندر :
1- خارج شدن اب از اگزوز
2- گرم کردن موتور
3- ورود کمپرس در داخل رادیاتور ( جوش کاذب )
4- کمی کشش موتور
5- قاطی کردن اب و روغن – دیر روشن شدن موتور
توجه : اگر بخار در حالت گرم بودن موتور از اگزوز خارج شود دلیل بر سوختن یا نیم سوز بودن ( ترسیدگی ) واشر سرسیلندر است .
نکته مهم : در موتورهای که دارای بوش تر هستند در صورتی که عیبی از عیوب سرسیلندر یا واشر سرسیلندر باشد که فقط در این حالت باز کردن سرسیلندر کافی است باید پس از باز کردن کلیه پیچ های سرسیلندر همه پیچ ها را بجز دو پیچ سرسیلندر را خارج می کنیم و سپس سرسیلندر را چند بار به چپ و راست در سر جای خود حرکت داده تا اگر احتمالا بوش پیستون با سیلندر درگیری داشته باشد
با این حرکت از درگیری خارج شود چون اگر این عمل را انجام ندهیم و سرسیلندر را برداریم امکان دارد بوش پیستون مقداری با سرسیلندر به سمت بالا حرکت کرده و باعث خرابی و از اببندی خارج شدن واشر اببندی بوش پیستون بگردد در صورت عدم توجه به این نکته امکان دارد پس از بستن سرسیلندر و روشن کردن موتور اب و روغن مخلوط شده در نتیجه بازکردن موتور و تعویض کلیه واشرها مورد لزوم باشد .
توجه : پس از بستن سرسیلندر و سفت کردن پیچ های سرسیلندر توسط ترکمتر بدون اینکه اب در داخل موتور باشد موتور را روشن کرده و قبل از گرم شدن موتور ان را خاموش می کنیم سپس با اچار ترکمتر سفت بودن پیچها را کنترل می کنید .
– نکاتی در مورد تعویض واشر سرسیلندر :
برای جاگذاری واشر سرسیلندر از هیچ گونه مواد خار جی مانند گریس یا چسب استفاده نمی کنید .
توجه : علامت (TOP) روی واشر سرسیلندر در موقع بستن باید به سمت بالا بوده و در صورت نبودن علامت با منطبق کردن واشر با بلوک می توان به جهت واشر سرسیلندر پی برد در ضمن سمت مسی واشر سر سیلندر بی به سمت پایین و روی بلوک سیلندر قرار بگیرد .
– کربن گرفتن سرسیلندر (اطاق احتراق ) :
در اثر احتراق مخلوط هوا و بنزین در داخل سیلندر به مرور مقداری دود در اطاق احتراق چمع شده که می تواند کاملا در کار موتور موثر واقع شود این دوده علاوه بر اینکه حجم اطاق احتراق را کوچک ساخته نسبت تراکم را در موتور بالا می برد که خود باعث احتراق زود رس در موتور می شود سرخ شدن کربن در زمان احتراق چه در الکترود های شمع و چه در نقاط گرم دیگر مانند سطح نعلبکی سوپاپ ها و سطح بالای پیستون باعث ایجاد احتراق های نابه هنگام می گردد .
بنابراین از علائم زیاد شدن کربن در اطاق احتراق می توان انفجار خود سوزی و بالا رفتن کمپرس موتور را نام برد موتورهایی که بعد از بستن سوئیچ جرقه بگردش خود ادامه می دهند چنانچه خود سوزی در اثر گرم بودن بیش از حد الکترودها و یا حرارت بیش از حد سرسیلندر به علت گرفتگی مجاری اب و یا ضعیف شدن سیستم خنک کننده یا تنظیم نبودن جرقه می تواند در اثر ازدیاد دوده در اطاق احتراق باشد .
انفجار موتور را اکثرا در هنگام باز بودن دریچه گاز قبل از اینکه موتور زیر بار برود شنیده می شود کارخانجات سازنده موتور معمولا کیلو متر معینی را برای کربن گیری و یا تعمیرات سرسیلندر تعیین می کنند ولی گاهی عیوبی در موتور پیش می اید که فواصل کربن گیری را نزدیک تر می سازد از جمله :
1- روغن سوزی
2- کم شدن کمپرس موتور
3- گرفتگی در لوله اگزوز
4- اشتباه جا انداختن زنجیر دنده میل لنگ و میل سوپاپ
5- گرفتگی در هواکش کارتر و سرد کار کردن موتور
6- گرفتگی در هواکش کاربراتور
7- کار نکردن صافی هواکش
8- غنی بودن مخلوط بعلت عدم تنظیم درست کاربراتور
9- اشتباه بودن زمان جرقه
10- ضعیف بودن جرقه در شمع
واشری است از جنس نسوز که مابین بلوک و سر سیلندر قرار گرفته و واشر سر سیلندر عمل اب بندی کمپرس را انجام می دهد کلفتی این واشر در اطراف اطاق احتراق بیشتر است .
بیشتر بخوانید:
واتر پمپ و وظیفه آن در برابر سیستم موتور + علائم خرابی آن
منبع: کارگیک
