همه چیز درباره رادیاتور خودرو و وظیفه و اهمیت آن در خودرو

همه چیز درباره رادیاتور خودرو و وظیفه و اهمیت آن در خودرو

موتور خودروی شما در مدت زمانی که روشن است ، در سرعت‌ های بالا ، گرمای زیادی تولید می ‌کند که این گرما می ‌تواند به تمامی قطعات ماشین آسیب وارد کند ، زیرا دمای ناشی از احتراق سوخت و هوا بسیار بالا است . از این رو ، خودرو به یک سیستم خنک کننده نیاز دارد تا دمای موتور را کاهش دهد . سیستم خنک کننده یا همان رادیاتور ، گرمای موتور را کاهش داده و عملکرد خودرو را بهبود می ‌بخشد . زیرا این افزایش دما موجب ذوب شدن سیلندر ، واشر سیلندر و پیستون خواهد شد .

رادیاتور چگونه دمای موتور را کاهش می ‌دهد ؟

فرایند خنک کردن موتور خودرو بسیار ساده است و فقط با جریان آب در لوله ‌های انتقال و داخل موتور انجام می ‌شود . این فرایند به این صورت است که ابتدا آب خنک که در محفظه پایین رادیاتور قرار دارد ، از طریق لوله انتقال آب از رادیاتور به موتور ، وارد موتور شده و با جریان داخل سیستم موتور ، آن را خنک می‌ کند . این آب موجب خنک شدن سیلندر شده و به سرسیلندر هدایت می ‌شود و گرمای محفظه احتراق را می ‌گیرد . در نهایت آبی که دیگر خنک نیست و دمای بالایی دارد ، از طریق لوله برگشت آب از موتور ، به محفظه بالایی رادیاتور باز می‌ گردد .

رادیاتور خودرو از چه اجزایی تشکیل شده ‌است ؟

1- شبکه رادیاتور :

قسمت اصلی رادیاتور ، شبکه آن است . در قسمت پشت و جلوی شبکه رادیاتور ، دو فن قرار دارد که هوا را از میان شبکه‌ ها عبور داده و موجب خنک شدن آب رادیاتور می ‌شوند . آب گرمی که از موتور وارد رادیاتور می ‌شود ، به واسطه پروانه رادیاتور یا همین دو فن ، خنک شده ، به محفظه پایین رادیاتور منتقل و دوباره در جریان سیستم خنک کننده قرار می‌ گیرد .

2- محفظه پایین رادیاتور :

این قسمت محل جمع شدن آب سرد شده داخل رادیاتور است . آب سرد به ‌دلیل وزن بیشتری که دارد ، در این محفظه جمع شده و در نهایت به لوله انتقال آب به موتور هدایت می ‌شود .

3- لوله انتقال آب از رادیاتور به موتور :

لوله انتقال آب از رادیاتور به موتور ، در پایین ‌ترین قسمت رادیاتور قرار دارد . این لوله آب سرد را در جریان خنک کردن موتور و سیلندر هدایت خواهد کرد .

4- لوله انتقال آب از موتور به رادیاتور :

آب گرمی که تمام حرارت موتور و سیلندرها را به خود گرفته باید به رادیاتور باز گردد . پس ، این آب گرم ، از طریق لوله انتقال آب از موتور به رادیاتور ، به محفظه رادیاتور منتقل می‌ شود .

دلیل کم شدن آب رادیاتور خودرو چیست ؟

آب رادیاتور ممکن است به دلایل زیادی کم شود که این موارد شامل :

1- سوراخ شدن رادیاتور

2- خرابی رادیاتور

3- وجود نشتی در شلنگ رادیاتور

4- نشتی بخاری خودرو

5- هوا گرفتن رادیاتور

6- جوش آوردن رادیاتور

7- ایجاد رسوب در رادیاتور

8- خرابی فن رادیاتور

9- سوختن واشر سرسیلندر

10- نشب آب از منبع انبساط

می‌ شوند . پس هر زمانی که حس کردید آب رادیاتور کم شده ، این موارد را بررسی کنید . کم شدن آب خودرو موجب سوختن موتور و آسیب به پیستون‌ ها می ‌شود که این امر هزینه‌ های سر سام‌ آوری به همراه دارد .

