یاتاقان زدن و علت خرابی آن چیست؟

یاتاقان زدن و علت خرابی آن چیست؟

ما در این نوشته راجع به یاتاقان زدن خودرو صحبت خواهیم کرد. یاتاقان زدن یکی از اصطلاحات و مکانیکی و فنی خودرو می‌باشد که اگر یاتاقان ها به اصطلاح آسیب ببینند یا خراب شوند خودرو یاتاقان می‌زند. یاتاقان یک سری از بالشتک هایی است که سبب نگه داشتن میل لنگ روی بدنه موتور می شود و همچنین شاتون ها را به میل لنگ متصل می کند یعنی میلنگ به عنوان یک تکیه گاه عمل می کند. در موتور هم هر جایی که دو سطح وجود داشته باشند معمولاً استفاده از یاتاقان واجب می‌شود. یاتاقان ها معمولاً شکل استوانه ای دارند.

یکی از اصلی ترین قسمت ها این است که موتور یاتاقان می چرخد و همین چرخه اصطکاک بین فلزات و آلیاژ های خودرو را به راحتی از بین می برد و سبب ایجاد اختلالاتی می شود. در واقع وظیفه یاتاقان این است که وقتی روی لایه روغنی حرکت می کند یک اتصالی بین میل لنگ و شاتون به وجود آورد.

انواع یاتاقان خودرو:

مدل های بسیار مختلفی از یاتاقان ها ارائه شده است که هر یک هدف خاصی دارند این یاتاقان ها عبارتند از:

یاتاقان ساچمه ای:

یاتاقانهای ساچمه ای رایج ترین نوع یاتاقان می باشد که معمولاً در اکثر وسایل حتی اسکیت به کار گرفته شده است این یاتاقان ها به خوبی می توانند بارهای محوری را تحمل کنند و اغلب در جایی استفاده می‌شود که فشار کمی باشد. در یک یاتاقان ساچمه‌ای معمولاً از کناره‌ها به ساچمه انتقال داده می‌شود و از همان جا هم جداره درونی حرکت می‌کند این ساچمه ها به خاطر کروی بودنشان معمولاً با دیواره های درونی و بیرونی در تماسند به همین سبب می‌شود سطح کوچکی از بازار را به توانند تحمل کنند چون اگر فشار زیادی روی یاتاقان ساچمه ای وارد شود یاتاقان تغییر شکل می‌دهد و ممکن است له و خراب شود

یاتاقان غلتکی یا بلبرینگ:

یاتاقانهای غلتکی معمولاً در تسمه مقاله استفاده می‌شود که این یاتاقان ها می توانند بارهای سنگین را تحمل کنند. یاتاقان ها معمولاً به شکل استوانه ای تولید می شوند به خاطر همین با جداره خارجی و داخلی در تماس نیستند بلکه روی یک خطی قرار دارند. یاتاقان ها به هیچ عنوان بار محوری را نمی توانند تحمل کنند و اگر در ظاهر یاتاقانها تغییر ایجاد شود دیگر نمی توان از آنها استفاده کرد. شاید برایتان جالب باشد که در بسیاری از فرودگاه ها از یاتاقان غلتکی استفاده می کنند.

یاتاقان طولی، مغناطیسی محوری و مخروطی که همگی جزء رولر برنیگ است.

اگر لایه روغنی که یاتاقان روی آن حرکت می‌کند از بین برود و فلزات با هم به طور مستقیم در تماس باشند ممکن است صدمات جبران ناپذیری را برای خودرو به وجود آورد و به مکانیزم چرخشی آسیب بزند. وقتی که فلزات با هم در تماس باشند به علت گرمای زیادی که به وجود می‌آید لایه های داخلی یاتاقان از بین می‌رود و ممکن است خودرو یکسری صداهایی از خودش ساطع کند که در این صورت راننده حتماً باید به سراغ تعمیرگاه برود. همچنین وقتی که بابیت ها آب می‌شوند و موتور سرد می‌شود، سبب چسبندگی بابیت ها به میل لنگ می شوند و خودرو به هیچ عنوان روشن نمی شود ولی اگر مقدار ذوب شدن کم باشد موتور روشن می‌شود و ممکن است خودرو، صدا دهد. پس اگر ماشین شما به اصطلاح یاتاقان زد، حتماً باید خودرو را خاموش کنید.

یاتاقان ها از چه موادی تشکیل شده اند؟

مواد یاتاقانها معمولاً ترکیبی از قلع، سرب، جیوه، آنتیموان و آلومینیوم می‌باشد. البته در موتورهای سبک از بابیت ها استفاده می کنند. در واقع در موتورهای سبک یک لایه فولاد و یک لایه بابیت وجود دارد که بابیت از دو فلز قلع و سرب ساخته می شود. حال در یک سری از یاتاقان ها بسته به نوع موتور خودرو از دو الی سه مواد یاتاقانی استفاده می کنند و در موتورهایی که سنگین هستند چهار لایه از مواد را مورد استفاده قرار می‌دهند و طرز قرار گرفتن لایه ها هم به روش زیر انجام می شود:

• در ابتدا مواد یاتاقانی آلیاژ مس و سرب قرار می گیرند
• در مرحله بعد لایه نیکل وجود دارد
• در لایه بعدی آلیاژ سرب، قلع و مس قرار می گیرند
• و در مرحله آخر یا لایه آخر مواد گردی قلب وجود دارد

خصوصیات یک یاتاقان خوب

به یاتاقان ایده‌آل ساده یک یاتاقان خوب نمی گویند به علت اینکه وقتی که یک خاصیت را در یاتاقان بالا ببرید معایب دیگری به وجود می آورد. یک یاتاقان خوب به طور خلاصه باید ویژگی های زیر را داشته باشد:

مقاومت بالا یاتاقان:

به علت نسبت تراکمی بالا در برابر ضربه هایی که به موتور می‌خورد و همچنین فشاری که بر روی خودرو در اثر حمل بار وارد می شود نیروی وارده به یاتاقان به شدت افزایش می‌یابد به همین دلیل یاتاقان باید مقاومت بالایی داشته باشد که بتواند این حجم از بار را که ممکن است حدود ۲۰۰ کیلوگرم باشد به راحتی تحمل کند.

نرمی و انعطاف یاتاقان:

وقتی که یاتاقان سفت باشد و همینطور ذرات خارجی یا همان گرد و خاک و کثیفی به داخل موتور بیاید توسط صافی این چرخ ها رد نمی شوند و ممکن است با روغن ترکیب شود و مقداری از آن از داخل یاتاقان رد نمی شود در این صورت مشکلاتی را به بار می آورد پس یاتاقان باید از موادی تشکیل شود که بتواند این ذرات خارجی را به خودش جذب کند تا از ساییده شدن و خراش برداشتن در امان بماند پس یاتاقانی که شما استفاده می کنید باید نرم باشد تا ذرات به راحتی در آن فرو روند.

مقاومت در برابر خستگی:

وقتی که فلزی در برابر یکسری تنش ها قرار گرفت منعطف می شود و ممکن است ختم شود و سپس این فلز که جنس سختی هم دارند ترک بر میدارد یا میشکند پس یاتاقان ها در برابر بارهای زیادی قرار می‌گیرند و باید بتوانند در مقابل آنها مقاومت کنند بدون این که خسته شوند ایا هر تا ترک بر دارند شکسته شوند. وقتی که یاتاقان در برابر این شکستگی ها مقاومت می کنند ممکن است مواد خورنده ای را به وجود بیاورد که برای فلزات هم اصلاً مناسب نیست.

استفاده از بنزین های بدون سرب هم ممکن است خاصیت شیمیایی روغن را به طور کامل عوض کند و همین طور خاصیت خورندگی را دریا تا آنها بالا ببرد کسی تا آنها باید از موادی تشکیل شوند که در برابر این خورندگی ها ایستادگی کنند. قدیمی ها معمولاً از یاتاقان های سربی و مسی استفاده میکردند ولی امروزه یاتاقانهای آلومینیومی و سربی بسیار پرکاربرد است و بهترین مقاومت را در برابر خوردگی ها نشان می دهند. ماده تشکیل دهنده یاتاقان ها باید به مقدار کافی محکم باشد و از فلزات سخت درست شود تا دچار ساییدگی نشود.

علت یاتاقان زدن موتور چیست؟

• خراب بودن پمپ روغن
• موتور بدون آب می ماند
• بی کیفیت بودن روغن فیلتر
• لق بودن شاتون

علت خرابی یاتاقان چیست؟

به طور معمول عمر یک یاتاقان آن به تنش هایی که به آن وارد می‌شود، بستگی دارد که روش محاسبه این تنش ها رابطه مستقیم با مواد تشکیل دهنده یاتاقان ها دارند که سبب آسیب به آنها می شود اگر یک یاتاقان دچار خستگی معمولی شود معمولاً پوسته پوسته و ورق می شود. ما در این قسمت علت خرابی یاتاقان را شرح می دهیم:

خرابی ممکن است ناشی از جا زدن نامناسب باشد:

اگر در شیار های یاتاقان  خرابی وجود داشته باشد ممکن است یاتاقان در محل مناسب خود به خوبی جا نیافتد. این خرابی وقتی اتفاق می افتد که یاتاقان استوانه‌ای رینگ داخلی را به‌درستی در رینگ خارجی جا ننداخته باشد و همچنین نیرویی که به جا زدن یاتاقان وارد می شود، در وسط باشد. وقتی که رینگ بر روی یاتاقان قرار می گیرد معمولاً این رینگ با کدر شدن حاشیه های یاتاقان مشخص خواهد شد در اصل این رینگ مشخص می کند که چه مقدار باری را می تواند تحمل کند. وقتی که شما روی یاتاقان شیار های غیرعادی مشاهده کردید این یعنی یاتاقان به خوبی روی محور قرار نگرفته است و باید به طور مجدد تنظیماتی انجام شود تا از خرابی آن جلوگیری شود.

خرابی ممکن است بخاطر وجود آلودگی باشد:

اگر ذرات خارجی روی سطح یاتاقان قرار داشته باشند سبب خسته شدن یاتاقان در مدت کوتاهی می شوند به دلیل اینکه این ذرات یاتاقان را تا حد قابل توجهی می سایند و سبب خراب شدن آن می شوند و سطوح یاتاقان را خشن و کند می کنند.

اگر سایش در یاتاقان زیاد باشد آن را لغو خواهد کرد و مشکلاتی را به وجود می آورد. این آلودگی‌ها شامل وجود قطعات آلوده، گرد و غبار ،درزگیری های نامناسب و استفاده از روانساز های آلوده می باشد. همچنین یکسری از خرده فلز های قطعات موجود در خودرو ممکن است با یکسری روانسازها به سمت یاتاقان حرکت کنند. آلودگی هوا یکی از عوامل مهم یاتاقان زدن است.

وجود خوردگی در یاتاقان سبب خرابی می شود:

خوردگی در یاتاقان به دلایل مختلفی به وجود می آید و اگر خوردگی در یاتاقان به وجود آید خودرو در هنگام شروع کردن سر و صدای از خود ایجاد می کند و همچنین وقتی که یاتاقان دچار خوردگی شود زنگ میزند که ساییدگی به وجود می آورد که این مشکل ممکن است کل یاتاقان را در بر بگیرد. پس با وجود خوردگی سبب یاتاقان زدن می شود

• عوامل خوردگی در یاتاقان
• استفاده از روان ساز هایی که دارای اسید هستند
• آب بندی کردن نامناسب در مقابل رطوبت و بخار آب
• نگه داشتن یاتاقان ها در انبار های نامناسب

اگر شیار یاتاقان با ساچمه ها ساییده شود ممکن است که خراش هایی را روی سطح آن به وجود آورد که این خراش ها لبه‌های برآمده ندارند. وقتی که بسیار یاتاقان و ساچمه ها به علت ارتعاشاتی که وجود دارد در هم ساییده می شوند سبب خراب شدن یاتاقان می شوند که این خرابی معمولاً برای خودروهای در حال سکون که در مجاورت ارتعاشات هستند ایجاد می شود. برای حل این مشکل شما باید از لبه های مناسب در یاتاقان استفاده کنید یا از ابزارهای استفاده کنید که بتواند یاتاقان را در برابر یک سری از ارتعاشات به خوبی مراقبت کند.

خوردگی سبب از بین رفتن سطح روی یاتاقان می شود وقتی که این اتفاق رخ می‌دهد حرکت یاتاقان را به شدت کند میکند و ممکن است به سطوح دیگر هم آسیب برساند. برای حل این مشکل شما باید از یکسری شیارهای محکم در بین سطوح استفاده کنید تا مشکلات جبران ناپذیر به وجود نیاید.

عبور جریان سبب خرابی یاتاقان می شود

وقتی که جریان الکتریکی به صورت مداوم از یاتاقان عبور کند خراش های قهوه ای روی آن به وجود می‌آورد که همین عمر یاتاقان را کم می کند

اگر روانسازی ناقص انجام شود، یاتاقان خراب خواهد شد

درصورت روان‌سازی ناقص روان سازی نامرغوب اختلالاتی در یاتاقان به وجود می آید. یعنی اگر لایه روغن در بین سطوح به طور کافی به وجود نیاید سبب فرسایش یاتاقان می شود که ممکن است حفره‌های ریزی در آن به وجود آید یا یاتاقان پوست پوست شود. اگر عمل روانسازی بیش از حد انجام شود ممکن است سبب گرم شدن یاتاقان شود و خاصیتش از بین میرود پس به هیچ عنوان روانسازها را در یاتاقان نگه ندارید مخصوصاً وقتی که سرعت بالایی دارید.

عوامل دیگر:

وقتی که شما به طور مداوم روغن موتور شک نکنید سبب یاتاقان زدن می شود

وقتی که از روغن موتور نامناسب استفاده کنید

وقتی که از جنس های نامرغوب و بی‌کیفیت یاتاقان در هنگام تعمیر استفاده کنید

وقتی به چراغهای پشت آمپر مخصوصاً چراغ روغن موتور توجه نکنید

وقتی که روغن و فیلتر آن را به موقع تعویض نکنید

وقتی که در هنگام تعویض روغن از موتورهای شور استفاده کنید

وقتی که به ایرادات و مکانیکی بی توجه باشید و به موقع ما تحمیل نکنید سبب نقص فنی و خراب شدن یاتاقان می‌شود

وقتی که اویل پمپ خراب می شود

وقتی که با دور موتور بالا حرکت کنید

وقتی که با دنده سنگین زیاد حرکت کنید

توجه داشته باشید که هزینه تعمیر یاتاقان و میل لنگ برای پراید سمند و پژو ۴۰۵ و پژو ۲۰۶ به طور میانگین یک میلیون و پانصد هزار تومان می شود.

بیشتر بخوانید:

قیمت مرسدس بنز gl63 amg در ایران+عکس و مشخصات

دلایل تقه خوردن موتور هنگام رها کردن کلاچ پراید-پژو 405-سمند-206

آپدیت هیوندای ix25 کوچک ترین شاسی بلند +عکس

رونمایی از اولین خودروی دیزلی کشور توسط ایران خودرو

 

منبع: تخصص کارا، خودرو تک