هر چند وقت یکبار باید مایع سیستم خنک کننده موتور را عوض کنیم ؟
زمان مناسب برای تعویض خنک کننده موتور چه زمانی است ؟ برای بعضی وسایل نقلیه به شما توصیه می شود که هر 30000 مایل ، کولانت را عوض کنید . برای برخی دیگر ، تعویض آن حتی در برنامه سرویس و نگهداری نیست .
برای مثال هیوندای می گوید که کولانت موتور ( که بسیاری به عنوان ضد یخ به آن اشاره می کنند ) در بیشتر مدل های آن باید پس از 60000 مایل اولیه و سپس هر 30000 مایل ، جایگزین شود . این فاصله هر 30000 مایل برای برخی از مدل های مرسدس بنز نیز صادق است و در برخی مدل های بنز 120000 مایل یا 12 سال و در برخی دیگر 150000 مایل یا هر 15 سال است .
بعضی از تولید کنندگان توصیه می کنند که کولانت را بطور کامل خالی کرده و فلاش کنید ( شستشوی کامل رادیاتور با محلول جهت زدودن آلاینده ها ) و در هر بار سرویس ماشین هایی که کارهای خاص انجام می دهند از جمله بکسل کردن مکرر که گرمای بیشتری تولید می کند ، تعویض نمایید . برنامه تعویض برای برخی شورلت ها حدود 150000 مایل با درنظر گرفتن نحوه رانندگی است .
بسیاری از سرویس کاران از جمله برخی نمایندگی هایی که ماشین را با کولانت ( تمام عمر ) می فروشند نیز اذعان دارند که شما باید کولانت را بیشتر از چیزی که در جدول راهنما توصیه شده ، تعویض کنید مثلاً هر 30000 یا 50000 مایل .
البته اغلب وسایل نقلیه از کولانت با طول عمر بیشتر استفاده می کنند ( معمولاً یک مخلوط آب و ضد یخ به نسبت 50 – 50 ) که چندین سال در برابر جوش آوردن و یخ زدگی از موتور محافظت می کند بدون آنکه نیاز به تعویض داشته باشد . وسایل نقلیه مدرن نیز فواصل زمانی طولانی تری برای تعویض همه انواع مایعات ماشین دارند . چرا که سازمان محیط زیست ، خودرو سازان را تحت فشار قرار داده است که میزان کولانت های قدیمی همانند سایر مایعات زائد که باید منهدم و یا بازیافت شوند را کاهش دهند .
کولانت ممکن است در طول زمان فاسد شود و باید آزمایش شود تا ببینید که هنوز سالم است یا خیر چرا که صرفاً ازروی ظاهر نمی توان گفت . حتی اگر مخزن کولانت سطح مناسبی را نشان می دهد و آزمایشات نیز حاکی از آن باشد که حفاظت ضد یخ – ضد جوش کافیست ، ممکن است که تخلیه محلول و شستشوی رادیاتور مورد نیاز باشد .
کولانت ممکن است در طول زمان اسیدیته بیشتری پیدا کرده و خواص مهارکنندگی زنگ زدگی خود را از دست بدهد و باعث خوردگی شود . خوردگی باعث تخریب رادیاتور ، واتر پمپ ، ترموستات ، درب رادیاتور ، شیلنگ ها و سایر قسمت های سیستم خنک کننده موتور و سیستم گرم کننده ماشین شده و این میتواند باعث گرمای بیش از حد موتور شود .
بنابراین کولانت در هر وسیله نقلیه با بیش از 50000 مایل کارکرد با ید به صورت دوره ای مورد آزمایش قرار گیرد . این بدنبال نشانه هایی از زنگ زدگی ، نشت و حصول اطمینان از محافظت در برابر جوش آوردن و یخ زدگی است . حتی اگر به ظاهر درست کار می کند و مخزن پر است. کولانت را می توان با نوارهای تست که میزان اسیدیته را اندازه گیری می کنند ، آزمایش کرد . همچنین با یک دستگاه هیدرومتر که حفاظت در برابر جوش آوردن و یخ زدگی را می سنجد ، بررسی نمود .
اگر مهارکننده های خوردگی فاسد گردد ، باید کولانت عوض شود . ممکن است بدون در نظر گرفتن برنامه سرویس و نگهداری و یا عدد کیلومتر ماشین ، نیاز باشد که رادیاتور بطور کامل تخلیه و جهت حذف آلاینده ها شستشو داده شود . البته اگر آزمایش کولانت نشان می دهد که هنوز کار خود را به درستی انجام می دهد و از گرمای بیش از حد جلوگیری کرده و در برابر خوردگی به خوبی محافظت می کند ، تعویض آن بیشتر چیزی که سازنده توصیه می کند ، نیاز نیست .
