سیلندر چیست؟ کار سیلندر، اجزا انواع و شکل سیلندر خودرو

سیلندر چیست؟ کار سیلندر، اجزا انواع و شکل سیلندر خودرو

سیلندر خودرو در موتور ها و پمپ ‌های رفت و برگشتی ، فضایی استوانه‌ ای است که پیستون در آن حرکت می‌ کند . هر موتور ، پمپ و یا کمپرسور رفت و برگشتی ، برای کارکرد نیاز به دست ‌کم یک سیلندر دارد . معمولاً چند سیلندر در کنار یکدیگر و در بلوک سیلندر قرار می ‌گیرند که باریخته ‌گری آلیاژهای آلومینیوم یا چدن ساخته شده ، و سپس ماشین کاری می شود . یک پیستون در داخل هر سیلندر توسط چند رینگ پیستون فلزی در شیار ماشین در اطراف سطح خارجی آن نصب شده نشسته به طور معمول دو برای آب بندی فشاری و یک به مهر و موم نفت . این حلقه ها در نزدیکی تماس با دیواره های سیلندر را ، سوار بر یک لایه نازک از روغن ، ضروری برای حفظ موتور از تصرف و نیاز به سطح با دوام دیواره سیلندر است .

فضای بین پیستون و سیلندر ، با استفاده از رینگ ‌های پیستون که در شیار هایی بر روی سطح خارجی پیستون قرار می‌ گیرند ، آب ‌بندی می ‌شود تا از نشت هوا به بیرون از سیلندر و نشت روغن به داخل آن جلوگیری شود .

انواع آرایش قرار گیری سیلندر خودرو : 

آرایش قرار گیری سیلندرها به صورت خطی ، اولین آرایش مورد استفاده در دنیای خودرو ، بوده است .  تعمیرات این مدل از خودروها بسیار ساده و روان بوده به نحوی که ، تمامی استاندارد های بین المللی برای آموزش افراد مبتدی و علاقه مند به دنیای خودرو و تعمیرات ، باید در ابتدای امر با این نوع موتورها آشنا شده و بتوانند تعمیرات این نوع از موتورها را به راحتی به انجام برسانند .

آرایش خطی سیلندر ، به این ترتیب است که ، تمام سیلندرها در یک بلوک دقیقا در یک راستا پست سر یکدیگر قرار گیرند . به این نوع از چیدمان سیلندرها آرایش خطی گفته می شود.  تمامی موتورهای 4 سیلندر دنیا به این ترتیب قرار گیری موجود هستند .

کارخانه ای که سنت شکنی کمتری در این مورد داشته و حتی خودروهای 6 سیلندر خطی نیز تولید می نماید  BMW بوده ، که نحوه تراز موتور 6 سیلندر خطی به گونه ای بسیار جذاب بوده که این موتور را هر ساله در لیست نامزد های بهترین موتور سال قرار می دهد . این ترتیب و نظم را تنها در موتورهای تخت 6 سیلندری و 12 سیلندری خورجینی می توان پیدا نمود .

موتورهای تخت بیشتر به صورت قدرتی بوده و موتورهای سرعتی نیستند ، به همین منظور تمام خودروهای دیزل سنگین ، سعی بر این داشته که از این موتور استفاده نمایند ، زیرا گشتاوری که در این موتور ها برای سیستم های دیزلی یافت می شود ، برای موتورهای دیگر کمتر وجود داشته ( البته خودرو سازانی چون اسکانیا و مرسدس از نحوه چیدمان دیگری نیز استفاده می نمایند . )

