همه چیز درباره شاسی خودرو و انواع آن + مشکلات شاسی آن

همه چیز درباره شاسی خودرو و انواع آن + مشکلات شاسی آن

شاسی خودرو یکی از مهم ترین قطعات تشکیل دهنده خودرو می باشد . در واقع همان اسکلت بندی خودرو است که وظیفه بسیار مهمی را بر عهده دارد. شاسی ماشین باید توانایی تحمل وزن خودرو ، موتور و دیگر متعلقات را داشته باشد .

از زمان پیدایش نخستین خودروها همواره شاسی ماشین ها در حال تغییر بوده اند و خودروسازان تلاش کرده اند تا با ترکیب مواد جدید تر شاسی های پیشرفته تری طراحی کنند .

شاسى یا فریم در اصل يک چارچوب و ساختار است که معمولاً از فولاد سخت به شکل ناودانى ساخته مى شود . بر روى اين فولاد سخت ، بخش هايى مانند موتور ، سيستم انتقال قدرت ، سیستم فنربندی و سیستم ترمز و فرمان نصب مى شود .

از این رو ، تاکنون شاسی های مختلفی در صنعت خودرو سازی مورد استفاده قراره گرفته اند که هر یک از ساختار و ظاهر متفاوتی برخور دارند.  این شاسی ها عبارتند از :

شاسی ماشین نردبانی :

این نوع در دسته شاسی های مستقل قرار می گیرد . شاسی ماشین های سواری قدیمی معمولا از این نوع بودند اما امروزه به دلیل مقاومت پیچشی بسیار پایین کمتر خودروی سواری را می توان یافت که از شاسی نردبانی استفاده می کند .

در حال حاضر ، از این نوع شاسی بیشتر در خودروهای سنگین نظیر کامیون و اتوبوس استفاده می شود . شاسی نردبانی وزنی زیاد ، حجمی بالا و توانایی کمی در جذب لرزش ها دارد .

– شاسی ماشین صفحه ای :

این شاسی خودرو نیز نوع دیگری از شاسی مستقل است که هم فضای کمتری را اشغال می کند و هم توانایی بیشتری در جذب ضربات را دارد . اما از سوی دیگر مقاومت پیچشی و قابلیت تحمل وزن پایین این نوع شاسی نیز موجب شده تا استفاده زیادی از آن نشود . شاسی های صفحه ای معمولا تعمیر و بازسازی سخت تر و پرهزینه تری نسبت به شاسی های نردبانی دارند .

– شاسی ماشین لوله ای :

این نوع شاسی ماشین به شاسی سه بعدی یا فضایی هم معروف است . در واقع شاسی لوله ای نخستین مدلی بود که هم به صورت طولی و هم عرضی ساخته می شد و تمام قسمت های اتاقک خودرو  را در بر می گرفت .

با توجه به مقاومت پیچشی بالا ، شاسی ماشین های اسپرت از این نوع ساخته می شوند . شاسی لوله ای به دلیل ساختار فضایی خود حفاظت خوبی از سرنشینان خودروهای مسابقه ای می کند اما معایبی نیز با خود به همراه دارند که از جمله آن ها می توان به فضای زیاد اشغال شده اشاره کرد . قیمت و حجم بالای این نوع شاسی سبب شده تا نتوان از آنها در خودروهای سواری استفاده کرد .

– شاسی مونوکوک :

شاسی پراید تا پیشرفته ترین خودروهای سواری در این دسته قرار می گیرند . شاسی مونوکوک یک نوع شاسی غیر مستقل است که از وزن کم ، استحکام بالا و مقاومت زیاد در برابر ارتعاشات برخوردار است .

شاسی ماشین های سواری به دلیل نیاز به فضای زیاد و امکان نصب قطعات بیشتر معمولا از این نوع انتخاب می شود . البته شاسی مونوکوک چندان بی عیب و نقص هم نیست چراکه مقاومت کمی در برابر ضربات دارد و تعمیر اساسی آن پس از تصادفات سخت چندان امکان پذیر نیست .

ویژگی های یک شاسی خوب :

شاسی خودرو یکی از قطعه های تشکیل دهنده خودرو می باشد که نقش به سزایی در تامین امنیت خودرو را دارد . از این رو با ویژگی های زیر می توان یک شاسی خودرو را شاسی خوبی در نظر گرفت :

1- تحمل بیشترین میزان وزن و تنش

2- سبکی شاسی

3- کم ترین حجم ممکن را داشته باشد

4- توانایی تغییر فرم در نقاط  مشخص جهت بالا ترین میزان جذب ضربه

5- توانایی حفظ استحکام و عدم تغییر فرم در قسمت های حیاتی سیستم جهت حفظ

6- بالا ترین میزان ایمنی

7- توانایی مقاومت در برابر خوردگی تاثیرات شیمیایی و همچنین توانایی کارکرد در گرمای گسترده

8- قابلیت تعمییر ساده و بازیابی خصوصیات اولیه

9- انتقال کمترین میزان لرزش و صدا به قسمت های درونی اتاق

انواع شاسی خودرو :

تولید و ساخت و طراحی شاسی با نوع استفاده خودرو رابطه مستقیم دارد و به سه دسته می توان تقسیم بندی شود :

1- شاسی خودرو های شهری ( استحکام نسبتا محکم  )

2- شاسی خودرو های جاده ای و شهری ( استحکام محکم  )

3- شاسی خودرو های جاده ای و آفرود ( استحکام بسیار محکم  )

در تصادفات شدید یکی از قسمت هایی که ممکن است آسیب بیند و برای صاحب خودرو ضرری بزرگ محسوب می شود شاسی خودرو است که در صورت آسیب دیدن شاسی در اولین مرحله تعمیر باید شاسی تعمیر شود که به تعمیر شاسی ( شاسی کشی ) می گویند و این عمل باعث تعمیر شاسی خودرو می شود ولی هیچ وقت مانند شاسی اول نمی شود و در طول زمان ممکن است برای خودرو دچار مشکل کند که یکی از رایج ترین این مشکلات لاستیک سایی می باشد .

– شاسى مستقل :

اين شاسى خودرو از دو تکه آهن ناودانى بلند تشکيل شده است که به صورت موازى از جنس فولاد سخت ولى سبک ، ساخته و به وسيله دو رام در دو سر آن به يکديگر متصل مى شود .

شاسى معمولا در قسمت عقب کمى بالاتر آمده و دليل آن ايجاد فضاى بيشتر براى ديفرانسيل و فنرها است . قسمت جلو کمى باريک تر ساخته مى شود كه در فرمان پذيرى بيشتر موثر است .

در طراحى شاسى سرخود از ورق هاى نازک فلزى استفاده مى كنند كه آن ها را به روش شكل دادن ( پروفيل ) و همچنين تكيه گاه محورهاى جلو و عقب توليد مى كنند .

البته قسمت هايى از شاسى ماشین مانند کف و محوطه موتور كه ​​بيشترين نيرو و فشار بر آن ها اعمال مى شود بايد از ورق هايى ساخته شوند كه ضخامت بيشترى دارند .

ضخامت ورق ها معمولا دو تا سه ميلى مترى است و به گونه اى جوشکارى مى شوند كه از استحکام خوبى برخوردار شوند . خودرو هاى سوارى در مقايسه با خودروهاى سنگين نيروى كمى را تحمل مى كنند و روى شاسى آن ها بار استاتيکى كمترى وارد مى شود .

بنابرين خودروهاى سوارى مى توانند با سرعت بالا حرکت كنند . اصولا طراحى شاسى سرخود به همين منظور بوده است .

مزايا :

1- صرفه جويى در هزینه ها و زمان به دليل يک جا و مستقل بودن ساخت شاسى و اتاق

2- صرف مخارج كمتر هنگام تعويض قطعات ، به علت  اینکه خراب شدن ناشی از پيچ و مهره ها است .

معايب :

1- به علت سنگين بودن خودرو ، نیروی محركه آن براى شتاب گرفتن كمتر است .

2- طراحى ايمنى خودرو به علت سنگين بودن قطعات دشوار است .

3- در هنگام تصادف احتمال اين كه سرنشينان دچار حادثه شوند زياد است .

4- ساخت قطعات و اسكلت آن نياز به پرس هاى سنگين و ماشين آلات گران ترى دارد .

5- چون قطعات توسط پيچ و مهره  به هم متصل شده اند به سر و صداى زياد ی ایجاد می شود .

– شاسى نيمه جدا شدنى :

نوع ديگرى از شاسى است که اولین بار توسط شركت ( روور ) تولید شده است . این شاسى آن ها از دو قسمت تشكيل می شود :

1- ثابت : کف  ، ستون ها ، ديوار هاى صندوق عقب ، ديواره جلوى موتور .

2- قسمت هاى جدا شدنى از شاسی :  سقف خودرو، گل گیر ها ،  پنجره جلويی كه اين ها به وسيله پيچ و مهره به قسمت ثابت بسته مى شوند .

مزایا :

1- در هنگام تصادف هزینه قطعاتى كه خراب شده اند و بايد تعويض شوند پايين مى آيد .

2- فرم اتاق شكل پذير است و مى توان طرح جديدى را توليد كرد .

3- مى توان موتور و محورها را كه نسبتا سنگين هستند بر روى يك اسكلت جداگانه سوار كرد  .

4- امكان عايق بندى بهترى بين دو قطعه در مرحله مونتاژ كردن وجود دارد و در نتيجه  انتقال سر و صدا و ارتعاشات چرخ ها به اتاق كاهش مى يابد .

انواع شاسی ها :

1- شاسى نردبانى

2- شاسى جناقى در وانت

3- شاسى وسط لوله ای در کامیون

4-  شاسى فرم 7 و 8 در خودروهاى مسابقه ای

5- شاسى صفحه اى مثل شاسى فولكس واگن قورباغه اى .

تعمیر شاسی خودرو :

در حین رانندگی به دلیل هموار نبودن سطح جاده و لرزش های حاصله از این چاله چوله ها به شاسی خودرو این احتمال وجود دارد که قطعات دچار شل شدگی و همچنین اتصالات و پیچ ها نیز دچار بازشدگی شوند .

همچنین در اثر تصادفات نیز ممکن است شاسی و رویه ان آسیب ببیند و فرم شاسی از حالت اصلی خود خارج شود که در این صورت می بایست هر چه سریع تر نسبت به تعمیر آن اقدام شود .

در وهله اول می توان ابتدا اتصالاتی که با پیچ و پرچ به هم متصل هستند را با یک چکش امتحان کرد و در صورت شل بودن بلافاصله متوجه این موضوع خواهید شد .

از ضربه چکش و شنیدن صدای خفه، باید متوجه این قضیه شوید که پیچ و یا پرچ ها شل شده اند و باید نسبت به تعویض پیچ و پرچ های خراب شده اقدام کرد . ضربه زدن بر روی پرچ ها برای محکم شدن دوباره به هیچ وجه کار صحیحی نیست و مقاومت آن ها را کمتر خواهد کرد .

در صورت ضربه وارد کردن به شاسی خودرو و شنیدن صدایی مانند صدای جیر جیر به این معناست که لایی های آن خراب و نیاز به تعویض دارد .

همان طور که اشاره شد در اثر تصادف، فرم شاسی و رویه آن دچار تغییر خواهد شد که می توان با اندازه گیری دقیق و چند آزمایش ساده از این تغییر فرم مطمئن شد و دوباره ان را با عمل کشیدگی  تعمیر نمود . اما هرگز شاسی خراب شده نمی تواند مانند روز اول شود و اولین عامل آن ، ساییدگی لاستیک ها به علت کج شدن محور شاسی خواهد بود .

در عمل اندازه گیری انحراف قاب شاسی می توان با استفاده از ریسمان به دو روش استفاده کرد که در یک روش روسازی را جدا می کنند و آن را اندازه گیری می کنند و در روش بعدی ، روسازی را دست نمی زنند و دوباره اندازه گیری را انجام می دهند .

انواع شاسی از نظر استحکام :

شاسی خودرو باید متناسب با استفاده خودرو طراحی و ساخته شود ، زیرا بعضی از خودروها مثل آفرود برای تفریحات کویری و کوهستانی استفاده می‌ شود و باید شاسی محکمی داشته باشد و قسمت عقبی آن نیز کمی بالاتر از خودروهای معمولی قرار گیرد .

بعضی دیگر از خودروها نیز بیشتر برای جا به ‌جایی ‌های بین شهری استفاده می ‌شود و به نوعی اکثرا در جاده‌ها دیده می ‌شود بدنه این خودرو ها نیز باید بسیار مستحکم ‌تر نسبت به بدنه خودرو های دیگر باشد ؛ پس می ‌توانیم شاسی ‌ها را به سه دسته شاسی خودروهای شهری که استحکام متوسطی دارند ، شاسی‌ های خودروهای جاده‌ ای و شهری که از لحاظ استحکام در رده بالا قرار دارند و شاسی خودرو های جاده ‌ای و آفرود که استحکام آن‌ها باید بسیار بالا باشد .

کارخانه‌ های تولید خودرو به شاسی بیشتر از بقیه اجزا اهمیت می ‌دهند زیرا پایه و بدنه خودرو است و در هنگام تصادفات اولین چیزی است که آسیب می ‌بیند و باید تعمیر شود . برای تعمیر شاسی خودرو تعمیر کاران از روش شاسی کشی که یک اصطلاح معروف است استفاده می ‌کنند و خودرو را تعمیر می‌ کنند .

انواع شاسی از نظر طراحی :

امروزه به دلیل پیشرفت روز افزون صنعت ماشین سازی و طراحی طراحان نیز برای ماشین‌های مختلف شاسی‌ ها را به صورت‌های مختلف طراحی می‌ کنند . یکی از انواع شاسی‌ ها ، شاسی به صورت یکپارچه و سرتا سری است که در این حالت از شاسی کل وزن اجزای دیگر ماشین و سرنشینان بر روی شاسی قرار دارد و باید از ورق ‌های بسیار مقاومی ساخته شود تا بتواند این وزن را تحمل کند . دسته دوم از شاسی خودرو شاسی به صورت مجزا از بدنه است که اکثرا این نوع طراحی برای خودروهای سنگین وزن مثل اتوبوس و کامیون است .

این نوع شاسی ‌ها دارای مقاومت بالاتری نسبت به بدنه است و می ‌تواند وزن بسیاری را تحمل کند . بدنه نیز به صورت جدا بر روی شاسی سوار می‌ شود و این کار با جوشکاری شاسی خودرو انجام می ‌پذیرد . دسته سوم از مدل شاسی‌ های موجود به صورت شاسی و بدنه به صورت نیمه مجزا است که در بعضی مواقع بسیار مفید واقع می ‌شود زیرا در صورت تصادفات و آسیب دیدن برخی از اجزا می ‌توانیم به راحتی آن ‌ها را تعویض کنیم ؛ زیرا بعضی قطعات به وسیله پیچ و مهره و یا پرچ شدن بر روی بدنه و شاسی سوار می‌ شوند . البته باید گفت که این نوع طراحی مناسب برای انواع ماشین نیست و کمتر خودرویی را به این صورت طراحی و تولید می‌ کنند زیرا از مقاومت کمتری نسبت به ماشین ‌های دیگر بر خوردار است .

بیشتر بخوانید:

کم‌ مصرف ‌ترین خودرو های بنزینی بازار جهانی در سال 2020

منبع: کارگیک