مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
چطور بفهمیم اگزوز خودرو باید تعویض شود + عوامل تاثیر گذار در عمر آن
اگزوز خودرو یکی از مهم ترین قطعات خودرو بوده که وظیفه انتقال گاز های خروجی از موتور را به بیرون دارد . اگر به هر دلیل این قطعه کارایی خود را از دست دهد و یا دچار مشکلاتی شود ، عملکرد خودروی ما تضعیف شده و ممکن است با مشکلاتی در این زمینه روبرو شویم .
کاتالیست چیست و عمر مفید آن چه قدر است ؟
قطعه ای از خودرو است که به خاطر یکی از مهم ترین مسایل محیط زیستی یعنی آلایندگی روی خودرو نصب می شود . یکی از راهکار هایی که خودرو سازان برای کاهش آلودگی در خودروها ابداع کرده اند ، کاتالیزور خودرو نام دارد . گازهای خروجی خودرو قبل از خروج از اگزوز ، از کاتالیزور خودرو عبور می کنند که به دنبال آن مقدار زیادی از آلودگی ها حذف می شود .
کاتالیزور خودرو در قسمت پایانی اگزوز قرار می گیرد که با انجام یک سری از واکنش های شیميایی و تبدیل گاز های سمی به گاز های کم ضرر ، از آلودگی بیشتر هوا و خطرات زیست محیطی جلوگیری می کند .
به طور متوسط عمر مفید کارکرد هر کاتالیست خودرو بین 80 تا 100 هزار کیلومتر است . میانگین عمر مفید هر کاتالیست بین 3 تا 4 سال خواهد بود و پس از آن کارایی خود را به طور کامل از دست داده و به این ترتیب خودروی شما به یک آلاینده محیط زیست تبدیل می گردد . بنابراین اگر محیط زیست و نسل‌های آینده برایتان مهم است و به سلامتی فرزندتان اهمیت می دهید ، به اسم افزایش شتاب و باز شدن نفس خودرو ، کاتالیست را از مسیر دودهای خروجی موتور حذف نکنید .
عوامل تاثیر گذار در عمر مفید اگزوز
عوامل مشخصی در عمر این قطعه دخیل هستند . شرایط جغرافیایی یکی از علل خرابی زودهنگام این قطعه است . خودروهایی که معمولا در جاده‌های ناهموار ، شوسه و کوهستانی تردد دارند نشانه های خرابی اگزوز در آن ها زودتر به چشم می آید . خوردن ضربه توسط اجسام سخت مانند سنگ های بزرگ به منبع اگزوز و کاتالیست موجب آسیب جدی به آن‌ها خواهد شد . حتی در خودروهایی که ارتفاع پایین تری نسبت به سطح زمین دارند گیر کردن این قطعه در هنگام ورود و خروج از رمپ های با شیب زیاد و غیر استاندارد پارکینگ های منازل نیز موجب آسیب دیده گی آن خواهد شد .
در مناطقی که آب و هوای شرجی دارند ، رطوبت نقش مهمی در پوسیدگی و خرابی منجر به تعویض زود هنگام اگزوز دارد .
اما اگر در شهر های کوچک یا روستا‌ها زندگی می کنید و روزانه مسیر های کوتاهی را با خودرو طی می کنید نیز ، احتمال اینکه زود تر نیاز به تعویض اگزوز پیدا کنید بیشتر می شود . آن هم به این دلیل که با هر بار استارت زدن ، در خودرو های معمولی مقداری آب در اگزوز جمع می شود که با روشن بودن طولانی مدت پیشرانه و به سبب حرارت بالای اگزوز ، این آب بخار می شود . اما اگر خودرو پس از مدت کوتاهی خاموش شود ، آب در اگزوز باقی مانده و موجب اکسیده شدن فلز آن و در نهایت پوسیدگی اگزوز می شود .
وظیفه اگزوز خودرو چیست ؟
اگر بخواهیم به طور خلاصه به بررسی وظایف این قطعه در خودرو بپردازیم ، باید بگوییم که وظیفه اصلی این قطعه هدایت گازهای خروجی از موتور خودرو به بیرون می باشد . یکی دیگر از وظایف مهم اگزوز خودرو ، کاهش صدای ایجاد شده ناشی از حرکت سوپاپ ها در موتور و عمل احتراق می باشد .
اگر اگزوز خودرو وجود نداشته باشد ، خودروی ما هر چقدر هم که نرم کار کند ، باز هم صدای ناهنجاری تولید خواهد نمود که باعث می شود تا خیلی زود از رانندگی خسته شویم و برای دیگران نیز مزاحمت هایی ایجاد کنیم . به همین علت یکی از نشانه های پارگی و یا سوراخ شدن اگزوز ، همین تغییر صدای خودرو می باشد که بسیار شایع نیز هست . یکی دیگر از وظایف اصلی این قطعه کاهش میزان آلودگی خروجی از موتور خودرو می باشد که عمدتا این امر با استفاده از قطعه ای به نام کاتالیست در اگزوز انجام می گیرد .
تاریخچه استفاده کاتالیست در خودرو
در سال 1970 ، دولت آمریکا پس از آنکه گزارش آژانس کنترل آلودگی هوای کالیفرنیا را بررسی کرد ، اصلاحیه هوای تمیز را از تصویب گذراند و بدین ترتیب تولید کننده های آمریکایی به شدت دست به کار شده و مطابق قوانین ضد آلودگی وضع شده ، کمبودهای خود را برطرف کردند . در سال 1975 قوانینی مصوب گردید که اکثریت کمپانی های خودروسازی ، مجبور به استفاده از سیستم مبدل کاتالیتیکی در خودروها شدند . نصب مبدل کاتالیتیکی از همین سال در سراسر آمریکا اجباری گردید و در اروپا نیز از سال1993 مورد بهره برداری قرار گرفت .
در ایران استفاده از اين قطعه برای خودروهاي ساخت داخل از نيمه دوم سال 1381 از سوی سازمان حفاظت محیط زیست اجباری شده است و بر اساس طرح جامع کاهش آلودگی هوا ، آزمون صحت کاتالیست در معاینات فنی خودروها به منظور صدور برگه و بر چسب معاینه فنی از ابتدای سال 1391 اجباری می باشد .
علائم خرابی اگزوز خودرو
درصد زیادی از خرابی اگزوز شامل پارگی ، شکستگی و یا سوراخ شدگی در آن می باشد . از آنجا که این قطعه مسیر نسبتا طولانی را از موتور تا انتهای خودرو طی می کند ، در نتیجه به همان نسبت بیشتر در معرض فرسودگی قرار می گیرد . اگزوز معمولا در زیر خودرو نصب شده و بسیار نزدیک به سطح زمین می باشد . به همین دلیل ، عبور خودرو از مکان های ناهموار یا تردد در مسیرهای پر آب ، باعث می شود تا این قطعه صدمه ببیند .
همچنین آب و هوای مرطوب نیز می تواند نقش زیادی در فرسودگی این قطعه داشته باشد . به همین دلیل در مناطقی که آب و هوا مرطوب و شرجی است ، این قطعه خیلی زودتر از همیشه خراب خواهد شد . فرسودگی اگزوز موجب می شود تا این قطعه با کمترین ضربه ها نیز دچار شکستگی یا پارگی شود که منجر به عدم عملکرد صحیح خودرو خواهد شد . به طور کلی علائم خرابی اگزوز را در خودرو ، می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1- شنیده شدن صدای ناهنجار و نسبتا بلند از خودرو
2- کاهش میزان قدرت خودرو
3- افزایش مصرف سوخت خودرو
4- افزایش غلظت گازهای آلاینده در خروجی اگزوز
زمان تعویض اگزوز
همانطور که می دانید ، تمامی قطعات خودرو دارای یک عمر مفید هستند و پس از اتمام این دوره ، عملکرد اولیه خود را از دست داده و در نتیجه روی کارایی خودرو تاثیر می گذارند . اگزوز خودرو نیز از این قاعده مستثنی نبوده و دارای یک طول عمر مفید می باشد . البته طول عمر این قطعه وابستگی زیادی به شرایطی که خودرو در آن بکار گرفته می شود دارد . همانطور که گفتیم ، خودروهایی که معمولا در جاده های ناهموار و کوهستانی تردد دارند ، علائم خرابی اگزوز زودتر در آن ها دیده می شود .
علاوه بر این خودروهایی که در شرایط آب و هوایی مرطوب و شرجی به کار گرفته می شوند نیز ، اگزوز آن ها زودتر پوسیده شده و نیاز به تعویض پیدا می کند . همچنین آن دسته از رانندگانی که از خودروی خود روزانه استفاده های مقطعی دارند نیز با خرابی بیشتری مواجه شده و علائم خرابی اگزوز در خودروی آن ها زودتر دیده می شود . از آنجا که با هر بار استارت زدن در خودروهای معمولی مقداری آب در اگزوز جمع می شود ، اگر خودرو مدتی به کار خود ادامه دهد ، این آب به سبب داغ شدن اگزوز بخار خواهد شد اما اگر خودرو پس از مدت کوتاهی خاموش شود ، آب در اگزوز باقی مانده و موجب اکسیده شدن آن و در نهایت پوسیدگی اگزوز می گردد .
به طور کلی عمر مفید اگزوز بین 4 تا 5 سال بوده و حداکثر مسافتی که با آن می توان پیمود بین 80 تا 150 هزار کیلومتر می باشد . توجه داشته باشید که کاتالیست اگزوز نیز نقش مهمی در کاهش این عمر دارد و به سبب گرفته شدن توری های آن ، پس از مدتی استفاده ، باید آن را تعویض نمود . اگر در شرایط جاده ای یا آب و هوایی خاصی که در بالا به آن ها اشاره شده است از خودروی خود استفاده می کنید ، این عمر مفید کمتر شده و در برخی شرایط حتی به 2 سال نیز خواهد رسید .
دلایل خرابی کاتالیست خودرو
کاتالیست ها بدلیل ساختار خود کاملا حساس و شکننده هستند از همین رو می تواند در صورت رعایت نکردن برخی نکات به سرعت آسیب ببنید . رایج ترین علل خرابی کاتالیست ها به گرفتگی منافز اسنفجی آن باز خواهد گشت چرا که در صورت گرفتگی باعث می گردد دود خروجی از سیلندر براحتی از کاتالیست عبور نکند و این فشار بیش از حد موجب تخریب این قطعه خواهد شد .
از دیگر دلایل خرابی کاتالیست ها ، به ضربه های فیزیکی به این قطعه باز خواهد گشت . همانطور گفته شد ، ساختار کاتالیست ها بسیار شکننده است و در صورت ضربه وارد شدن به محفظه خارجی آن باعث می گردد که کاتالیست خرد گردد . کاتالیست همچنین به دمای زیاد بسیار حساس است بطوریکه اگر دمای این قطعه به بیش از حد مجاز برسد باعث خرابی و از دست دادن خاصیتش منجر خواهد شد . این مشکل در زمانی ایجاد می گردد که دمای موتور به دلایل مختلف بیش از حد افزایش یابد .
میزان خلوص گازهای خروجی از سیلندر برای سلامت کاتالیست بسیار مهم است چرا که اگر گاز های خروجی به موادی دیگر آغشته باشد به مرور زمان اثر خود را از دست خواهد داد . برای مثال زمانی که واشر سر سیلندر خودرو دچار مشکل گردد و ترکیب روغن و آب وارد سیلندر گردد ، ناچارا گازهای خروجی هم به مواد فوق آغشته شده و به کاتالیست ها آسیب می زند . خرابی سیستم جرقه زنی موتور از دیگر عوامل خرابی پیش از موعد کاتالیست هاست چرا که در صورت عدم احتراق نا مناسب ، مخلوط هوا و بنزین بصور ناقص می سوزد و و گازهای حاصل از این احتراق ناقص باعث آسیب دیدگی کاتالیست ها خواهد شد .
چه عواملی در خرابی کاتالیز دخیل هستند ؟
رایج ترین نوع خرابی کاتالیزور در خودروهای قدیمی تر گرفتگی بیش از حد شبکه های آن است که باعث می شود دود حاصل از احتراق موتور نتواند از کاتالیزور عبور کند و از اگزوز خارج شود . وقتی خروج دود با مشکل مواجه شود ورود هوا به موتور نیز مختل می شود و در نتیجه عملکرد موتور به شدت افت می کند .
کاتالیزور نسبت به تغییرات دما و ترکیبات موجود در گازهای خروجی حساس است . مثلا خرابی واشر سرسیلندر باعث وارد شدن روغن و آب به محفظه احتراق شده و گازهای خروجی را آلوده می کند و به کاتالیزور آسیب می رساند . ریختن مکمل های انژکتور شور در باک یا اکتان بوستر ها برای کاتالیزور ضرر دارد لذا از این مواد در خودرویتان استفاده نکنید .
اگر سیستم جرقه خودروی شما معیوب باشد باعث می شود مخلوط سوخت و هوا ناقس بسوزد و گازهای حاصل از احتراق ناقص عامل دیگری برای تخریب کاتالیزور هستند . گرم شدن بیش از حد موتور از دیگر مواردی هست که باعث خرابی کاتالیزور می شود . ضربه خوردن و صدمه دیدن پوسته کاتالیزور نیز می تواند کارکرد آن را مختل کند .
نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که اگر هر یک از موارد فوق الذکر باعث خرابی کاتالیزور شده است باید ابتدا عیب مورد نظر را رفع کرده و سپس اقدام به تعویض کاتالیزور نمایید . زیرا تا وقتی عامل اصلی خرابی ریشه یابی نشود صرفا تعویض کاتالیزور مشکل را حل نمی کند و پس از مدتی دوباره کارکرد آن مختل می شود .
اگزوز چیست و چه کاری انجام می دهد ؟
کلا در هر خودرو یا وسیله نقلیه موتوری ، باید قطعه‌ای به نام اگزوز وجود داشته باشد . چرا که واکنش های شیمیایی ایجاد شده در سیلندرها باید به گونه ای ، به خارج از اتومبیل هدایت شود .
در غیر این صورت ، درست مثل دیگی که جوش آمده و راه فراری ندارد ، منفجر خواهد شد . هرچند که گفته می شود اگزوز ها برای این کار ساخته شده اند ، اما کارهای دیگری هم از آن ها ساخته است . مثل این که آلایندگی ها را کم کنند ، صدا و دما را هم کم کنند . یک لحظه تصور کنید که گازهای حاصل از واکنش های شیمیایی در موتور که دمایی 800 درجه دارند ، همان طور وارد هوا بشوند . دیگر خودتان تصور کنید چه وضعیتی برای اتومبیل ها و عابران پشت سر اتومبیل و محیط زیست ایجاد می شود .
بیشتر بدانید