آرایش سیلندرها ، خطی با زاویه

این نوع سیستم به مانند همان سیستم خطی مستقیم ، تمام سیلندرها در یک ردیف و در یک خط ( به همین دلیل سیستم خطی به inline نیز شهره هستند ) ، قرار داشته ولی تنها نکته ای که در این مهم جای دارد ، زاویه قرار گیری سیلندرها نسبت به قائم مابین 15 تا 60 درجه بوده و دلیل این مهم استفاده از قابلیت موتورهای مورب ( خورجینی ) بوده ، که این موتورها دارای دور گیری بسیار بالایی می باشند ، و به همین دلیل از این سیستم طراحی استفاده شده است تا بتوانند این موتورها در عین کوچکی و کم حجمی بتوانند قابلیت دور گیری سریعی داشته و نیز دارای گشتاور سرعتی بوده ( منظور اینکه شتاب دهی خودرو را در دورهایی پایین نیز به راحتی میسر نمایند . )
این موتور ها از نظر ابعادی به مانند یک موتور خطی بوده و حتی تعمیرات آن نیز ساده تر بوده و بدلیل فضای اریبی که ایجاد می نماید ، مرکز ثقل پایینی داشته و فضای جلویی و یا کناری بسیار مناسبی را برای سیستم فراهم می آورند  . موتور خودروهایی چون پژو 405 GLX  و نیز BMW 320i از این نوع آرایش استفاده می نمایند .

دلایل ترکیدگی سیلندر

ترکیدگی سرسیلندر یا بلوک سیلندر دلایل و عوامل متعددی دارد که می‌ توان به گرم شدن بیش از حد موتور ، سرد شدن بیش از حد بدنه سیلندر و همچنین سرد و گرم شدن ‌های ناگهانی اشاره کرد . مسائل دیگری مانند ضربه خوردن سرسیلندر یا بلوک سیلندر نیز می‌ تواند باعث ایجاد ترک در بدنه آن شود .

به‌ طور معمول ترکیدگی بلوک سیلندر بر اثر دمای بیش از حد به ‌دلیل نقص فنی در سیستم خنک کننده خودرو اتفاق خواهد افتاد ؛ بنابراین به خاطر داشته باشید که به ‌عنوان یک راننده وارد و حرفه ‌ای برای پیشگیری از ایجاد ترک ‌خوردگی در سیلندر خودرو همیشه باید حواستان به آمپر دمای آب خودرو باشد . در صورتی ‌که این آمپر دمایی خارج از محدوده استاندارد و نرمال نشان دهد باید به نحوی آن را خنک کرده و برای رفع اشکال به تعمیرگاه ‌های مجاز مراجعه کنید .

این مشکل در تابستان ‌های بسیار گرم و در شهر های پرترافیک بیشتر شایع است . بنابراین در صورتی ‌که شهر شما دارای دمای هوای بالا در فصل‌ های تابستان و ترافیک ‌های سنگین است ، سیستم خنک کننده خودروی خود را بر طبق زمان ‌بندی ‌های اعلام شده سرویس و چک کنید تا دچار مشکل ترک ‌خوردگی سیلندر خودرو بر اثر دمای بالا نشوید .

سرما ، بلای سیلندر سوز

به‌ طور معمول ترک‌ خوردگی بلوک سیلندر بر اثر سرمای بیش از حد در زمستان ‌هایی با سرمای بیش از حد روی می ‌دهد . کمتر کسی است که اهمیت ضد یخ درون آب رادیاتور نداند ، ولی باز هم پیش می ‌آید که برخی افراد از اضافه کردن ضد یخ در آب رادیاتور غفلت کرده و در نتیجه با مشکلاتی همچون ترک بلوک سیلندر روبرو می‌ شوند . در صورتی‌ که آب داخل رادیاتور به میزان کافی ضد یخ یا محلول در خود نداشته باشد ، با سرد شدن هوا و پایین آمدن درجه دما به زیر صفر ، احتمال یخ ‌زدگی آب در داخل حفره ‌های سیلندر به‌ وجود می ‌آید .

بر اثر یخ زدن آب در سیلندر به‌ علت افزایش حجمی که در یخ زدن اتفاق می ‌افتد ترک ‌­هایی بر روی قسمت‌ های مختلف بلوک سیلندر ایجاد می‌ شود . این ترک‌ ها می ‌تواند مشکل‌ ساز باشد و در ساخت ‌و ساز فنی موتور خودرو مشکلات بسیاری ایجاد کند . بنابراین سعی کنید که در شروع فصل ‌های سرد به میزان کافی ضد یخ به آب رادیاتور خود اضافه کنید ؛ همچنین در صورت امکان در طول شب خودرویتان را محیط‌ های باز نگذارید .

گرما هم به سیلندر رحم نمی‌ کند

یکی دیگر از مواردی که می‌ تواند باعث ترک ‌خوردگی بلوک سیلندر شود ، سرد و گرم شدن ناگهانی سیلندر خودرو است . برخی از افرادی که دارای اطلاعات کافی در مورد مشخصات فنی خودرو نیستند ، در صورت بالا رفتن ناگهانی دمای موتور ، سعی می ‌کنند با روش ‌هایی عجیب و غریب موتور خودرو را خنک کنند . دیده شده است که برخی از موارد افراد به اشتباه برای سرد کردن موتور خودرو از فشار آب استفاده می ‌کنند . این کار می ‌تواند آسیب ‌های جدی به بلوک سیلندر یا سرسیلندر وارد کند و باعث ایجاد ترک‌ خوردگی ‌های مختلفی در این قسمت شود .

در صورتی ‌که می‌ خواهید دمای موتور را با آب پایین بیاورید ، بهتر است دقت کنید که از پاشیده شدن آب بر روی بلوک سیلندر و سرسیلندر خودداری کنید و آب را در قسمت جلوی رادیاتور بریزید . این کار باعث می ‌شود دمای مایع رادیاتور پایین آمده و در نتیجه آب در حال گردش در موتور با دمای پایین ‌تر باعث انتقال گرمای موتور و خنک شدن آن شود . آب ریختن بر روی سیلندر و سرسیلندر گرم علاوه ‌بر ترک ‌خوردگی می‌ تواند باعث ایجاد تاب ‌خوردگی در قطعات شود که ممکن است نیاز به تعویض سیلندر و سرسیلندر خودرو به‌ وجود بیاید .

دقت داشته باشید در صورتی‌ که بالا رفتن دمای موتور خودرو بر اثر درست کار نکردن یا روشن نشدن فن به صورت دور تند است ، می‌ توانید با روشن کردن کمپرسور کولر خودرو فن‌ ها را وادار به روشن در دور تند کنید و با این کار دمای موتور را تا حدود زیادی کاهش دهید . البته دقت داشته باشید در صورتی‌که از این ترفند برای کاهش دمای خودرو استفاده می‌کنید باید مطمئن شوید که پس از روشن شدن کمپرسور کولر فن ‌های دور تند نیز روشن می‌ شوند وگرنه این کار می ‌تواند نتیجه عکس دهد .

ضربه هم خطرساز است

ضربه خوردن در قسمت‌ های سیلندر و سر سیلندر می ‌تواند باعث ایجاد ترک­ هایی شود که این ترک‌ها نیز مانند دیگر انواع ترک‌ خوردگی ‌های بلوک سیلندر می‌تواند مسئله‌ساز باشد. به‌طور معمول ترک‌خوردگی سرسیلندر و بلوک سیلندر بر اثر ضربه درمواقعی  اتفاق می ‌افتد که موتور خودرو بنا به دلایلی برای تعمیر باز می ‌شود و ممکن است در تعمیرگاه بر اثر اهمال کاری شاگردان تعمیرگاه موتور شما ضربه خورده و بنابراین ترک‌ های ریزی بر روی آن ایجاد شود . توصیه می ‌شود برای تعمیر سیلندر و سرسیلندر خودرویتان را به تعمیرگاه‌های مطمئن و معتبر ببرید تا دچار چنین مشکلاتی نشوید .

علائم ترک ‌خوردگی سیلندر

وقتی بلوک سیلندر یا سرسیلندر خودرو دچار مشکلاتی مانند ترک ‌خوردگی شوند ، علائم و نشانه‌ هایی در کارکرد خودرو به وجود می ‌آید که از آن طریق می ‌توان به ایجاد ترک ‌خوردگی پی برد .

یکی از شایع ‌ترین علائم ترک‌خوردگی بلوک سیلندر خودرو را می ‌توان مخلوط شدن آب و روغن دانست که نشان می ‌دهد منافذ آب و روغن سیلندر خودرو به یکدیگر راه پیدا کرده‌ اند . این مشکل را می ‌توان از طریق چک کردن روغن داخل کارتر یا آب رادیاتور به خوبی متوجه شد .

از دیگر علامت‌های ترک‌ خوردگی بدنه سیلندر می ‌توان به دیر روشن شدن موتور و همچنین کار نکردن موتور به‌ صورت سالم و ریپ زدن موتور خودرو اشاره کرد . سوختن پی در پی واشر سر سیلندر خودرو نیز می ‌تواند یکی از علائم ترک‌ خوردگی در سیلندر یا سرسیلندر خودرو باشد . خروج بخار آب از اگزوز نیز نشان‌ دهنده وجود راه ‌هایی از قسمت خنک کننده خودرو به خروجی دود خودرو است که نشانه مطمئنی بر ترک‌ خوردگی سیلندر خودرو است . داغ شدن بیش از حد موتور خودرو و بالا رفتن آمپر آب ، نقص در سیستم خنک کننده خودرو را نشان می ‌دهد . یکی از دلایل موجود برای نقص سیستم خنک کننده خودرو را می ‌توان ترک‌ خوردگی بلوک سیلندر دانست .

در صورتی ‌که با یکی از علائم بالا روبرو شدید بهتر است به جای سهل ‌انگاری در کمترین زمان ممکن به تعمیرگاه ‌های مجاز مراجعه کنید تا مشکل خودروی شما حل شود . برخی از ترک ‌خوردگی ‌ها ممکن است در کارکرد طولانی مدت خودرو افزایش یافته و باعث تحمیل هزینه ‌های بیشتری شوند .

راه تشخیص ترکیدگی سیلندر

همان ‌طور که گفته شد ، ترکیدگی بلوک سیلندر باعث ایجاد راه‌ هایی به بیرون خواهد شد که می ‌تواند فشار داخل سیلندر را کم کند و در نتیجه کارکرد فنی خودرو یعنی احتراق ، تخلیه دود و همچنین مکش برای فراهم آوردن اکسیژن و سوخت دچار مشکل می ‌شود . در برخی از موارد ترک‌ خوردگی سیلندر خودرو به قدری زیاد است که با چشم دیده می ‌شود و تشخیص آن نیاز به راهکارهای خاصی ندارد ، ولی در برخی از موارد ترک ‌های ریزی بر روی سیلندر ایجاد می ‌شود که به ‌علت کوچک بودن یا بد بودن موقعیت در دید قرار نمی ‌گیرند .

در این حالت علائم و مشخصات کارکردن ناقص خودرو می ‌تواند نشان ‌دهنده وجود کمپرس یا کم بودن فشار داخل سیلندر شود ؛ بنابراین یکی از احتمال‌ ها می‌ تواند ترکیدگی سیلندر خودرو باشد . در این موارد لازم است که با استفاده از ابزارها و روش ‌های خاصی که در ادامه برایتان شرح می ‌دهیم ، ترکیدگی سیلندر خودرو تشخیص داده شود .

در تشخیص ترکیدگی سیلندر خودرو یک روش مناسب فنی وجود دارد . برای تشخیص ترکیدگی سیلندر خودرو باید شمع‌ های سیلندر باز شده و با استفاده از فشارسنج ، فشار داخلی سیلندرها تک تک اندازه ‌گیری شود . لازم به ذکر است در صورتی‌ که افت فشار همه سیلندر ها تقریبا با هم برابر باشد ، می توان این افت فشار را ناشی از مشکلات سرسیلندر یا واشر سرسیلندر دانست . چنانچه خانه ‌های مختلف سیلندر فشارهای متفاوتی را نشان دهند ، امکان دارد مشکل ترک ‌خوردگی در داخل سیلندر وجود داشته باشد . البته لازم است بدانید استاندارد ترین روش برای تشخیص ترکیدگی بلوک سیلندر یا سرسیلندر روش استفاده از اشعه ایکس است که در ایران آن‌چنان مورد استقبال قرار نمی‌ گیرد .

بیشتر بخوانید:

آیرودینامیک خودرو چیست و چه تاثیری در طراحی خودرو دارد؟

منبع: کارگیک