مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
بالانس چرخ خودرو به چه معناست و چگونه انجام می‌شود?
بالانس بودن چرخ یکی از اصطلاحاتی است که در میان متخصصان فنی ماشین بسیار تکرار شده و اهمیت فراوانی در حفظ سلامت خودرو دارد .
چرخ ها به عنوان اصلی ترین بخش محرک خودرو در طول سال به حفظ و نگهداری جدی نیاز دارند . در کنار آنکه در صورت ایجاد مشکل برای هریک از لاستیک ها ، امکان حرکت خودرو وجود ندارد ، نحوه فعالیت آنها نیز بسیار مهم است و یکی از بخش هایی که در این زمینه اهمیت جدی دارد ، بحث بالانس بودن چرخ است .
این اصلاح به معنی تعادل و هم راستایی چرخ‌هاست . به صورت علمی ، بالانس بین چرخ ها در واقع توزیع یک نواخت وزن خودرو بین چرخ های مختلف است و عدم بالانس چرخ ها وضعیت بدی را از نظر فنی برای ماشین به وجود می آورد .
بالانس نبودن چرخ خودرو چند نتیجه مهم دارد که اصلی ترین آن لرزش فرمان است . در این وضعیت که معمولا خود را در سرعت پایین نشان نمی دهد ، در سرعت بالا به خودرو ارتعاشات جدی داده و لرزش فرمانی آزار دهنده را باعث می شود . این لرزش ها بسته به وزن و اندازه خودرو ، اندازه و وزن چرخ و میزان نابالانسی تغییر می کند . لرزش فرمان معمولا خود را در سرعت بالاتر از 80 کیلومتر بر ساعت نشان می دهد .
در صورت بالانس نبودن چرخ ها ، مصرف سوخت خودرو نیز افزایش می یابد . در این شرایط با توجه به کاهش بازدهی خودرو ، عملا ماشین بیش از حالت عادی سوخت مصرف می کند .
بالانس بودن چرخ همچنین از فرسایش لاستیک نیز جلوگیری می کند . در صورت بر هم خوردن بالانس ، توزیع وزن و نیرو به شکل یک نواخت رخ نمی دهد و از این رو لاستیک با سرعت بیشتری فرسوده می شود . این اتفاق در کنار کاهش زمان عمر مفید لاستیک ، می تواند ایمنی خودرو را نیز کاهش دهد .
دیگر نشانه این وضعیت خرابی زودرس قطعه‌های خودرو خواهد بود . در نبود بالانس ، ناهمواری و دست انداز‌های مسیر باعث افزایش ضربه به سیستم تعلیق و جلوبندی ماشین می شود و از این رو عمر قطعات را کوتاه می کند . آخرین عارضه بالانس نبودن خودرو نیز در سیستم ترمز رخ می دهد . عدم تعادل بین چرخ ها در کنار ایجاد مشکل در شتاب گیری ، قدرت و سرعت سیستم ترمز ماشین را نیز کاهش می دهد .
عدم بالانس بودن چرخ‌های خودرو
بالانس چرخ خودرو به این معناست که آن ها در توازن قرار داشته باشند . یک شخص حرفه‌ای شاید بتواند با صاف کردن فرمان و نگاه کردن در امتداد خودرو ، متوجه عدم توازن چرخ ها شود . بالانس نبودن هر یک از چرخ های خودرو ، رانندگی شما را تحت تاثیر قرار داده و علاوه بر این که موجب لرزش های ناخوشایندی می شود ، ممکن است ریسک تصادفات را نیز بالا ببرد .
در صورتی که چرخ های جلوی خودروی شما بالانس نباشد ، یا این عدم توازن به چرخ های عقب مربوط باشد ؛ مقداری تفاوت در لرزش خواهیم داشت .
عدم بالانس چرخ های جلو ، باعث می شود که در سرعت حدود 90 کیلومتر بر ساعت ؛ لرزش را احساس کنید . اما عدم بالانس چرخ های عقب خودرو ، در سرعت های بالاتر خود را نشان می دهد . ( سرعتی بین 120 تا 140 کیلومتر که البته به سبک رانندگی تان نیز بستگی دارد . )
ضرورت بالانس چرخ خودرو
چرخ ها به عنوان یکی از زیرمجموعه های سیستم تعلیق بوده و در واقع می توان گفت در صف مقدم عملیات جابجایی حرکت خودرو قرار دارد و تمامی تلاش نیرو های پشتیبانی از قبیل موتور ، ترمز ، دنده ، کلاچ بدون چرخ ها ، عملی عبث است و تمامی عباراتی که عنوان کردیم برای این بود که اهمیت بالانس چرخ خودرو را به شما کاربر گرامی ارائه بدهیم .
چرخ ها به عنوان آخرین جز از سیستم تعلیق ، وزن خودرو را تحمل نموده و ارتباط نهایی بین ماشین و زمین را برقرار نموده و با توجه به قوانین نیوتن ، اصطکاک ، عمل و عکس العمل حرکت خودرو را ممکن می نمایند . همچنین ، تمامی ضربه های وارد آمده بر خودرو ، در وهله نخست به چرخ ها وارد شده و این چرخ ها هستند که باید به کاهش ارتعاشات کمک نمایند .
بالانس ( تعادل ) چرخ ها
بالانس و تعادل در تمامی ابعاد زندگی بشری و حتی زندگی سایر موجودات ، نقش بسیار حیاتی داشته و خروج از خط تعادل اگر با نابودی همراه نباشد ، قطع به یقین صدمات جبران ناپذیری را برای آدمی به همراه خواهد داشت . چرخ های خودرو نیز در صورت بالانس یا متعادل نبودن ، پیامد های منفی فراوانی را به همراه خواهد داست . بالانس چرخ خودروها ، به معنای تعادل و هم راستایی چرخ ها بوده و به صورت علمی ، بالانس بین چرخ ها در واقع توزیع یکنواخت وزن خودرو بین چرخ های مختلف بوده و عدم بالانس خودروها ، وضعیت ناهنجاری را برای خودرو به ارمغان خواهند آورد .
پیامد های عدم بالانس بودن چرخ ها
شاید به زعم بسیاری ، بالانس نبودن چرخ ها در بدترین حالت منجر به لرزش فرمان گردد ولیکن ، این بالانس نبودن نتایج بدتری را نیز می تواند در پی داشته باشد :
1- خرابی زودرس قطعات : همان طور که عنوان شد کلیه ضربات به هنگام حرکت و علی الخصوص دست اندازها و ناهمواری ها به چرخ ها وارد می گردد و پس از عبور از چرخ هاست که به سیستم تعلیق ، جلوبندی می رسد . در گذر زمان و در صورت عدم بالانس نمودن چرخ ها ، این نیروهای مخرب می توانند منجر به خرابی سایر قطعات و کاهش طول عمر مفید آن ها خواهد شد .
2- لرزش فرمان : لرزش فرمان شاید ناشی از بالانس نبودن چرخ ها ، شاید در سرعت های پایین آنچنان که باید قابل لمس نباشد ولیکن با افزایش سرعت خودرو ، این ارتعاشات نیز افزایش پیدا کرده و لرزش فرمان ملموس تر و آزار دهنده تر گردد . این لرزش ها عمدتا بسته به اندازه و وزن خودرو ، اندازه و وزن چرخ ها ، میزان نابالانسی در سرعت های متفاوتی آشکار شده و عمدتا در سرعت های حدود 80 کیلومتر بر ساعت خود را نشان می دهد .
3- افزایش مصرف سوخت : با توجه به زمزمه های موجود جهت افزایش قیمت سوخت و یا سایر سیاست های کنترلی ، اهمیت این موضوع بیش از پیش روشن می گردد . بالانس نبودن چرخ ها ، عملا بازدهی کلی سوخت را پایین آورده و مصرف سوخت خودرو را افزایش می دهد .