سنسور خنک کننده چیست و چگونه کار می کند ؟
سیستم خنک کننده در اتومبیل با موتور احتراق داخلی ، دمای مطلوب موتور را حفظ کرده و از گرمای بیش از حد آن جلوگیری می کند . سنسور دمای مایع خنک کننده موتور ( یا سوئیچ دمای خنک کننده ) ، معمولاً در نزدیکی خروجی مایع از موتور به سمت رادیاتور قرار می گیرد تا دمای مایع خنک کننده را اندازه گیری کند . سپس دمای ثبت شده را به ECU ارسال می کند تا عملکرد موتور براساس آن تنظیم شود . اگر دما بالا باشد ، کامپیوتر دور موتور را تا زمانی که به حد نرمال برسد پایین می آورد ، و یا فن خنک کننده ( در برخی از خودرو ها ) را باز و بسته کرده و روند چرخش گازهای خروجی و احتراق سوخت را نیز کنترل می کند .
حسگر دمای خنک کننده ، یک ترمیستور ضریب دمای منفی (NTC ) است ؛ به این معنا که با افزایش دما ، مقاومت الکتریکی آن کاهش می یابد . بسیاری از اتومبیل ها بیش از یک سنسور دمای خنک کننده دارند . همچنین ، سنسور اصلی ( ECT ) حسگر ECT 1 در نزدیکی ترموستات در سرسیلندر یا روی محفظه ترموستات نصب می شود . یک سنسور درجه حرارت خنک کننده دومی نیز در قسمت دیگری از موتور یا در رادیاتور نصب می شود .
دلیل تعویض آب رادیاتور
آب رادیاتور در یک محیط گرم و تحت شرایط سخت عمل میکند و در طول زمان کارایی خود را از دست خواهد داد . از همه مهم تر ، در صورت تعویض نکردن آب رادیاتور پس از مدتی قسمتهای سرد موتور و رادیاتور در معرض خوردگی قرار می گیرند.
تعویض آب رادیاتور باعث حذف آلاینده های موجود در آن می شود که در نهایت از مسدود شدن سیستم خنک کننده و به خصوص ایجاد مشکل در فصل زمستان و تابستان جلوگیری می کند .
برخی درون رادیاتور به جای آب رادیاتور ، آب می ریزند ، اما باید دقت کنید که ریختن آب به جای آب رادیاتور می تواند برای خودرو مشکلاتی را ایجاد کند .
مراحل تعویض اب رادیاتور :
1- یک ظرف یا تشت بزرگ را زیر رادیاتور خودرو قرار دهید تا حین خارج شدن آب رادیاتور فعلی ، داخل آن بریزد . ( این آب سمی است و اجازه ندهید که روی زمین ریخته شود . )
2- سپس پیچ تخلیه رادیاتور را بچرخانید تا آب داخل آن ، به طور کامل بیرون بریزد . ( در صورتی که این پیچ را پیدا نکردید ، به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه نمایید . )
3- حال باید آب رادیاتور جدید را داخل مخزن آن بریزید . برای انجام این کار ابتدا لازم است که آب مقطر یا همان آب رادیات را با ضدیخ به نسبت مناسب مخلوط سازید . بسته به حجم آب مقطر و ضد یخ ، مطابق میزان نوشته شده روی بسته بندی آن ها ، این دو را مخلوط سازید . ( حجم آب رادیاتور مورد نیاز برای خودروی شما نیز در دفترچه راهنمای آن نوشته شده است و از خودرویی به خودروی دیگر ، متفاوت خواهد بود . )
4- حال پیچ تخلیه رادیاتور را با دقت و به خوبی ببندید تا آماده ریختن آب رادیاتور تازه باشد . البته شما می توانید به سراغ لوله خروجی پهن رادیاتور که به موتور متصل می شود نیز رفته و از همان جا با باز کردن اتصال لوله ، آب رادیاتور را تخلیه کنید .
5- سپس مخلوط آب مقطر و ضدیخ را داخل مخزن آب رادیاتور ( از داخل کاپوت ) بریزید . ( توصیه می شود پیش از این کار ، مقداری آب مقطر معمولی و بدون ضدیخ داخل رادیاتور ریخته و بگذارید کمی موتور ماشین کارکرده و این آب از رادیاتور خارج شود تا آلودگی ها و رسوب احتمالی داخل آن به خوبی شسته شوند . )
6- اکنون خودرو را استارت زده و کمی گاز خشک به آن بدهید تا کار کرده و ترموستات فعال شود . در این زمان کمی از آب رادیاتور پایین خواهد آمد و احتمالا نیاز است که مقداری دیگر به آن آب اضافه کنید .
7- با رسیدن آب رادیاتور به خط استاندارد آن ، کار شما تمام شده است و می توانید درب رادیاتور خودرو را بسته و از نتیجه کار خود راضی باشید .
مایع خنک کننده موتور و فواید آن
مایع خنک کننده موتور از انجماد و جوشیدن آب در سرما و گرمای شدید و نیز از خوردگی اجزای رادیاتور جلوگیری می کند . در گذشته ، برای انتقال حرارت موتور به رادیاتور بیشتر از آب خالص استفاده می شد . اما چون آب در دمای صفر درجه یخ می زند و در دمای صد درجه به جوش می آید ، در سرما و گرمای شدید کارایی ندارد . به همین علت بعدها مایع خنک کننده که ترکیبی از آب و ضدیخ است ، جایگزین آن شد .
آب و ضدیخ در کنار هم عملکرد بسیار خوبی دارند . آب برای دفع گرمای عادی موتور ، بسیار مناسب است . ضدیخ نیز چون در مقایسه با آب، دمای جوش بالاتر و دمای انجماد پایین تری دارد ، یعنی دیرتر از آب به جوش می آید و دیرتر از آب منجمد می شود ، از یخ زدن موتور در سرمای شدید و جوش آمدن آب در گرمای شدید جلوگیری می کند . ضمنا استفاده از آب خالص به ایجاد خوردگی در بعضی از اجزای فلزی منجر می شود ، اما مایع خنک کننده موتور به سبب برخورداری از مواد و ترکیبات ضد خوردگی ، این مشکل را رفع می کند . پس نه آب و نه ضدیخ ، هیچ یک بدون دیگری نمی تواند خنک کننده کارآمدی باشد .
مواد تشکیل دهنده مایع خنک کننده
آب و ضدیخ دو ماده اصلی تشکیل دهنده مایع خنک کننده موتور هستند . ترکیب پایه مایع خنک کننده برای بسیاری از موتورها یکسان است : 50 درصد آب و 50 درصد اتیلن گلیکول . آب بهترین گزینه برای دفع گرماست . گلیکول نیز که ماده ای ضدیخ است ، از انجماد آب جلوگیری می کند . علاوه بر این، معمولا مقادیر کمی ترکیبات دیگر نظیر مواد ضد خوردگی ، ضد کف ، رنگ و دیگر افزودنی ها نیز به مایع خنک کننده اضافه می شود .
استفاده از مایع خنک کننده برای تنظیم دمای موتور خودروها و دیگر وسایل نقلیه ، ضروری است ، زیرا افزایش بیش از حد دما ، روند فرسایش موتور و روغن موتور را تسریع می کند . گفتنی است که در موتورهای دیزلی خودروهای سنگین ، تنها یک سوم انرژی تولید شده توسط موتور ، برای به حرکت درآوردن خودرو مصرف می شود . یک سوم دیگر آن به صورت انرژی گرمایی از طریق اگزوز به بیرون انتقال می یابد و مابقی نیز با کمک مایع خنک کننده و رادیاتور دفع می شود .
رادیاتور خودرو چیست و چه می کند ؟
مایع خنک کننده با کمک رادیاتور خودرو ، دمای موتور را تنظیم می کند . رادیاتور خودرو مایع خنک کننده را که پس از خروج از موتور بسیار داغ شده است ، به سرعت و پیش از آن که مجددا وارد موتور شود ، خنک می کند . رادیاتور با سرد کردن مایع خنک کننده در واقع گرمای موتور را دفع می کند .
بسیاری از مردم به مایع خنک کننده ، ضدیخ می گویند اما در واقع ضدیخ یکی از دو ماده اصلی تشکیل دهنده مایع خنک کننده است . ماده اصلی بعدی ، آب است . مایع خنک کننده استاندارد ، ترکیبی از آب و ضد یخ به نسبت مساوی یعنی 50:50 است . این ترکیب در هوای گرم و معمولی عملکرد بسیار خوبی دارد اما در هوای سرد ، نسبت ضد یخ به آب باید افزایش یابد .
اجزا و عملکرد سامانه خنک کننده موتور
رادیاتور تنها بخشی از سامانه خنک کننده موتور است . پمپ ، ترموستات و گذرگاه های ویژه ورودی و خروجی موتور ، بخش های دیگر آن هستند . عملکرد سامانه خنک کننده موتور به طور خلاصه چنین است که پمپ ، مایع خنک کننده را به درون موتور می فرستد . وقتی مایع خنک کننده به اندازه کافی گرمای موتور را جذب کرد ، ترموستات اجازه می دهد تا مایع خنک کننده به رادیاتور برود . مایع خنک کننده از چندین لوله عبور می کند تا به باله های رادیاتور برسد . اغلب یک پروانه ویژه نیز با چرخش خود ، رادیاتور را کمک می کند تا حرارت مایع خنک کننده را به هوای اطراف انتقال دهد . سرانجام وقتی ترموستات مطمئن شد که مایع خنک کننده به اندازه کافی خنک شده است ، اجازه می دهد تا مجددا به موتور بازگردد .
بیشتر بخوانید: