مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
همه چیز درباره دوگانگی سن فرسودگی خودرو در قانون هوای پاک
سازمان حفاظت محیط زیست در پی حذف ماده 8 قانون هوای پاک که به تعیین سن فرسودگی خودرو ها اشاره داشت ، در نامه ای به بخش حقوقی ریاست جمهوری و هماهنگی با مجلس شورای اسلامی منتظر تعیین تکلیف وظیفه خود در قبال این دو قانون است ، قانونی که بر تعیین سن خودرو های فرسوده تاکید دارد و قانونی که این بند از آن حذف شده است .
آلودگی هوا در کشور مساله جدیدی نیست و حداقل در تهران حدود 45 سال است که درگیر آن هستیم ، حتی نشریات سال‌های 1354 و 1355 بار ها به این مشکل پرداخته اند یعنی آن روز ها هم این مشکل وجود داشته و یک مساله قدیمی است اما چگونه با گذشت این همه سال همچنان در حال دست و پنجه نرم کردن با چنین معضلی هستیم در حالی که بسیاری از کشور ها توانستند با موفقیت از آن عبور کنند .
این وضعیت هوا و گرفتار شدن در آن در حالی است که در سال 1396 قانون هوای پاک تصویب شد یعنی این مساله قانون دارد اما پس چرا همچنان آلودگی در کلان شهر ها به ویژه تهران می تازد ؟
بنابر اعلام سازمان حفاظت محیط زیست ، بیش از 17 میلیون خودروی شخصی در کشور تردد می کند که از این تعداد حدود 510 هزار خودرو یعنی سه درصد آن ها فرسوده اند ، همچنین 320 هزار تاکسی است که حدود 200 هزار تاکسی یعنی بیش از 50 درصد آن ها فرسوده اند ، دو میلیون وانت تردد می کند که 515 هزار دستگاه آن یعنی 25 درصد فرسوده ، 130 هزار اتوبوس و مینی بوس که 92 هزار دستگاه یعنی 70 درصد فرسوده ، 900 هزار کامیون و کامیونت و کِشنده است که 250 هزار تای آن یعنی 27 درصد فرسوده ، 11 میلیون و 500 هزار موتور سیکلت تردد می کنند که 10 میلیون یعنی 87 درصد آن ها فرسوده اند در مجموع 33 میلیون منابع متحرک در کشور تردد می کنند که 11 میلیون و 500 هزار دستگاه آن یعنی 35 درصد آن ها فرسوده اند .
این در حالی است که روز به روز نیز بر تعداد خودرو ها در شهر ها به ویژه کلان شهر ها اضافه می شود ، مثلا در تهران سالانه حداقل 200 هزار خودرو اضافه می شود در حالی که دیگر توان اکولوژیک شهری مانند تهران بیش از 20 سال است که تمام شده و نتیجه آن انباشت آلایندگی و آلودگی هوا است .
همه این ها در حالی است که ما قانون هوای پاک داریم، کارشناسان معتقدند شاید قانون هوای پاک ایده آل نباشد اما قانون خوبی است ، پس چرا همچنان درگیر آلودگی هوا هستیم در حالی که اگر مفاد قانونی آن اجرایی می شد کمک بزرگی به برون رفت از این معضل می‌کرد که به نظر به درست و شاید اصلا اجرا نشدن برخی بند های این قانون بر می گردد ، حتی در این مدت شاهد حذف بند های مهمی از آن هستیم بند هایی که متهمان اصلی آلودگی هوا یعنی خودرو را نشانه رفته بود ، نمونه بارز آن حذف ماده 8 قانون هوای پاک است که به تعیین سن فرسودگی خودرو ها اشاره دارد .
این در حالی است که بنا بر اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ، سهم منابع متحرک در آلایندگی تهران 60 درصد است ، کامیون ها با 15.7 درصد بیشترین سهم را در آلودگی هوای تهران دارند ، سهم خودرو های سواری 13.9 درصد ، موتور سیکلت 10.1 درصد ، اتوبوس سرویس 7.4 درصد ، اتوبوس واحد 5.7 درصد ، مینی بوس چهار درصد ، تاکسی 2.1 درصد و وانت 1.8 درصد است که با این وجود با گذشت زمان این منابع فرسوده تر می شوند و به طور قطع آلودگی بیشتری به همراه خواهند داشت حال این که در این وضعیت یکی از بند های مهم قانون هوای پاک توسط شورای نگهبان حذف می شود به نظر دودش به چشم همگان خواهد رفت و اکنون که با ویروس کرونا دست و پنجه نرم می کنیم آلودگی تاثیر بیشتری بر این بیماری خواهد داشت .
آخرین مطالعاتی که در دانشگاه هاروارد انجام شد نشان داد که در ازای هر یک واحد ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون حدود 15 درصد مرگ و میر ناشی از کرونا در آمریکا افزایش می یابد ، بنابراین اکنون علاوه بر این ویروس در حال نزدیک شدن به فصل پاییز و زمستان هستیم که معمولا نیز در فصول سرد سال شاهد بروز پدیده اینورژن یا همان وارونگی دما خواهیم بود بنابراین همراهی ویروس کرونا ، سرما خوردگی ، آنفلوآنزا و آلودگی هوا مشکلات زیادی به بار خواهد آورد .
در این زمینه مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت وگو با خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت : بعد از سال ها تلاش قانون هوای پاک در کشور تصویب شد اما فردی باعث شد که یکی از بند ها و شاید هم یکی از مهم ترین بند های آن که مربوط به سن خودرو است حذف شود .
وی درباره این موضوع توضیح داد که فردی به دیوان عدالت شکایت کرد تا بتواند از خودروی خود استفاده کند چون گویا جزو خودرو های فرسوده با سن بالا بود و دیوان نیز حکم بر استفاده از آن داده و این حکم رفته به شورای نگهبان و آن ها حکم را تایید کردند و در نهایت بند سن خودرو از قانون هوای پاک حذف شد ، بنابراین ماده ای که شورای نگهبان قبلا آن را تایید کرده بود ، خود هم آن را لغو کرد ، شاید توجیه شان این بود که تا زمانی که خودرویی می تواند حرکت کند باید از آن استفاده شود .
تجریشی تاکید کرد : اما با توجه به اینکه سهم خودروهای فرسوده در آلودگی هوا بسیار زیاد است از این رو نامه ای به بخش حقوقی ریاست جمهوری نوشتیم همچنین در حال هماهنگی با مجلس شورای اسلامی هستیم تا تکلیف سازمان حفاظت محیط زیست در مقابل این دو قانون مشخص شود چون در قانون اول گفته شده که باید سن فرسودگی خودرو را مشخص کنیم و قانون دیگری گفته که چیزی به عنوان سن فرسودگی خودرو وجود ندارد بنابراین منتظر هستیم تا به لحاظ حقوقی به ما جواب بدهند . همچنین نامه ای برای ریاست جمهوری نوشتیم تا بعدها به ما نگویند که چرا سن خودرو ها را مشخص نکردید در حالی که ما آن را در قانون هوای پاک مشخص کردیم اما این بند از قانون برداشته شد و به لحاظ عامه گفتند خودرویی که راه می رود می تواند مورد استفاده قرار گیرد تا زمانی که از حرکت بایستد .
وی گفت : البته بعید می دانم که آن بند دیگر به قانون هوای پاک برگردد بنابراین باید برای خودرو های فرسوده راهکار دیگری اتخاذ کنیم تا کمترین آلودگی را داشته باشند مثلا خودرویی که بعد چند سال دارد تردد می کند به جای یک سال به یک سال هر 6 ماه به معاینه فنی برود از این رو در حال کارشناسی موضوع هستیم و منتظریم تا تعیین تکلیف شود و ما هم راهکار جایگزین ارائه دهیم .
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت : سن فرسودگی خودرو را بسیاری از کشورها دارند با این حساب چنین بندی جزو قوانین مترقی است البته برخی کشورها هم چیزی به عنوان سن فرسودگی خودرو ندارند ، در بسیاری از کشورها معمولا هزینه نگهداری خودروهای قدیمی بسیار زیاد است و بانک ها نیز برای خرید خودروی نو وام می دهند از این رو بسیاری از کشورهای پیشرفته از خودرویی که مدتی از آن استفاده شود دیگر استفاده نمی کنند پس هم در فرهنگ آن ها آمده و هم به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست . البته فقط بحث محیط زیستی نیست بلکه ایمنی هم مهم است .
وی با بیان اینکه در حال نزدیک شدن به فصول سرد سال هستیم ، گفت : در فصل پاییز و زمستان با پدیده اینورژن یا همان وارونگی دما مواجه می شویم که در بروز آن خودروهای فرسوده نقش به سزایی دارند ، آخرین مطالعاتی که در دانشگاه هاروارد انجام شد نشان داد که به ازای هر یک واحد ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون حدود 15 درصد مرگ و میر ناشی از کرونا در آمریکا افزایش می یابد بنابراین در پاییز و زمستان اگر بخواهیم طرح ترافیک را هم بر داریم و تردد خودروهای شخصی و وارونگی دما را هم داشته باشیم قطعا خیلی مشکل خواهیم داشت .
تجریشی افزود : اکنون 95 درصد مینی بوس ها و 200 هزار تاکسی فرسوده است که سهم خودروهای شخصی نیز 10 درصد است بنابراین داشتن بندی به عنوان تعیین سن خودرو در کاهش آلودگی هوا بسیار حائز اهمیت است .
وی با اشاره به بخش دیگر این بند گفت : به لحاظ سرمایه گذاری نیز تعداد زیادی متضرر شدند چون عده ای با اعتماد به این قانون و بند آن با سرمایه گذاری های زیاد کارخانه های اسقاط ایجاد کردند حالا که این بند از قانون حذف شده و اجرا نمی شود بسیار متضرر خواهند شد ، اگر در زمان تصمیم گیری برای حذف این بند از قانون هوای پاک به همه ابعاد آن نگاه می شد شاید طور دیگری تصمیم گیری می شد ، حتی در زمان حذف آن از سازمان محیط زیست نظر نخواستند و یک مرتبه نامه آن به سازمان آمد .
سن در نظر گرفته شده برای فرسوده محسوب شدن انواع خودروها به این شرح است :
سواری شخصی 25 سال ، سواری دولتی 15 سال ، تاکسی ( سواری و ون ) 10 سال ، مینی‌بوس و میدی باس 15 سال ، اتوبوس ( درون شهری و بین شهری به ترتیب 10 سال ، 15 سال )
کامیون و کشنده 25سال ، وانت 15 سال ، موتور سیکلت 10 سال ، سایر وسایل نقلیه و باری 25 سال .
اما دیوان عدالت اداری در این زمینه از شورای نگهبان استعلام گرفته و بر اساس نظر فقهای این شورا ، تعیین سن فرسودگی برای خودروها را خلاف شرع و رای به ابطال آن داده اند . شورای نگهبان همچنین تاکید کرده است که راهکار های بهتری در این زمینه وجود دارد .
راهکار بهتر چیست ؟
راهکار بهتر حل این مسئله معاینه فنی است اما به شرط آن که زیر ساخت معاینه فنی در ایران زیر ساختی قابل اعتماد باشد .
اما از آنجایی که معاینه فنی در کشور ما ضعیف است و اهرم نظارتی روی این موضوع نداریم باید تا زمانی که زیر ساخت های معاینه فنی دقیق و نظارت بر آن تشدید نشده برای تعیین شاخص اسقاط روی معاینه فنی حساب کنیم . اگر صرفا معاینه فنی برای تردد و فرسودگی مد نظر باشد هیچ کدام از خودرو ها فرسوده نخواهند بود .
سن فرسودگی چقدر است ؟
سن اسقاط خودرو در اروپا حدود 14 تا 15 سال است ولی در ایران سن فرسودگی 20 سال تعیین شده و در حال حاضر تا تقویت زیر ساخت های معاینه فنی مجبوریم به شاخص سن به عنوان شاخصی مطمئن اکتفا کنیم .
سن جدید فرسودگی
هیئت وزیران بنا بر پیشنهاد سازمان های مسئول از جمله وزارت صنعت ، معدن و تجارت ، سازمان حفاظت محیط زیست ، سازمان ملی استاندارد و بیمه مرکزی ایران و به استناد قانون هوای پاک سن فرسودگی جدید خودروها را اعلام کرد . سن فرسودگی خودروهای عمومی شامل سواری تاکسی و استیشن ون و سواری کار را برحسب بنزینی و دوگانه سوز بودن 10 سال ، پایه گازسوز 12 سال اعلام کرد .
همچنین خودرو های برقی و هیبریدی و نیز تاکسی هایی که بنابر پیشنهاد وزارت کشور یا وزارت راه و شهر سازی و تائید سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان ملی استاندارد کماکان کیفیت ارائه خدمات مناسبی دارند را 15 سال تعیین کرد . بر این اساس وانت پایه گازسوز 15 سال و بنزینی و دوگانه سوز دیزلی 14 سال تعیین شد .
همچنین براساس این مصوبه سن فرسودگی اتوبوس درون شهری نیز برحسب دیزلی بودن 10 سال ، پایه گاز سوز 12 سال و اتوبوس برقی منوط به باز سازی و رعایت قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی 20 سال در نظر گرفته شده است .
با ابلاغ این مصوبه سن فرسودگی مینی بوس و میدل باس درون شهری و برون شهری دیزلی 10 ، پایه گاز سوز 12 و برقی منوط به بازسازی و رعایت قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی 20 سال مقررشده است .
بر اساس این مصوبه سن فرسودگی اتوبوس برون شهری 15 سال و کشنده ، کامیون و کامیونت 22 سال ، موتور سیکلت بنزینی کاربراتوری 6 سال ، بنزینی انژکتوری 8 سال ، برقی 12 سال و سواری دولتی 15 سال خواهد بود .
بیشتر بخوانید:
هزینه تست های ایمنی و کیفیت هر خودرو چقدر است ؟
منبع: همراه مکانیک
