بررسی کلی علائم خرابی سنسور فشار هوا یا منیفولد

بررسی کلی علائم خرابی سنسور فشار هوا یا منیفولد

واژه MAP Sensor مخفف Manifold Absolute Pressure  Sensor  به معنای فشار مطلق منیفولد هوا می باشد . این سنسور با سنسور خلاء منیفولد هوا فرق دارد و به جای سنجش خلا ، میزان فشار ( یا کمبود آن ) در منیفولد هوا را می سنجد . وقتی موتور خاموش است فشار داخل منیفولد هوا با فشار هوای جو یکی است . وقتی موتور روشن می شود به خاطر بالا و پایین رفتن پیستون ها خلاء داخل منیفولد هوا ایجاد می شود و میزان باز بودن یا بسته بودن دریچه گاز مسیر ورود هوا را محدود می کند . وقتی پدال گاز تا انتها باز باشد ( و موتور روشن باشد ) خلاء منیفولد هوا تقریبا به صفر می رسد و فشار داخل آن تقریبا با فشار هوای بیرون مساوی می شود .

این سنسور با یک شیلنگ به ابتدای دریچه هوای ورودی ارتباط دارد و با هوای ورودی به این دریچه در تماس مستقیم است . این سنسور که از نوع پیزوالکتریک است در واقع یک پتانسیومتر ساده است که سر وسط آن با فشار هوا لغزیده ، عقب و جلو رفته و کار می کند . نقش این سنسور از بعضی جهات بسیار مهم است . زیرا در شرایط مختلف فشار هوا( سطح دریا و یا کوهستان ) متغیر خواهد بود . اگر این سنسور درست کار نکند ECU دیگر قادر نخواهد بود که میزان هوای ورودی را به درستی تعیین نماید .

اين سنسور اطلاعات هوای ورودی را به ECU می دهد و ECU ميزان هوای ورودی را تعیین می نماید . در واقع با وجود اين سنسور در موتور های انژكتوری دیگر هیچ گاه از بابت هوای ورودی تنظیم موتور به هم نخواهد خورد . خرابی اين سنسور حالتی به مشابه سه كار كردن خودرو به وجود می آورد .

فشار هوای آزاد معمولا بسته به مکان و شرایط آب و هوایی بین 28 تا 31 اینچ جیوه متغیر است . مکان هایی که ارتفاع بالایی دارند فشار هوای کمتری نسبت به مناطق نزدیک اقیانوس و دریا ها دارند . فشار اتمسفر در سطح دریا به طور میانگین 14.7 پی اس آی می باشد . خلاء داخل منیفولد هوا بسته به شرایط کاری موتور از صفر تا 22 اینچ جیوه یا بیشتر متغیر است .

خلاء در دور آیدل معمولا بالا است و در اکثر خودروها بین 16 تا 20 اینچ جیوه متغیر است . بیشترین خلاء ممکن هنگام ترمز گرفتن با دریچه گاز بسته ایجاد می شود زیرا در این حالت پیستون ها سعی در مکیدن هوا دارند ولی بسته بودن دریچه گاز مسیر هوا را مسدود می کند که در نتیجه خلاء بالایی داخل منیفولد ایجاد می شود ( معمولا 4 تا 5 اینچ جیوه بیشتر از دور آیدل ) وقتی دریچه گاز ناگهان باز شود ( مثل حالت شتاب گیری سریع ) ، موتور هوای زیادی مکش می کند و خلاء به صفر می رسد . سپس هنگامی که دریچه بسته می شود خلاء آهسته بالا می رود .

وقتی سوییچ باز می شود کامپیوتر موتور اطلاعات مپ سنسور را بررسی می کند ( قبل از اینکه موتور روشن شود و فشار را تغییر دهد ) . در این حالت ECU از فشار محیط مطلع می شود . پس در واقع مپ سنسور هم فشار محیط و هم فشار داخل منیفولد را تعیین می کند . سپس کامپیوتر موتور از این اطلاعات برای تنظیم نسبت سوخت و هوا برای جبران تغییرات فشار هوا به خاطر تغییرات ارتفاع یا آب و هوا استفاده می کند . بعضی خودروها از یک سنسور جداگانه برای سنجش فشار جو استفاده می کنند در حالی که در برخی دیگر یک سنسور ترکیبی هر دو کار را انجام می دهد که به آن BMAP می گویند .

برای خودروهای مجهز به توربو شارژر و سوپر شارژر شرایط کمی پیچیده تر می شود زیرا هنگامی که توربو در حال ایجاد بوست است ممکن است فشار داخل منیفولد مثبت باشد ولی مپ سنسور اهمیتی به آن نمی دهد زیرا فقط قدر مطلق فشار را می سنجد .

مپ سنسور ممکن در فایروال موتور ، قسمت داخلی گلگیر یا منیفولد هوا نصب شود . مپ سنسور دو محفظه دارد که از طریق یک دیافراگم انعطاف پذیر از هم جدا شده اند . یکی از محفظه ها با هوای آزاد ارتباط دارد و دیگری از طریق یک شیلنگ لاستیکی یا مستقیم به منیفولد هوا متصل است . یک مدار برقی حساس به فشار که داخل سنسور است حرکت دیافراگم را بررسی می کند و یک سیگنال ولتاژی تولید می کند که بر حسب میزان فشار متغیر است . این ولتاژ معمولا از 1 تا 5 ولت متغیر است . با باز شدن دریچه گاز و کاهش خلاء ولتاژ افزایش می یابد .

در مپ سنسورهای آنالوگ در حالت آیدل اگر ولتاژ 1 تا 2 ولت باشد در حالت باز بودن کامل دریچه گاز ممکن است 4.5 تا 5 ولت باشد . ولتاژ خروجی مپ سنسور معمولا به ازای هر 5 اینچ جیوه تغییر در خلاء حدود 0.7 تا 1.0 ولت تغییر می کند . در مپ سنسورهای دیجیتال به جای ولتاژ سیگنالی از سیگنال فرکانسی دیجیتالی استفاده می شود که در حالت آیدل که خلاء بالا می باشد حدود 100 هرتز و در حالت باز بودن کامل دریچه گاز به 150 هرتز یا بیشتر می رسد . در حالتی که خلاء صفر باشد باید 159 هرتز باشد .

سرویس و شستشوی مپ سنسور  :

آن دسته از سنسورها که مستقیما روی مانیفولد هوای ورودی قرار دارند را از جای خود باز کرده و به کمک اسپری مخصوص تمیز کردن کاربراتور ( کانتاکت شور خشک ) ، نوک سنسور و داخل آن را تمیز می کنیم . سپس به وسیله هوای فشرده به آرامی آن را خشک می کنیم .
برای آن دسته از سنسورها که به وسیله شلنگ به مانیفولد مرتبط هستند ، باید شلنگ ارتباط را از نظر عدم پاره گی و نشتی هوا بررسی کنیم .

ورودی هوای موتور ، منیفولد و تمام قطعات مربوطه از جمله این سنسور ها همیشه در معرض جریان هوای چرب به دلیل وجود لوله برگشت بخارات روغن در سر هواکش هستند و به این دلیل چرب می شوند ، این چربی به مرور می تواند روی قطعات داخلی سنسور ها نشسته و مانع کاراییی دقیق آن ها شود ، به همین دلیل باید سرویس و شستشو شوند . شستشوی سنسور برای رفع کپ و مکث موتور و همچنین عدم افت شتاب مناسب مفید است و همچنین به افزایش عمر این قطعه هم کمک می کند .

نکات :

1- اورینگ درو سنسور مپ را از نظر عدم پاره گی بررسی کنید .
2- در خودروهای جدیدتر مثل پژو 206 ، زانتیا و پراید مدل بالا ، سنسور دمای هوای ورودی و فشار هوای ورودی در یک قطعه طراحی شده اند که مستقیما بر روی مانیفولد هوای ورودی قرار دارد .
3- سنسور کمکی این قطعه سنسور دمای هوای ورودی و پتانسیومتر دریچه گاز و اکسیژن سنسور است .
4- ممکن است در اثر خرابی این قطعه خودرو هنگام گاز دادن ناگهانی دود سیاه تولید کند .

روش های عیب یابی مپ سنسور  :

1- در صورت اتصال بین پایه های 1 و 2 ، قطعه اطلاعات منفی به ECU می دهد بدان معنا که فشار هوا را به طور کاذب کم نشان می دهد و خودرو با لرزش خاموش می شود .
2- اگر بین پایه های 1 و 3 اتصالی به وجود آید اطلاعات به طور مثبت به ECU ارسال می گردد یعنی فشار هوا به طور کاذب ، زیاد گزارش داده می شود و خودرو به خام سوزی می افتد .
3- در نتیجه خرابی قطعه یا باعث گزارش فشار هوای زیاد به ECU می شود و زمان پاشش سوخت بالا می رود و یا بالعکس .
4- همچنین خرابی قطعه می تواند منجر به تک کار کردن موتور خودرو شود . در صورت خرابی آن ، خودرو صبح ها هنگام روشن شدن ، بد روشن می شود و باید استارت زیادی به موتور زد . هنگام روشن شدن اگر زیاد به خودرو گاز بدهیم خودرو خاموش می شود .

سنسور فشار هوا يا مپ سنسور ممكن است درون آن آب نفوذ كرده باشد . در اين صورت موتور بد كار می ‌كند يا به عبارتی سوخت آن زياد يا كم شده است كه توسط دستگاه تون آپ مشخص می ‌شود . طبق دستور آورده شده در كتاب های راهنما اين سنسور بايد همواره رو به پايين نصب شود . يعنی سرشلنگی آن به طرف پايين باشد تا ذرات هوا به درون آن وارد نشود . ضمنا وجود سوراخ و پوسيدگی در شلنگ ارتباطی موجب بروز اشكال خواهد شد . اگر دستگاه دياگ تولز داشته باشيد متوجه خواهيد شد كه سنسور هنگام كار كردن موتور مقدار فشار را اشتباه نشان می‌ دهد .

دراين صورت موتور ريچ كار می‌ كند . يعنی سوخت آن زياد شده و ممكن است حتی دود كند . دراين مواقع راننده از قدرت موتور راضی است ولی آلودگی و مصرف سوخت آن غير قابل تحمل می ‌باشد . خوشبختانه در اثر خرابی اين سنسور ممكن است موتور در بدترين شرايط كاری قرار گيرد . ولی اگر پدال را كمی بيشتر فشار دهين موتور روشن شده و به هرحال به تعميرگاه رسانده می ‌شود .

علائم خرابی مپ سنسور و نحوه آزمایش آن ها  :

هر چیزی که توانایی سنجش تغییرات فشار توسط مپ سنسور را مختل کند در نسبت سوخت و هوا و تایمینگ جرقه تاثیر می گذارد . مشکلاتی از قبیل نشتی خلاء در منیوفلد هوا، مشکل در سیم کشی سنسور یا خرابی شیلنگ خلاء متصل به منیفولد از جمله موارد قابل ذکر هستند . از جمله علائم خرابی مپ سنسور عبارتند از ریپ زدن ، لرزش در حالت آیدل ، غنی بودن سوخت ( بنزین بیش از حد نرمال ) که باعث دوده گرفتن سر شمع ها می شود ، ناک زدن به خاطر آوانس بیش از حد جرقه یا فقیر بودن سوخت ( هوا بیش از حد نرمال ) و کاهش قدرت یا افزایش مصرف سوخت به خاطر ریتارد جرقه و غنی بودن بیش از حد سوخت .

نشتی خلاء در منیوفلد باعث افت خلاء داخل آن شده و باعث می شود مپ سنسور اطلاعات اشتباه به ECU بفرستد و میزان بار موتور را بیش از حد نرمال تصور کند . ( مثلا اینطور استنباط کند که کم بودن خلاء به خاطر باز شدن زیاد دریچه گاز است ) . در این حالت ECU سعی می کند باغنی کردن سوخت و ریتارد کردن جرقه آن را جبران کند که باعث کاهش قدرت ، افزایش مصرف و آلایندگی می شود .

یک مپ سنسور سالم هنگامی که سوییچ باز می شود باید قبل از روشن شدن موتور فشار هوای محیط را نشان دهد . این مقدار باید توسط دستگاه دیاگ خوانده شود و با فشار واقعی جو مقایسه شود . برای پیدا کردن فشار جو از سایتهای مربوط به هواشناسی یا کانال های هواشناسی محلی کمک بگیرید . باید از عدم نشتی شیلنگ خلاء مپ سنسور مطلع شوید . با پمپ خلاء می توان از عدم نشتی خود سنسور اطمینان حاصل کرد . سنسور باید خلاء را حفظ کند و در صورت نشتی باید تعویض شود . در صورت خرابی مپ سنسور چراغ چک روشن شده و کد خطا با عنوان DTC ثبت می شود . کدهای DTC با حروفی که از P0105 شروع می شود و تا P0109 را شامل می شود نشانه خطا در مدار مپ سنسور هستند.

بر اساس اطلاعات حاصل از پارامتر Calculated Load Value نیز می توان تا حدودی از وضعیت مپ سنسور مطلع شد . مقدار Load در حالت آیدل باید پایین باشد و هنگامی که موتور تحت بار قرار می گیرد باید بالا باشد . اگر تغییری در این پارامتر ایجاد نشود یا در دور آیدل بیش از حد نرمال باشد ممکن است نشاندهنده مشکلی در مپ سنسور باشد .

عیوب ناشی از خرابی یا بدعمل کردن این سنسور

1- بوی بد اگزوز

2-خام سوزی به علت اتصال پایه های 2 و 3 و4 به یکدیگر

3- تک کار کردن یا بد کار کردن موتور

4- افت شتاب اولیه خودرو

5- با برداشتن پا از روی پدال گاز خودرو در دنده ی ۲ کله می کند .

6- اتصال پایه های 1 و 4 باعث می شود که با روشن شدن خودرو ، فورا با لرزش خاموش می شود .

7- بد روشن شدن خودرو در صبح که با گاز دادن خودرو خاموش می شود .

8- ممکن است در هنگام گاز دادن از اگزوز خودرو دود سیاه خارج شود .

9- مصرف زیاد سوخت

رفع عیب این سنسور

1- بررسی اتصالت

2- تمیز کردن با اسپری

3- تعویض

بیشتر بخوانید:

همه چیز درباره سنسور اسپویلر و نحوه عملکرد و کاربرد آن

منبع: کارگیک