4- فرسایش لاستیک : بالانس نبودن چرخ ها باعث عدم توزیع یکنواخت وزن و نیرو بین چرخ های مختلف شده و در نتیجه فرسایش سریع تر لاستیک ها را در پی خواهد داشت . ناگفته پیداست که فرسایش بیش از حد لاستیک ها علاوه بر مشکلات مادی ، می تواند باعث ایجاد تصادفات دلخراشی نیز گردد .
5- شتاب و ترمزگیری ضعیف : عدم تعادل بین چرخ ها حتی بر شتاب و ترمزگیری خودرو نیز تاثیر گذار است چراکه خودرو مجبور است برای رسیدن به یک نیروی خاص ، بیشتر تلاش نماید و این امر بدین معنی است که اگر شتاب مساوی در دو حالت بالانس بودن و بالانس نبودن چرخ ها از خودرو بخواهیم ؛ نیروی مفید کمتری جهت شتاب گیری و یا ترمزگیری صرف شده است و در نهایت ، ضعف در هر دو این عملکرد ها را در پی خواهد داشت .
علایم بالانس نبودن چرخ ها
از علائم بالانس نبودن چرخ ها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم :
1- لرزش فرمان : یکی از ملموس ترین نشانه های بالانس نبودن چرخ ها ، لرزش فرمان است به طوری که حتی رانندگان عادی که تسلط زیادی بر مسایل فنی ندارند نیز قادر به تشخیص این امر هستند ؛ البته شاید این لرزش های دلایل دیگری نیز داشته باشند که جهت تشخیص دقیق تر موضوع باید به مکانیک مراجعه نمود .
2- کاهش پایداری خودرو : این موضوع به خصوص در پیچ ها و سرعت های بالا مشهود تر بوده و می تواند خسارات جبران ناپذیری را با خود به همراه داشته باشد .
3- افزایش مصرف سوخت : این موضوع علاوه بر آن که پیامدی از نامتعادلی چرخ ها است به نحوی نشانه آن نیز است . البته برای سایر موارد نیز همین اصل برقرار است ولیکن تشخیص آن ها ، نیاز به دانش و دقت فنی بالایی دارد .
4- خرابی بیش از حد قطعات چرخ ها
انواع بالانس نمودن چرخ ها
الانس چرخ خودرو به دو روش انجام می گیرد :
1- استاتیکی
2- دینامیکی
1- روش استاتیکی
روش استاتیکی که به روش ایستا نیز معروف است چرخ بر روی یک محور افقی نصب می شود که قابل گردش است . در این صورت چنانچه چرخ دارای نامتعادلی باشد به دلیل وزن بیشتر پایین تر قرار می گیرد . حال جهت ایجاد تعادل ، وزنه ای با وزن مناسب و در جای مناسب یعنی نقطه مقابل آن و در بالای رینگ تعبیه می گردد . چنانچه وزنه ها به صورت صحیح انتخاب شده و درست جانمایی گردند ، نامتعادلی از بین خواهد رفت .
2- روش دینامیکی
روش دینامیکی که به روش پویا نیز معروف است یک گام روبه جلوتر برداشته و علاوه بر تعیین نقاط نامتعادلی ، عدم توازن چرخ ها نسبت به صفحه تقارن عمودی نیز سنجیده شده و در صورت مشاهده عدم تعادل ، برطرف می گردد .
زمان بالانس نمودن چرخ ها
نمی توان زمان خاصی را برای بالانس نمودن چرخ ها در نظر گرفت چرا که این موضوع متاثر از عوامل متعددی است ولیکن در حالت کلی توصیه می گردد هر 6 ماه یا هر 8000 تا 9000 کیلومتر ، به کارشناسان متخصص مراجعه نموده و بالانس بودن چرخ ها ، را بررسی نمایید . شایان ذکر است که هر کدام از نشانه های فوق الذکر نیز چنانچه در خودرو نمایان گردد باید نسبت به بررسی بالانس بودن یا نبودن چرخ ها اقدام نمود . نکته مهم دیگر ، زمانی است که لاستیک خودرو را تعویض می نمایید در این موارد نیز دوباره باید متعادل بودن چرخ ها ، مورد تایید قرار گیرد .
ذکر این نکته خالی از لطف نیست که برخی از راننده ها جهت جلوگیری از سایش نامتعادل لاستیک ها ، در بازه های زمانی مشخص ، لاستیک های خودرو را به صورت ضربدری تعویض می نمایند که در نوع خود می تواند به متعادل تر نمودن چرخ ها کمک نماید .
اهمیت بالانس بودن چرخ خودرو
بالانس چرخ ها با به حداقل رساندن لرزش و پرش لاستیک ، سواری نرم تری را فراهم می کند . این امر به بهبود کنترل کشش و فرمان کمک می کند و عمر لاستیک را افزایش می دهد . اما مهم نیست لاستیک ها و چرخ ها چقدر با دقت بالانس می شوند ، آن ها در نهایت بالانس خود را از دست خواهند داد . مادامی که آج لاستیک ساییده می شود ، توزیع وزن روی محیط لاستیک ، اصلاح بالانس مجموعه ی چرخ و لاستیک را تغییر می دهد . در نهایت لاستیک ممکن است مجبور به بالانس مجدد شود چرا که تنها مقدار هرچند ناچیز نابالانسی می تواند ارتعاش قابل توجهی تولید کند .
چرا خودرو به بالانس چرخ احتیاج پیدا می کند ؟
در طول زمان و رانندگی در جاده های ناهموار ، برخورد با دست اندازها ، عبور از مسیر های سنگلاخی و به طور کلی فرسایش خودرو باعث می شوند تا چرخ ها از حالت تعادل خارج شوند . در این حالت ارتعاش و ضربات بیشتری در فرمان خودرو و بخصوص در سرعت های بالا به وجود می آید .
متعادل نبودن چرخ ها هم منجر به آسیب دیدن لاستیک و هم خودرو می شوند . چرا که با سایش غیر یکنواخت لاستیک ها فرایند اتمام و یا خراب شدن لاستیک ها متفاوت از یکدیگر می شود . همچنین به مروز جلوبندی خودرو نیز آسیب دیده و مشکلات بیشتری برای خودرویتان به وجود می آید .
زمان مناسب برای بالانس چرخ ها
هیچگاه نمی توان زمان خاصی را برای بالانس کردن چرخ ها ، برای تمام خودروها اعلام کرد . زیرا که عوامل متعدد و گوناگونی در بالانس نبودن و نامتعادلی اتومبیل دخالت دارند . که نسبت به هر اتومبیلی با توجه به شرایطی که داشته و دارد ، این نشانه ها متفاوت خواهند بود .
ولی در حالت کلی توصیه ما به شما این است که هر 6 ماه یکبار برای بررسی بالانس بودن چرخ های اتومبیل خود اقدام کنید و یا هر 8 هزار تا 9 هزار کیلومتر طی مسافت ، نسبت به بالانس چرخ های خودرو اقدام و آنها را مورد بازدید قرار دهید .
یک نکته مهم دیگر این است ، که بدون گذر این مدت زمانی که گفته شد و با دیدن علائمی که ذکر شد ، بهتر این است که بالانس بودن چرخ ها را مدنظر قرار داده و نسبت به رسیدگی به آنها به موقع اقدام کنید .
مسئله دیگر زمانی است که لاستیک خودرو را عوض می کنید . در این صورت نیز می بایست بالانس بودن چرخ ها را بررسی کرده و نسبت به تعادل لاستیک ها اقدام کنید .
بیشتر بخوانید:
