مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
سنسور ورودی سوخت چیست و چگونه نصب می شود ؟
یکی از موارد پر اهمیت مدیریت ناوگان ، مدیریت هزینه ها می باشد. مهم ترین هزینه یک خودرو با توجه به آزاد سازی هزینه سوخت ( بنزین و گازوییل ) در ایران ، هزینه سرانه مصرف سوخت خودرو می باشد. این هزینه ها می‌تواند به دلیل عدم تنظیم موتور خودرو ، سرقت سوخت دارای افزایش های نابه هنجار و به تبع آن افزایش هزینه مصرف سوخت خودرو گردد. راه کار های متفاوتی جهت مدیریت مصرف سوخت وجود دارد که یکی از آن موارد استفاده از سنسور سوخت جهت اطلاع از میزان مصرف سوخت خودرو می باشد .
یکی از اجزای تشکیل دهنده اصلی در قسمت موتور خودرو های انژکتوری ، سنسور دریچه گاز است . سنسور دریچه گاز (Throttle Position Sensor) در کنار استپر موتور (Stepper) عملیات گاز خوردن خودرو را انجام می دهند . این سنسور با کم یا زیاد بودن مصرف سوخت نیز ارتباط مستقیم دارد و در صورت خرابی ، باعث گاز خوردن بی دلیل خودرو و به دنبال آن مصرف بالای سوخت می شود .
امروزه تقریباً تمامی خودروهای وارداتی و چندین مدل خودروی داخلی از مدل دریچه گاز برقی بهره می برند . در این مدل ها ، سنسور مربوطه داخل خود محفظه ای که دریچه در آن قرار دارد تعبیه شده است . در برخی خودروهای داخلی ازجمله پژو 206 ، سمند ، دنا و یا رانا از مدل دریچه گاز برقی استفاده شده است .اما غالباً در تمامی خودروهای تولیدی شرکت سایپا از دریچه گاز معمولی استفاده شده است که سنسور دریچه گاز آنها بر روی خود دریچه گاز نصب شده است .
انواع سنسور سوخت :
سنسور سوخت بنا بر نوع مصرف و دقت و مکان عملکرد می تواند انواع مختلفی داشته باشد . در زیر تعدادی از این سنسورها آورده شده است .
1- سنسور سوخت مقاومتی :
در این نوع سنسور با استفاده از تغییر مقدار یک مقاومت مبتنی بر میزان ارتفاع سوخت در مخزن ، می توان میزان سوخت را با دقت مناسب دریافت نمود . این مقاومت می تواند توسط تعدادی ریدرله و یک شناور در مخزن که ریدرله ها را تحریک می نماید ، تغییر کند . و یا اینکه این شناور توسط یک بازوی مکانیکی یک پتانسیومتر را تغییر دهد .
ریدرله یک سنسور مکانیکی میدان مغناطیسی بوده و شامل یک جفت کنتاکت فرومغناطیسی و انعطاف پذیر می باشد . یک آهن ربای دایمی برروی کنتاکت متحرک قرار می گیرد و سوییچ را زمانی که به اندازه کافی به کنتاکت دیگر نزدیک شد ، فعال می کند .
2- سنسور سوخت فشاری :
در این نوع سنسور سعی می شود از فشار لحاظ شده در باک یا مخزن ، میزان سوخت موجود در آن را محاسبه نمود . هرچه فشار بیشتر شود میزان سوخت نیز بیشتر خواهد شد .
سنسور سوخت با استفاده از تکنولوژی آلتراسونیک :
در این نوع سنسورها یک پالس با دامنه و فرکانس مناسب فرستاده می شود و در زمانی بعدتر انعکاس این پالس توسط گیرنده دریافت می شود . مدت زمان ارسال و دریافت پالس در حد میکرو ثانیه خواهد بود که می توان میزان ارتفاع سوخت و به تبع آن میزان حجم سوخت را با استفاده از این پارامتر بدست آورد .
آلتراسونیک چیست ؟
کلمه آلتراسونیکspanUltrasonic به معنای مافوق صوت است . محدوده فرکانسی امواج مافوق صوت 40 کیلو هرتز تا چندین مگا هرتز می باشد . امواج مافوق ، کاربرد های فراوانی از جمله در لیزر ، تخلیه الکتریکی برای بهبود خواص سطحی و افزایش نرخ باربرداری ، سنجش فاصله ، عمق مخزن ، شستشوی دقیق ظروف آزمایشگاهی ، تعیین فشار خون بیمار ، همگن کردن مواد مذاب ، جوشکاری مواد غیر هم جنس ، ریخته گری ، تراشکاری ، فرزکاری ، سوراخ کاری و غیره دارد .
حسگر های آلتراسونیک معمولا دارای یک فرستنده و یک گیرنده آلتراسونیک هستند . امواج فرستاده شده از حسگر پس از برخورد با یک مانع به حسگر بر می گردند و توسط گیرنده حسگر دریافت می شوند . از این طریق و با در نظر گرفتن زمان بازگشت موج و کیفیت امواج بازتابی می توان به اطلاعاتی راجع به عمق ، نوع و سرعت مانع به دست آورد . حسگرهای فرا صوت مزیت های فراوانی دارند مانند نویز پذیری کم می باشد .
سنسور سوخت با تکنولوژی های مغناطیسی :
این نوع سنسور ها با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته تر می توانند حتی چندین سطح سوخت را محاسبه نمایند . برای نمونه در مخازن سوخت موجود در جایگاه های سوخت رسانی همیشه مقداری آب و مواد غیر سوختی وجود خواهند داشت که این مواد با توجه به چگالی بالاتر ، همیشه در پایین مخزن قرار می گیرند . این نمونه سنسورها می توانند با دو شناور همزمان بر روی میله خاص خود که هر کدام از شناور ها چگالی ویژه خود را دارا هستند همزمان ارتفاع دو مایع را در نظر بگیرند که اولی سوخت می باشد و دومی آب و مواد زائد در مخزن را در نظر می گیرد . پالس ارسال شده در داخل چنین سنسورهایی می تواند عملکرد های متفاوتی ، متناسب با جنس شناورها ایجاد نماید که با آشکار سازی آنها بتوان با دقت میلی متر ارتفاع شناور ها و به تبع آن میزان سوخت را محاسبه نمود .
3- سنسور سوخت خازنی :
در این نوع سنسور سوخت ، سعی می شود با استفاده از محاسبه میزان خازن دو فلز که با مایع موجود ( سوخت ) تغییر می کند ، با دقت بالا میزان ارتفاع و به تبع آن میزان سوخت را محاسبه نمود . در واقع تغییر ارتفاع سوخت موجب تغییر ابعاد دو فلز و به دنبال آن میزان ظرفیت خازن با توجه به فرمول نشان داده شده در شکل می شود .
نحوه نصب سنسور سوخت :
در تمامی سنسورهای سوخت ذکر شده خروجی آنالوگ بوده و باید به سیم ورودی آنالوگ (AIN) از دستگاه ردیاب وصل گردد . منتها باید از قبل ، این ورودی در تنظیمات دستگاه فعال گردد . پس از نصب دستگاه و سنسور سوخت نوبت به کالیبره کردن آن می رسد . کالیبره کردن سنسور به روش سعی و خطا ممکن می باشد . به این صورت که با دانستن میزان سوخت موجود در باک در زمان های مختلف ، آن را با عدد خروجی از سنسور در آن زمان ها مقایسه کرده و به دنبال رابطه ای خطی بین آن دو می گردیم . بدیهی است هرچه تعداد نقاط آزمایش بیشتر باشد دقت رابطه نیز بالاتر خواهد رفت .
سنسور موقعیت دریچه گاز چیست ؟
سنسور موقعیت دریچه گاز یک مقاومت متغیر است . این سنسور روی دریچه گاز و نزدیک به استپر موتور قرار دارد و توسط یک میله به پولکی که درون دریچه گاز وجود دارد متصل می شود . با باز و بسته شدن پولکی ، سنسور ، اطلاعاتی را به صورت ولتاژ برای کامپیوتر ارسال می کند . کامپیوتر با توجه به اطلاعات دریافتی میزان سوخت و هوا رو تنظیم می کند تا عملیات احتراق و پاشش سوخت به درستی در موتور خودرو انجام شود . اگر بخش هایی که بر عملکرد سنسور تأثیر گذار هستند هیچ گونه مشکلی نداشته باشند ، میزان مصرف خودرو در حد استاندارد خواهد بود . در شرایطی که سنسور عملکرد درستی داشته باشد ، خودرو در دور آرام بدون مشکل حرکت کرده و به اصطلاح کپ نمی کند .
عوامل خرابی سنسور دریچه گاز
عوامل متعددی می توانند در خرابی سنسور دریچه گاز تأثیر داشته باشند . در لیست زیر مهم ترین عواملی که باعث ایجاد خرابی در این سنسور می شوند .
1- یکی از عوامل خرابی سنسور دریچه گاز، آب خوردن به سنسور است . رانندگانی که خودرو خود را به کارواش برده و موتور آن را شستشو می دهند حتماً باید سوکت تمام سنسور ها از جمله سنسور دریچه گاز را توسط باد خشک کنند . معمولاً کارواش های جدید به دستگاه مربوطه برای این مورد مجهز هستند .
2- دیگر عاملی که در خرابی این سنسور تأثیر گذار است فشار آوردن بیش از حد معمول و گاز دادن زیاد به خودرو است . دور موتور خودرو را تا حد کاتاف ( زمانی که سوپاپ ورودی موتور به خاطر فشار ناگهانی و بیش از اندازه بسته شده و ورود هوا یا سوخت به داخل پیستون برای لحظاتی متوقف می شود ) بالا نبرید تا آسیبی به سنسور دریچه گاز وارد نشود . با توجه به کیفیت پایین اجناس موجود در بازار ، نباید فشار زیادی به ماشین وارد شود تا قطعات فابریک خودرو خراب نشوند .
3- کثیف بودن محفظه دریچه گاز و کثیف ماندن به مدت طولانی نیز باعث خراب شدن سنسور دریچه گاز می شود . اگر محفظه داخل دریچه گاز به مدت طولانی کثیف بوده و جرم گرفته باشد ، باعث باز ماندن پولکی می شود . اگر پولکی باز باشد ، به دنبال آن سنسور دریچه گاز نیز باز شده و به اندازه 1 یا 2 درجه تغییر زاویه پیدا می کند . زاویه داشتن طولانی مدت مقاومت متغیر را دچار خرابی خواهد کرد . در چنین حالتی ، حتی با شستن و تمیز کردن محفظه داخل دریچه گاز ، سنسور به حالت قبل خود بازنمی گردد و باید تعویض شود .
نحوه عیب یابی سنسور دریچه گاز
قبل از انجام هر کاری ابتدا سوکت سنسور را جدا کنید . توسط یک لامپ تست پین های سوکت را بررسی کنید . همان طور که قبلاً گفتیم پین های سوکت دارای برق 5 ولت ، سیگنال و اتصال منفی است . با استفاده از لامپ تست نمی توانید از سالم یا قطع بودن پین سیگنال مطمئن شوید . قطع یا وصل بودن این پین را باید با استفاده از دیاگ و مقدار پارامترهای آن تشخیص دهید .
برای عیب یابی سنسور دریچه گاز با استفاده از دیاگ ، ابتدا باید وارد قسمت خواندن کد خطا شوید . با توجه به موقت یا دائم بودن کد خطا ، اقدام به پاک کردن کد خطا کنید . اگر خطا موقت باشد به راحتی پاک می شود ، اما اگر خطا دائم باشد پاک نمی شود . در بعضی موارد خطای سنسور در کامپیوتر ثبت نمی گردد و کد خطا نشان داده نمی شود . در این صورت باید در قسمت پارامترهای دستگاه به دنبال پیدا کردن عیب سنسور دریچه گاز باشید .
برای عیب یابی صحیح مراحل زیر را قدم به قدم انجام دهید :
1- ابتدا باید وضعیت دریچه گاز را بررسی کنید . اگر وضعیت در حالت بسته باشد مشکلی وجود ندارد . اما اگر در حالت باز باشد یعنی سنسور خراب است .
2- در مرحله بعد باید زاویه دریچه گاز را مورد بررسی قرار دهید . تمام خودروهایی که سنسور دریچه گاز دارند ، زاویه دریچه گاز آن ها باید صفر درجه باشد . اگر زاویه از صفردرجه بیشتر باشد باید ابتدا از سالم بودن سیم گاز مطمئن شوید . در شرایطی که سیم گاز سالم باشد و زاویه دریچه گاز بیشتر از صفردرجه باشد یعنی سنسور خراب است و می بایست آن را تعویض کنید .
3- آخرین مرحله برای عیب یابی ، بررسی کردن میزان ولتاژ دریچه گاز است . ولتاژ استاندارد دریچه گاز عددی میان 400 تا 600 است . اگر ولتاژ کمتر از 400 باشد باعث دیر گاز خوردن خودرو می شود . اگر ولتاژ بین 1000 تا 1300 باشد به احتمال زیاد سنسور خراب است . اما اگر ولتاژ عدد 4900 را نشان داد معمولاً یکی از سیم های متصل به سوکت قطع است . در این شرایط اگر سیم ها قطع نباشد ، سنسور نیاز به تعویض دارد .
سنسور دریچه گاز چگونه کار می کند ؟
سنسور دریچه گاز یک پتانسیومتر مقاومتی است که با ایجاد مقاومت الکتریکی متغیر و عبور ولتاژ از روی این سنسور میزان باز شدن دریچه گاز را مشخص می کند . در داخل سنسور دریچه ی گاز یه صفحه‌ی فلزی کوچک از جنس برنج و نیکل وجود دارد که به سو قسمت تقسیم شده است . یک میله ی کوچک مسی بر روی این سطح نیکلی سر می خورد . میله ی مسی به برق خودرو متصل شده و بر روی سطح نیکلی از موقعیت 0 تا 98 درجه جابه جا می شود . با اندازه گیری میزان مقاومت الکتریکی بین میله‌ی مسی و نقاط مربوط به زاویه‌ی 0 و 98 درجه ، محل قرار گیری میله ی مسی مشخص می شود . این میله ی مسی به صورت مکانیکی به دریچه گاز متصل می شود و در نتیجه موقعیت دریچه ی گاز دقیقا مشخص می شود .
با توجه به میزان مقاومت کلی سطح نیکلی و دقت اندازه‌گیری مقاومت الکتریکی ، می توان دقت محاسبه ی زاویه دریچه گاز را محاسبه کرد . در خودروهای امروزی این دقت بین 0.2 تا 0.4 درجه می باشد که بسیار مطلوب است و نیاز به بهبود ندارد .
بیشتر بخوانید:
