مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
علت سوت کشیدن لنت ترمز خودرو چیست و چطور باید آن را رفع کرد؟
سیستم لنت ترمز در خودرو ها از طریق ایجاد اصطکاک بین دو قطعه عمل می کند و با تولید یک نیروی اصطکاک قوی ، انرژی چرخ خودرو را گرفته و سرعت آن را می کاهد و در صورت لزوم خودرو را متوقف می کند . میزان اصطکاک ایجاد شده برای کاستن از سرعت خودرو بستگی به میزان فشردن پدال ترمز دارد . اما ، سیستم ترمز خودرو چگونه عمل می کند ؟
ترمز یکی از قطعات مصرفی در اتومبیل با درجه ایمنی Grade A یا فوق ایمنی است که این درجه ایمنی نشان از اهمیت فوق العاده این قطعه به ظاهر ساده دارد . در ترمزگیری های شدید و در مواقع حساس که بحث ایمنی جان سرنشینان خودرو و خسارات مالی سنگین مطرح است ، اهمیت لنت ترمز بیشتر مشخص می شود . اما یکی از مواردی که رانندگان اتومبیل گاه و بیگاه با آن سر و کار دارند ، صدای ناشی از لنت براثر ترمز کردن است .
این صدا گاه در مواقع خاصِ حرکتی و گاه به دلیل استفاده از نوعی ماده به خصوص در لنت و یا اجزای سیستم ترمزی ، تولید و باعث مراجعه مکرر دارندگان خودرو به نمایندگی شرکت های خودرو ساز یا سایر تعمیرگاه ها می شود زیرا سبب ایجاد احساس عدم اعتماد راننده به سیستم ترمز می گردد و این تصور را به وجود می آورد که عملکرد آن اشکال دارد . این مسئله مختص یک یا چند کشور نیست بلکه موضوع روز بسیاری از شرکت های مهم خودرو ساز و قطعه ساز در دنیاست و باعث تحمیل هزینه های گزافی به آن ها شده است .
هم اکنون تحقیق در این زمینه باعث تعریف پروژه هایی در سطوح بالای تحقیقاتی در دانشگاههای معتبر با استفاده از دستگاه های بسیار پیشرفته شده است ، اما نکته حائز اهمیت آن است که هر صدای ترمزی لزوماً به مفهوم وجود عیب نیست .
سیستم ترمز خودرو ها از قسمت های مختلفی تشکیل شده است که در کلی ترین و ساده ترین حالت یک دیسک بر روی چرخ قرار دارد که در اطراف آن لنت های ترمز قرار می گیرند و با فشردن پدال ترمز هنگام ترمز گیری ، فشار روغن نیروی پدال را به لنت ها انتقال داده و موجب چسبیدن لنت ها به دو طرف دیسک چرخ می شود که این عمل موجب ایجاد اصطکاک بین این دو قطعه شده و از سرعت خودرو می کاهد .
البته در برخی از خودروها به منظور ارزان سازی و اقتصادی بودن در چرخ های عقب از ترمز های کاسه ای استفاده می کنند . سیستم ترمز به دلیل این که با درگیری دو قطعه فلزی شکل عمل می کند و با ایجاد نیروی اصطکاک بین این دو قطعه انرژی چرخش را گرفته و سرعت خودرو را می کاهد ، ممکن است در برخی اوقات با تولید صداهای ناهنجاری همراه باشد . سوت کشیدن ترمز خودرو و یا صداهای مختلف در هنگام ترمز گیری می تواند دلایل مختلف و گوناگونی داشته باشد که با توجه به نوع صدای ایجاد شده تا حدودی می توان دلیل ایجاد صدا را فهمید و نسبت به رفع آن اقدام کرد .
مستهلک شدن لنت های ترمز :
یکی از اولین و مهم ترین دلایلی که می تواند در هنگام ترمز گیری خودرو تولید صدا کند و صدای مانند خراشیدن بین دو فلز ایجاد کند ، مربوط به زمانی است که لنت های خودرو پس از مستهلک شدن و ساییدگی بیشتر از میزان کارکرد مشخص شده از طرف سازنده ، قسمت فلزی و شاخص لنت ها با دیسک چرخ برخورد کرده و در هنگام ترمز گیری و حتی در مواقع حرکت چرخ بدون اعمال نیروی ترمز ، تولید صدای سوت کشیدن و یا صدای خراش بین دو فلز را ایجاد کند . در این مواقع باید میزان کارکرد لنت های ترمز را بررسی کرد و با بررسی میزان ساییدگی لنت ها ، در صورت تمام شدن سطح نرم لنت ، نسبت به تعویض و جایگزینی لنت های جدید برای رفع صدای ناهنجار ترمز اقدام کرد .
استفاده از لنت های نا مرغوب :
در مواردی که خودرو پس از گذشت مدتی از تعویض لنت دچار سوت کشیدن هنگام ترمزگیری و یا ایجاد صداهای مختلف ازسیستم ترمز می شود ، این مسئله می تواند به دلیل استفاده از لنت های تقلبی و یا با جنس نا مرغوب باشد . برخی تولید کنندگان از مواد ناخالص و ذرات فلزی در ساخت لنت ها استفاده می کنند . این ذرات به مرور با دیسک چرخ در هنگام ترمزگیری برخورد پیدا کرده و موجب ایجاد صدای سوت کشیدن در ترمز خودرو هنگام ترمز گیری می شود .
قبل از تهیه لنت برای خودرو حتما باید از اصالت کالای خریداری شده اطمینان حاصل کرد . برخی از افراد به دلیل صرفه جویی اقتصادی اقدام به تهیه و خرید لنت های ارزان قیمت در بازار می کنند . اما با استفاده از لنت های نامرغوب و تقلبی افزایش خطرات مختلف هنگام ترمز گیری و همچنین صدمه زدن به دیسک چرخ را موجب می شوند .
تماس نا مناسب لنت با دیسک چرخ :
در برخی موارد ، تعویض لنت های ترمز در خودرو ، به درستی انجام نمی شود و در هنگام ترمزگیری لنت ها با دیسک چرخ تماس کاملی را برقرار نمی کنند ، که این امر می تواند صدایی همچون سوت کشیدن و یا صدای ساییدگی بین دو فلز را ایجاد کند . اگراین موضوع به مرور ادامه پیدا کند موجب ساییدگی نا همگون لنت و صدمه به دیسک چرخ خودرو می شود و همچنین عمل ترمز گیری را با مشکل مواجه می سازد .
مشکل مربوط به دیسک چرخ :
در برخی موارد لنت های خودرو به درستی عمل می کنند و از جنس مناسبی هم برخوردار می باشند ، اما دوباره شاهد ایجاد صدای سوت کشیدن ترمز در خودرو هستیم . در این مواقع علت ایجاد صدا از سیستم ترمز می تواند مربوط به دیسک ترمز باشد . ایجاد خراشیدگی بر روی سطح دیسک و یا قرار گرفتن ذرات خارجی در بین لنت و دیسک و یا زدگی دیسک که به مرور در برخی خودرو ها اتفاق می افتد می تواند موجب ایجاد صداهای نامناسب در سیستم ترمز خودرو هنگام ترمز گیری و حرکت خودرو باشد در مواقعی که لنت های خودرو سالم هستند و لنت با جنس مناسب استفاده شده است ، باید دیسک چرخ را بررسی کرد و در صورت وجود ناخالصی ها در سطح دیسک و صاف نبودن آن نسبت به صیقلی کردن سطح دیسک و یا تعویض آن برای رفع صدای سوت کشیدن ترمز اقدام کرد .
اقدامات اولیه برای حذف صدای ترمز اتومبیل
علت اولیه صدای ترمز ارتعاش است . در ترمزهای دیسکی ارتعاشات می تواند بین لنت و دیسک ، لنت و کلیپر یا کلیپر و اتصالات نصب شده بر روی آن وجود داشته باشد . در ترمز هایی که از سیستم کاسه چرخ استفاده می کنند ، ارتعاشات می تواند بین کفشک و کاسه چرخ یا کفشک و صفحه پشت بند آن ایجاد شود . همچنین ارتعاش در یک قسمت می تواند باعث تحریک و ایجاد ارتعاش در قسمت دیگر شود ؛ بهخصوص که قطعات پیوسته در حال سبک تر شدن هستند و به این ترتیب ارتعاش آسان تر صورت می گیرد .
برای حذف صداهای اولیه ، استفاده از صلبیت اجزای سیستم ترمزی در اولویت است که در طراحی سیستم های ترمزی ، دمپینگ یا حذف کننده ارتعاش اولیه توسط عوامل ذیل قابل اجراست :
1- هنگام ترمز به دقت گوش کنیم و ببینیم صدایی از لنت شنیده می شود یا نه و در صورت لزوم چک کنیم لنت ها در جای خود محکم هستند ؛ به طوری که با دست جا به جا نمی شوند .
2- استفاده از عایق ها که Shim نیز نامیده می شوند . درحقیقت عایق ها یک مجزا کننده اند که همانند بالشتک عمل می کنند و برای جلو گیری از ارتعاشات مورد استفاده قرار می گیرند . اگر لنت ها در جای خود به درستی نصب شده باشند ولی هنوز صدا تولید کنند ، یکی از ارزان ترین و موثر ترین راه ها برای از بین بردن صدای مذکور این است که لنت ها را از جای خود درآوریم و پشت آن ها Shim نصب کنیم زیرا Shimها ارتعاشات بین لنت و کلیپر را کاهش می دهند .
3- گیره ها که با محکم کردن اتصالات و اجزا به یکدیگر باعث افزایش صلبیت سیستم ترمزی می شوند باید امتحان گردند و مطمئن شویم به درستی نصب شده اند و در جای خود محکم هستند .
4- همه گیره ها ، پینها و فنرها که به واسطه دمای بالای ترمز حالت فنری خود را از دست داده و شُل شده اند باید تعویض شوند .
5- تمیز کردن و روغن کاری متعلقات کلیپر به حذف ارتعاشات کمک می کند . ارتعاشات می تواند به دلیل خرابی یا لق بودن قطعات و اجزای مربوطه باشد .
6- جایگزینی پین ها و بوش ها نیز می تواند به عنوان یک راه حل در نظر گرفته شود .
7- اگر کلیپر بسیار کهنه شده است و لَق لَق می زند ، شاید تعویض آن تنها راه حل ممکن باشد .
8- یکی دیگر از علل صدای جیغ در ترمزهای عقب ، تماس ضعیف بین کفشک و کاسه چرخ است که این مشکل با جایگزینی لنت های ترمز عقب یا پرداخت مجدد سطح داخلی کاسه چرخ قابل حل است .
9- گرفتن لَقی اجزای سیستم ترمز عقب که باعث ایجاد ارتعاش بین صفحه پشت بند و لنت ترمز عقب و درنهایت عامل ایجاد صدا است ، یکی دیگر از راه های حذف صدای ترمز عقب به شمار می رود .
تاثیر نوع لنت ترمز بر ایجاد صدا
تنوع بسیار نوع لنت و ترکیبات موجود در آن ، تاثیر قابل توجهی بر صدای تولیدی لنت می گذارد . در ذیل به بعضی از پارامتر های مربوط به آن اشاره می شود :
لنت های نیمه فلزی : معمولاً باعث ایجاد صدا می شوند که این مسئله به دلیل سختی بیشتر آن ها نسبت به لنت های غیر آزبستی است . ترکیبات فلزی این نوع لنت ها ، هنگام ترمزگیری و سایش فلز به فلز باعث ایجاد صدای جیغ می شود .
مقدار Fillerها و Binderها در ماده اصطکاکی لنت تفاوت چشم گیری در میزان صدای جیغ تولیدی از لنت های جلو یا عقب ایجاد می کند . در این حالت افزودن اجزایی نظیر گرافیت ،کربن و ترکیبات بهبود دهنده لاستیکی می تواند باعث کاهش صدای لنت شود . اضافه کردن برنج می تواند باعث رفع ارتعاشات و همچنین تمیز کاری دیسک و یا کاسه چرخ شود .
شکل هندسی لنت نیز می تواند بر میزان صدای تولیدی موثر باشد . لنتی با گوشه های پخ خورده می تواند روی دیسک ترمز ، بدون ایجاد ارتعاش بلغزد . همچنین لنتهای چاک دار باعث تغییر فرکانس لنت های مرتعش می شوند .
بعضی لنت ها پوششی ویژه دارند که به سطح دیسک منتقل می شود . این پوشش ها باعث ایجاد یک نوع فیلم روی دیسک می شوند که ارتعاش و صدا را کاهش می دهد .
صدای جیغ ترمز عقب اغلب به دلیل انباشته شدن گرد لنت بین لنت ها و کاسه چرخ تولید می شود . برای حل این مشکل ، گرد و غبار ناشی از لنت ترمز را از روی کفشک ها و صفحه پشت بند لنت و اجزای مربوطه پاک کنید .
مواد مورد استفاده در لنت ترمز
1- پودر فلز به منظور افزایش مقاومت مواد در برابر دما و سایش به ترکیب اضافه می شود .
2- مقید کننده ها ( Binder ) : چسبهایی هستند که مواد اصطکاکی را کنار هم نگه می دارن د. رزین Phenolic رایج ترین نوع آن است .
3- FILLER ها همانند تراشههای لاستیکی هستند که در مقادیر کم برای کاهش صدای لنت به ترکیب افزوده می شوند .
صدای لنت ترمز با توجه به شدت و بلندی آن ولی به طور کلی صدای ارتعاش آرام را ناله ( Groan ) و صدای ارتعاش سریع را جیغ Squeal ) ) می نامند .
فاکتورهای طراحی لنت ترمز اتومبیل
در طراحی لنت موارد زیر باید در نظر گرفته شود:
1- در شرایط متفاوت جوی می بایست کارایی یکسانی داشته باشد . این کارایی مطلوب باید در محدوده متفاوت دمایی هنگام رانندگی نیز حفظ شود .
2- پدال گیری خوب در تمام مواقع
3- طول عمر بالا ( به لحاظ صرفه اقتصادی )
4- قابلیت عملکرد در شرایط متفاوت ، بدون ایجاد صدا
5- لنت باید به نحوه مطلوبی توانایی توقف خودرو را داشته باشد .
6- محدودیت های ابعادی برای مونتاژ
7- عدم استفاده از مواد آزبستی
8- خروجی غبار کمتر ( به منظور تمیز باقی ماندن چرخ )
