مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
همه چیز درباره تفاوت گیربکس تیپ ترونیک و شیفت ترونیک
شاید برخی از افراد این تصور را داشته باشند که سیستم های گیربکس اتوماتیک به اندازه ای که باید هیجان را در رانندگی به ارمغان نمی آورند به همین خاطر شرکت های بزرگ خودروسازی اقدام به تولید تکنولوژی کردند که این تصور را از بین ببرند و بتوانند هیجان رانندگی را حتی با وجود سیستم های اتوماتیک تعویض دنده یکجا با هم فراهم کنند .
زمانی که صحبت از جعبه دنده های اتوماتیک و دستی می شود می توان گفت که علاقه مندان به دنیای خودرو به دو گروه کاملا مجزا تقسیم می شوند که در واقع هر کدام به دلیلی یکی از دو مدل اتوماتیک و دستی را انتخاب می کنند ، از طرفی هر کدام از این دو مدل مزایا و معایبی را دارند که ممکن است در دیگری وجود نداشته باشد .
جدای از این موضوع ، AMT و CVT دو نوع رایج جعبه دنده‌های به کار رفته در خودرو های موجود در بازار هستند . به طور خلاصه می توان گفت که AMT یا همان Automated Manual Transmission از نوع گیربکس های دستی اتوماتیک است و CVT که مخفف شده عبارت Continuously Variable Transmission می باشد ، جعبه دنده های متغییر پیوسته هستند .
همان طور که متوجه شده اید تیپ ترونیک و شیفت ترونیک از انواع مختلف گیربکس ها نیستند و در واقع این دو به تکنولوژی به کار رفته در جعبه دنده خودرو اشاره می کنند .
معرفی تیپ ترونیک
اگر بخواهیم یک تعریف کلی از تیپ ترونیک داشته باشیم می توان گفت که این تکنولوژی به راننده این اجازه را می دهد که بتواند با استفاده از دسته تعبیه شده برای دنده در پشت غربیلک فرمان یا اهرم تعویض دنده ، دنده را کم یا زیاد کند . بر روی دسته های موجود در پشت غربیلک فرمان علامت های مثبت و منفی وجود دارد که همان طور که مشخص است علامت + نشان دهنده افزایش مقدار دنده و علامت – نشان دهنده کاهش مقدار دنده است .
در واقع هدف این تکنولوژی چیزی جز بهبود عملکرد خودرو نبوده است . اما ماجرا فقط به تعویض دنده دستی ختم نمی شود بلکه تکنولوژی تیپ ترونیک در واقع در خودروهایی با گیربکس اتوماتیک و نیمه اتوماتیک به کار می رود که راننده می تواند قبل از دخالت سیستم هوشمند تعویض دنده اقدام به افزایش یا کاهش مقدار دنده بکند و همین موضوع است که سرعت خودرو و گشتاور آن را افزایش می دهد .
برخی از افراد به اشتباه این برداشت را می کنند که تیپ ترونیک یک تکنولوژی کلی است و به سیستم تعویض و کم و زیاد دنده به طور دستی گفته می شود در صورتی که تیپ ترونیک توسط شرکت پورشه برای اولین به صورت اختصاصی بر روی مدل 911 معرفی شد و بعدها حق استفاده از این تکنولوژی را به دیگر شرکت های خودرو سازی داد و هر کمپانی ماشین نام اختصاصی خود را بر روی این مدل سیستم تعویض دنده قرار داد .
به طور کلی این سیستم به منومتیک معروف است که ترکیبی است از دو کلمه Manual و Automatic همان طور که کمی پیش تر به آن اشاره کردیم هر یک از کمپانی های خودرو سازی نام اختصاصی را بر روی سیستم های منومتیک خود قرار داده اند که شیفت ترونیک نامی است که کمپانی هیوندا بر روی این سیستم موجود در گیربکس‌های خود قرار داده است .
معرفی سیستم شیفت ترونیک
یک نوع دیگر از تیپ ترونیک توسط شرکت پورشه عرضه شده است و در واقع مدل بهبود یافته تیپ ترونیک معمولی است که به تیپ ترونیک S شهرت دارد و تفاوت این سیستم با تیپ ترونیک معمولی در این است که در این سیستم شما بدون تعویض حالت اتوماتیک به دستی قادر به تعویض دنده خواهید بود و در یک مدت زمان کوتاه چند ثانیه ای تعویض دنده دستی در اختیار شما قرار دارد و بعد از گذشت این مدت سیستم خودکار خودرو اقدام به کم و زیاد کردن دنده می کند .
تفاوت گیربکس تیپ ترونیک و شیفت ترونیک
بدون شک سیستم های منومتیک مزایا و معایبی را به همراه دارند که البته شاید بتوان گفت مزایای این سیستم ها بیشتر از معایب آن ها باشد . در ادامه به تعدادی از معایب و مزایایی آن ها اشاره خواهیم کرد :
مزایای سیستم های شیفت ترونیک و تیپ ترونیک :
از مهم ترین مزایای این سیستم ها ایمنی و راحتی در رانندگی است ، اما شاید این سوال برای شما پیش بیاید که این موضوع چه ارتباطی به ایمنی دارد ؟
زمانی که راننده در حال استفاده از سیستم تعویض دنده دستی باشد و کنترل تعویض دنده را از دست بدهد سیستم هوشمند خودرو وارد عمل شده و تعویض دنده را به دست می گیرد که این امر در سرعت های بالا یا سبقت از خودروهای دیگر در واقع ایمنی خودرو را تامین می کند . از طرفی این موضوع لذت رانندگی را هم برای راننده و هم سرنشینان چه در مسافت های طولانی چه در جاده های درون شهری دو چندان می کند . پس چه یک راننده حرفه ای باشید یا تازه کار باشید این تکنولوژی برای شما مفید خواهد بود .
یکی دیگر از مزایای این سیستم ها صرفه جویی در مصرف سوخت است که این مورد در تکنولوژی‌های پیشرفته تر منومتیک به وضوح توسط متخصصین تشخیص داده شده است .
معایب سیستم تیپ ترونیک و شیفت ترونیک
همان طور که گفته شد مزایای این تکنولوژی بیشتر است اما یکی از معایب این سیستم که ممکن است در هنگام خرید با آن مواجه شوید قیمت بالای خودروهایی است که این تکنولوژی را به همراه دارند و علت آن چیزی نیست جز پیچیدگی سیستم به کار رفته در خودرو .
یکی دیگر از معایب این سیستم ها که باز هم به موضوع هزینه می رسد طول عمر کوتاه مدت این سیستم هاست به طوری که با هر بار تعمیر باید هزینه هنگفتی برای آن در نظر بگیرید .
با توجه به این تکنولوژی در نظر گرفته شده برخی از افرادی که با این تکنولوژی کار کرده اند معتقد هستند که این مدل از سیستم گیربکس بیشتر مناسب جاده های بیرون شهری و بزرگراه هاست و برای فضای شلوغ شهری که هر لحظه به تعویض دنده نیاز است مناسب نیست زیرا طول عمر این تکنولوژی کمتر شده و استهلاک خودرو بالا می رود .
طرز کار انواع جعبه دنده
1- گیربکس S Tronic
گیربکس S Tronic یک جعبه دنده ترکیبی اتوماتیک الکترونیکی با قابلیت تعویض دنده دستی است که به کمک یک کلاچ دو گانه تعبیه شده در ورودی آن عمل تعویض دنده را تسریع بخشیده است و همچنین راندمان بالا و کاهش چشمگیر مصرف سوخت را هم به همراه داشته است . اساس کار این نوع جعبه دنده نیز به گونه‌ای است که در حالت تعویض دنده اتوماتیک ، کلاچ اول با چرخ دنده های فرد درگیر شده و کلاچ دوم هم همزمان با چرخ دنده‌های زوج ارتباط برقرار می کند ، به طور واضح تر با درگیری کلاچ اول با دنده یک ، کلاچ دوم دنده دو را برای درگیری آماده می کند و پس از تعویض دنده در کمتر از 0.4 ثانیه ، کلاچ دوم به طور کامل با دنده دو درگیر شده و کلاچ اول مجدد دنده سوم را برای درگیری آماده می کند .
در وضعیت تعویض دنده دستی نیز اساس کار به همین شکل پیش می رود، با این تفاوت که با حرکت اهرم دنده توسط راننده عمل تعویض دنده صورت می گیرد . این نوع گیربکس یعنی S Tronic هم به طور انحصاری در اختیار کمپانی آئودی بوده و بر روی محصولات مختلف آئودی مورد استفاه قرار می گیرد .
2- گیربکس Step Tronic
استپ ترونیک یکی از گیربکس‌های شش سرعته اتوماتیک الکترونیکی تولید شده توسط بی ام و است که بر روی محصولات مختلف این کمپانی از جمله M3، M5 و M6 مورد استفاده قرار می گیرد . تعویض دنده اتوماتیک به همراه قابلیت تعویض دنده دستی و مجهز به سیستم های کنترلی الکترونیکی اساس کار استپ ترونیک را شکل داده اند که با حرکت اهرم دسته دنده به سمت چپ قابلیت تعویض دنده دستی جعبه دنده و با حرکت آن به سمت راست هم وضعیت تعویض دنده اتوماتیک آن فعال می شود .
3- گیربکس Tip Tronic
تیپ ترونیک یکی از چندین گیربکس های توسعه یافته توسط پورشه و مورد استفاده در مدل‌های مختلف این کمپانی و همچنین خودروهای گروه فولکس واگن و زیر مجموعه آن همچون آئودی ، اشکودا ، سئات و یا حتی در مدل های بالا تر برگرفته از این نوع گیربکس در خودروهای بوگاتی و لامبورگینی است که به طور عمده در دو گروه پنج سرعته و شش سرعته با اساس کار اتوماتیک و دستی تولید می شود . این نوع جعبه دنده همچنین به طور استاندارد به یک کامپیوتر برای درک بهتر شرایط موتور مجهز شده که در حالت تعویض دنده دستی برای جلوگیری از آسیب رسیدن به موتور و گیربکس در محدوده قرمز دور موتور به صورت خودکار اقدام به سبک کردن دنده می کند .
عمل تعویض دنده دستی در خودروهای مختلف هم به صورت های متفاوت صورت می گیرد که تعویض دنده پی در پی توسط اهرم تعویض دنده و تعویض دنده دستی توسط پدال های تعبیه شده در پشت فرمان از رایج ترین راه های تعویض دنده دستی در این نوع گیربکس به شمار می روند . جعبه دنده تیپ ترونیک در سایر خودروها هم با نام های مختلف از جمله 2 Tronic مورد استفاده قرار می گیرد .
4- گیربکس Tip Tronic 5
تیپ ترونیک S در واقع نسخه ارتقا یافته گیربکس های اتوماتیک تیپ ترونیک با قابلیت تعویض دنده دستی هستند که به یک سیستم انطباقی با رفتار راننده و همچنین سیستم هوشمند تعویض دنده اتوماتیک در صورت عدم فعالیت راننده در تعویض دنده دستی در محدوده دور موتور قرمز پس از 8 ثانیه مجهز شده که با افزایش زمان لحظه‌ای تیپ ترونیک استاندارد به 8 ثانیه در مدل S تیپ ترونیک در شتاب گیری بهتر خودروهای اسپرت کمک فراوانی کرده است . این نوع جعبه دنده از اوایل سال 2000 در مدل پورشه باکستر و پس از آن در نوع شش سرعته در پورشه کاین مورد استفاده قرار گرفت .
5- گیربکس CVT
هنگامی که در یک خودرو در شرایط عادی راننده اقدام به تعویض دنده می کند ، در گیربکس موجب درگیر شدن دو چرخ دنده با اندازه و تعداد دندانه های متفاوت می شود که سبب بوجود آمدن ضریب دنده های گوناگون می شود و دور و گشتاور بر اساس این ضریب دنده از پیشرانه به چرخ ها منتقل می شود . این نحوه درگیری چرخ دنده ها در جعبه دنده‌های دستی کاربرد دارد که در مدل‌های اتوماتیک این نسبت دنده ها توسط درگیر شدن خورشیدی و قفسه و سیاره ای و چرخ دنده های رینگی بوجود می آید ، اما در جعبه دنده‌های CVT دیگر خبری از چرخ دنده و خورشیدی و سیاره ای نسیت ، بلکه اساس کار بر دوش دو پولی ورودی ( محرک ) و پولی خروجی ( متحرک ) و یک تسمه لاستیکی یا فلزی برای ارتباط این دو با یکدیگر است .
این نوع سیستم تبدیل و انتقال قدرت به سرعت در حال رشد بوده و کارخانجاتی همچون رنو، نیسان ، جنرال موتورز، فولکس واگن ، میتسوبیشی و… در حال استفاده و تحقیق و توسعه این نوع سیستم انتقال قدرت هستند .
اساس کار این سیستم همان طور که گفته شد بر مبنای دو پولی مخروطی شکل با سطحی شیب دار و یک تسمه ارتباط دهنده است که بر روی هر محور دو پولی از دو صفحه متحرک زاویه دار تشکیل شده که توسط نیروی هیدرولیکی روغن یا نیروی گریز از مرکز به یکدیگر نزدیک یا از هم دور می شوند که موجب تبدیل دور ورودی از پیشرانه می شوند .
در پولی محرک ورودی نیرو از پیشرانه اگر دو صفحه به یکدیگر نزدیک شود ، قطر پولی افزایش یافته و قطر تمسه پیچیده شده به دور آن هم افزایش می یابد و در طرف دیگر با افزایش قطر پولی اول ، صفحات پولی دوم از یکدیگر دور شده و قطر پولی باریک‌تر می شود که سبب گشتاور خروجی کم و دور خروجی زیاد برای خودرو می شود و بلعکس اگر قطر پولی محرک باریک تر و قطر پولی متحرک بیشتر شود ، خودرو در لحظات اولیه حرکت قرار داشته و گشتاور خروجی بیشتر از دور خروجی می شود .
بیشتر بخوانید:
علت زوزه کشیدن پمپ بنزین سمند و علایم خرابی آن
مبدل کاتالیست خودرو چیست و چه کاری انجام می دهد؟
منبع: همراه مکانیک