نشانه ‌های خرابی رادیاتور خودرو چیست ؟

1- روشن شدن چراغ هشدار خودرو

2- کم شدن آب رادیاتور

3- خارج شدن آب از رادیاتور

4- کار کردن غیرطبیعی خودرو

5- خارج شدن بخار از رادیاتور

6- بالا رفتن دمای آب

7- بالا رفتن درجه آمپر آب

چه مواردی موجب خرابی رادیاتور خودرو می‌ شوند ؟

1- وجود مشکل در اتصالات رادیاتور خودرو

2- پارگی و یا ترک خوردن لوله‌های انتقال آب

3- سوختن فیوز فن رادیاتور

4- خرابی واترپمپ

5- خرابی ترموستات

6- سوراخ شدن مخزن آب رادیاتور

ﻭﻇﯿﻔﻪ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺧﻨﮏ ﮐﺎﺭﯼ ﻣﻮﺗﻮﺭ ﺍﺣﺘﺮﺍﻗﯽ ﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺑﺎﻻ ﺭﻓﺘﻦ ﺩﺭﺟﻪ ﺣﺮﺍﺭﺕ ﻣﻮﺗﻮﺭﻭ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺿﺎﯾﻌﺎﺕ ﺩﺭ ﺍﺟﺰﺍﯼ ﻣﻮﺗﻮﺭ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﻧﻤﺎﯾﺪ . آﺏ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺳﯿﻠﻨﺪﺭ ﻭ ﺳﺮﺳﯿﻠﻨﺪﺭ ﺩﺭ ﻣﺠﺎﺭﯼ ﻣﺨﺼﻮﺻﯽ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .

ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﮑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻨﮏ ﮐﺎﺭﯼ ﻣﻮﺍﺿﻊ ﮔﺮﻡ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻤﭙﯽ آﺏ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺩﺭ می اﻭﺭﻧﺪ . ﭘﻤﭗ آﺏ ﯾﺎ ﻭﺍﺗﺮ ﭘﻤﭗ ﻭﻇﯿﻔﻪ ﺩﺍﺭﺩ آﺏ ﺭﺍ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺭﺍﺩﯾﺎﺗﻮﺭ ﮐﺸﯿﺪﻩ ﻭآﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺠﺎﺭﯼ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺳﯿﻠﻨﺪﺭ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ . آﺏ ﭘﺲ ﺍﺯ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮔﺮﻣﺎﯼ ﺳﻠﯿﻨﺪﺭ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺳﯿﻠﻨﺪﺭ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﮔﺮﺩﯾﺪﻩ ﻭ ﮔﺮﻣﺎﯼ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺍﺣﺘﺮﺍﻕ ﻭ ﺳﯿﺖ ﺳﻮﭘﺎپ ها ﺭﺍ ﻧﯿﺰ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻻﺳﺘﯿﮑﯽ ﺍﺯ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺭﺍﺩﯾﺎﺗﻮﺭ ﻣﯽ ﺭﯾﺰﺩ .

انواع دستگاه‌ های خنک کننده :

1- دستگاه خنک ‌کننده مستقیم ، که کلیه دستگاه با هوا خنک می‌ شود .
2- دستگاه خنک ‌کننده غیر مستقیم ، که کلیه دستگاه با آب خنک می‌ شود و دارای رادیاتور می‌ باشند .

اجزای دستگاه خنک‌ کننده :

1- شیلنگ تحتانی
2- پمپ آب ( واترپمپ )
3- تسمه
4- بدنه سیلندر
5- رادیاتور
6- سرسیلندر
7- ترموستات
8- شیلنگ فوقانی
9- پروانه

مخزنی از جنس مس می‌ باشد که با توجه به کانال ‌های تعبیه شده در آن ، وظیفه انتقال حرارت موجود در آب را به عهده دارد بنابراین بایستی همواره کنترل نمود که سطح آب در مخزن رادیاتور بیش از دو سانتی متر پائین‌ تر از دهانه مخزن نباشد .

پروانه: 

وسیله ‌ای است که از موتور به وسیله تسمه و در بعضی خودروها توسط الکتروموتور انرژی لازم را دریافت می ‌نماید و کار آن ، مکش هوا از شبکه ‌های رادیاتور و خنک نمودن آب رادیاتور می ‌باشد .

پمپ آب ( واترپمپ ) :

وسیله‌ ای است که به منظور گردش سریع و راحت آب موجود در رادیاتور و در اطراف موتور بکار رفته و حرکت آن از طریق موتور و تسمه پروانه تامین می ‌گردد ، بدین صورت که چون همیشه در قسمت پائین رادیاتور آب خنک و در بالای آن آب گرم ( برگشت داده شده از موتور ) وجود دارد ، لذا برای رساندن آب جهت خنک کردن قطعات موتور از شیلنگ پائین رادیاتور ، آب بوسیله مکش حاصل از واترپمپ وارد کانال‌ های بدنه سیلندر های موتور شده و پس از گردش در اطراف سیلندرها و خنک کردن آن ها ، در حالی که خود آب مقداری گرم شده از طریق کانال‌های سیلندر به گرم‌ترین نقطه موتور که سرسیلندر ها می ‌باشد هدایت و پس از عبور از اطراف سوپاپ‌ ها و شمع ‌ها و خنک نمودن آن ها از طریق ترموستات و لوله‌ های بالا جهت خنک شدن مجدد وارد رادیاتور می ‌گردد .

ترموستات: 

سوپاپی است که درمسیر راه آب برگشتی از موتور به رادیاتور قرار دارد و کار آن ثابت نگه داشتن دمای آب موتور می ‌باشد .
با توجه به اینکه بیشترین سائیدگی قطعات موتور زمانی است که موتور در حال سرد کار می ‌کند ، در نتیجه برای جلوگیری از این نوع سائیدگی در موتور روش ‌های مختلفی وجود دارد از جمله نصب ترموستات ، استفاده از مواد خنک کننده و پروانه اتوماتیک را می‎ توان نام برد .

منبع انبساط :

منبع انبساط ظرفی است با گنجایش حدود 2 لیتر از جنس پلاستیک که در کنار رادیاتور نصب می ‎شود . هنگام جوش آوردن و گرم شدن بیش از حد موتور ، آب اضافی رادیاتور با باز شدن سوپاپ فشار در رادیاتور از طریق شیلنگ سرریز وارد منبع انبساط می ‎شود و از هدر رفتن آب جلوگیری می‎ شود .
تذکر : اتومبیل ‌هایی که منبع انبساط دارند برای اضافه کردن آب نیاز به باز کردن در رادیاتور ندارند بلکه آب را داخل منبع انبساط می ‎ریزند این کار به کمتر زنگ زدن رادیاتور کمک می‎ کند .

تسمه :

واسطه حرکتی می ‌باشد که حرکت را از فولی میل لنگ گرفته و به فولی واترپمپ و فولی دینام انتقال داده و باعث به گردش دراوردن واترپمپ و دینام می‌ گردد .

تنظیم کشش تسمه پروانه :

اگر انگشت دستمان را روی تسمه گذاشته ویک کیلو گرم نیرو وارد کنیم به اندازه 8 تا 10 میلی متر بایستی تسمه کشش داشته باشد .

بهترین آب رادیاتور :

برای خنک ‌کاری موتور اتومبیل ‌ها در ابتدا از مخلوط الکل و آب استفاده می ‌شد ولی با در نظر گرفتن این مطلب که این مخلوط از یخ زدگی موتور و ترکیدگی آن تا دمای منفی 15 درجه سانتی گراد مناسب می ‌باشد و از طرفی نا خالصی و املاح موجود در آب باعث ایجاد خوردگی در مسیر های گردش آب می ‌شد ،

پژوهشگران با تلاش فراوان به محلول ‌هایی دست یافتند که ما امروزه آن ها را به عنوان ضد یخ ضد جوش می ‌شناسیم.

آب رادیاتور باید حتماً از آب بدون املاح یا همان آب مقطر باشد و برای آن که موتور خودرو در زمستان ‌ها یخ نزند و نترکد . و در تابستان‌ ها داغ نکند و جوش نیاورد . حتماً باید از ضد یخ استفاده کرد و فرقی هم نمی ‌کند این خودرو در کوهرنگ و شهرکرد با 30 درجه سرمای زیر صفر کار می ‌کند و یا در ماه شهر 50 درجه بالای صفر است و باید ضد یخ داشته باشد ؛ فقط درصد ترکیب آن فرق می‌ کند ، یعنی هرچه سرما بیشتر باشد مقدار ضد یخ بیشتر است . ضمن اینکه استفاده از ضد یخ بخاطر داشتن خاصیت ضد زنگی که دارد به طولانی شدن عمر خودرو کمک می ‌کند.

سازندگان ضد یخ ‌ها درصد مخلوط شوندگی آن ها با آب مقطر را روی محصولات خود درج نموده ‌اند ولی به نظر ما بهترین ترکیب ، ترکیب 50 / 50 می ‌باشد یعنی اگر حجم کلی مایع خنک کننده یعنی ضد یخ و ضد جوش در ماشین شما 6 لیتر می ‌باشد سه لیتر ضد یخ و سه لیتر آب مقطر بهترین توصیه می‌ باشد . اگر به هر دلیل امکان دسترسی به ضد یخ برای شما فراهم نبود می ‌توانید از الکل به صورت موقتی همراه با آب استفاده نمایید .

موارد لازم برای بررسی سیستم خنک ‌کننده :

1- غلظت ضد یخ – ضد جوش را کنترل کنید که از حداقل ضروری ( متناسب با تغییرات دمای هوا ) کمتر نباشد .
2- اندازه و شرایط ضد یخ را بررسی نمائید . در صورت کثیف بودن یا داشتن مواد ناشی از زنگ زدن فلزات آن را عوض کنید .
3- دستگاه را برای اطمینان از عدم وجود نشتی ، تحت فشار ( ترجیحاً وقتی ضد یخ سرد است ) آزمایش کنید .
4- درپوش و لوله متصل به در پوش رادیاتور را بازرسی کنید .
5- لوله ‌ها را بازبینی نمائید و محل اتصال لوله ‌ها را محکم کنید .
6- تسمه پروانه‌ ها را از لحاظ سالم بودن و کشش صحیح کنترل کنید .
7- در صورتی که دمای آب رادیاتور بیش از حد گرم یا سرد می ‌شود ، ترموستات را کنترل کنید .
8- در تمام فصول سال محلول ضد یخ در رادیاتور باشد .
9- آب رادیاتور هر دو سال یکبار تعویض گردد و زمان تعویض ، ابتدای سرمای هر سال می ‌باشد .

علل جوش آمدن آب رادیاتور (داغ شدن موتور : )

1- جوش آوردن موتور
2- پاره شدن تسمه پروانه یا شل بودن آن .
3- کمی آب رادیاتور .
4- کثیف بودن رادیاتور و گرفتگی شیار های آن .
5- کار نکردن واتر پمپ ( پمپ آب )
6- خراب بودن ترموستات .
7- نامیزانی دلکو .
8- نامیزانی باد لاستیک .
9- تازه تعمیر بودن موتور یا نو بودن موتور .
10- بار زیاد .
11- استفاده زیاد از دنده‌ های سنگین .
12- سربالائی زیاد .
13- نامیزانی سوپاپ‌ ها .
14- عدم تنظیم فاصله پلاتین .
15- شکستن پره‌های پروانه .
16- کثیف بودن فیلتر هواکش کاربراتور .
17- خرابی درب رادیاتور .
18- سوراخ بودن رادیاتور .
19- سفت بودن یا کارنکردن سوپاپ ‌ها .
20- سفت بودن چرخ‌ ها .
21- خرابی آب پخش کن واترپمپ .
22- وزش باد مخالف .
23- گرفتگی اگزوز دود که عمل تخلیه براحتی صورت نمی‌ گیرد .
24- گرفتن لوله خروج بخار آب در رادیاتور
25- گیر کردن ترمز یکی از سیلندرهای چرخ
26- کثیفی بدنه موتور و ممانعت از تبادل حرارتی خوب

مشکلات کاهش بیش از حد دمای موتور :

1- افزایش اصطکاک قطعات به دلیل بالا بودن ویسکوزیته روغن در دمای کم
2- نرسیدن روغن به قطعات متحرک انتهای مسیر روغن کاری
3- تقطیر شدن گاز بنزین درون مجاری مربوطه
4- کاهش قدرت و کشش موتور

بیشتر بخوانید:

واتر پمپ و وظیفه آن در برابر سیستم موتور + علائم خرابی آن

منبع: کار