مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
علت فراموشی ترمز دستی اهرمی + نحوه غیر فعال کردن ترمز آن
بر اساس آمار موجود در خودروسازی جهان ، بیش از 50 درصد محصولات دنیا ، از ترمز پارک دکمه‌ای برقی یا پدالی ، به جای ترمزدستی قدیمی استفاده می کنند . به نظر می رسد خیلی سریع تر از آنچه که انتظار می رفت ، ترمزدستی در حال بازنشستگی است ؛ آمار های جدید نشان می دهد که بیش از نیمی از خودروهای جدید تولیدی برند های مختلف ، از ترمز پارک برقی استفاده می کنند و ترمز دستی قدیمی در حال مرگ است .
شور در حال توسعه ی دیگر ، هنوز ترمزهای دستی جزو مهمی از سیستم توقف خودرو باشد ، اما این دستگیره ی دوست داشتنی راننده های قدیمی در خودروسازی مدرن ، روبه مرگ است . اصلاً بعید نیست که دریفت خودرو با ترمز دستی به زودی به یکی از تکنیک های قدیمی و کلاسیک رانندگی اسپرت تبدیل شود ، چرا که فقط 37 درصد از خودروهای جدید از این نوع ترمز ، استفاده می کنند .
بررسی متخصصان وب سایت خرید و فروش ، کارشناسی و تحقیقاتی CarGurus نشان می دهد که تنها دو برند داچیا و سوزوکی ( فعال در سطح جهانی ) از ترمز دستی در تمام مدل های تولیدی جدید خود استفاده می کنند ؛ ترمزدستی در محصولات دیگر خودروسازان ، تنها در تیپ های پایه ، ارزان قیمت و برخی مدل های اسپرت یافت می شود .
تقریبا تمام برند های لوکس ، ترمز دستی را از مدل های خود حذف کرده اند و از نمونه ی دکمه ای برقی یا پدالی استفاده می کنند . بر اساس گزارش این وب سایت آمریکایی ، خودرو سازان معتبری چون آئودی ، جگوار ، لندرور ، لکسوس ، مرسدس بنز ، بی ام و و پورشه به طور کامل ترمز دستی را کنار گذاشته اند و هیچ مدلی در سبد محصولات جدید این شرکت ها ، از این نوع ترمز استفاده نمی کند . کارشناس وب سایت CarGurus می گوید :
با استفاده ی بیشتر و بیشتر خودرو سازان از ترمز پارک برقی ، مرگ ترمزدستی سنتی ، رسمی شد .
باید توجه داشت که با عرضه ی خودروهای جدید مجهز به ترمز دکمه ای برقی ، رانندگان بیشتری تجربه رانندگی با این مدل ها را پیدا می کنند و احتمالاً نسل جدید جوان ها ، با این خودروها رانندگی خواهند کرد . این موارد ، تقاضا برای خودروهای با ترمز دستی قدیمی را کاهش می دهد و تنها رانندگان قدیمی و عاشقان سواری اسپرت و تهاجمی ، به دنبال ترمز دستی خواهند بود . اما ترمز های دکمه ای برقی ، در برابر نمونه ی دستی برتری های مشخصی دارند ؛ استفاده و راه اندازی مکانیزم این ترمز ها ، به فعالیت فیزیکی چندانی نیاز ندارد ، ایمنی بیشتری در توقف خودرو دارند و مانند ترمز دستی ، درجه ی قابل تنظیم ندارند و یا فعال ، یا غیر فعال هستند . بیشتر ترمز های الکترونیکی ، با حرکت خودرو به صورت خودکار غیر فعال می شوند و نیازی به غیرفعال کردن دستی آن ها نیست ؛ علاوه بر این ، معمولاً ویژگی نگه داشتن خودرو در شیب هم در کنار ترمزهای برقی قرار دارد که نقش مهمی در ایمنی و رانندگی راحت‌تر محسوب می شود .
در کنار تمام این موارد ، ترمز های برقی نیازمند فضا برای نصب در کابین نیستند ؛ برخلاف ترمز دستی که فضای زیادی بین صندلی های جلو اشغال می کند ، یک دکمه ی کوچک برای ترمزهای الکترونیکی کافی است . بزرگ ترین نکته ی منفی ترمزهای الکترونیکی اما ، از بین بردن حس رانندگی و ارتباط مکانیکی با کنترل خودرو است . مرگ ترمز دستی سنتی ، توقف در شرایط اضطراری و لیز دادن خودرو در پیچ ها را ، به فراموشی می سپارد .
ترمز دستی چیست و چه وظیفه ای دارد ؟
ترمز دستی که به ترمز پارک نیز معروف است برای ثابت نگه داشتن خودروی متوقف شده به کار می رود . در این حالت موتور خودرو ممکن است خاموش یا روشن باشد . نکته مهم این است که راننده خودرو را در موقعیتی قرار داده که قادر به حرکت نیست پس باید از سکون لازم برخوردار باشد . ترمز دستی همچنین باید قادر باشد خودرو را حتی در شیبی با زاویه ی 30 درجه ساکن نگه دارد .
ترمز دستی یکی از ضروری ترین سیستم های فنی خودرو است که سلامت و عملکرد بی نقص آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است . این سیستم که تضمین کننده ایمنی اتومبیل ، راننده و سرنشینانش است به شکل اهرم ، دکمه یا پدال در داخل کابین و جایی نزدیک و در دسترس راننده تعبیه می شود . معمولا مدل اهرمی آن کنار دست راننده و نزدیک به کنسول وسط و پشت اهرم دنده ، مدل دکمه ای جایی نزدیک به فرمان یا کنار اهرم دنده و مدل پدالی نزدیک به پای راننده و در فاصله 20 تا 15 سانتی متری پدال ترمز قرار دارد . البته مدل های اهرمی گاهی بین صندلی راننده و در خودرو قرار می گیرند . مدل اهرمی همچنین رایج ترین نوع ترمز دستی است که تقریبا تمام راننده ها با آن آشنایی دارند و مدل های دکمه ای و پدالی تقریبا جدید تر و ناآشنا تر هستند . می توان از ترمز دستی برای مواقعی که ترمز پدالی خودرو عمل نمی کند مخصوص در سرعت های پایین برای متوقف کردن خودرو استفاده کرد ، هرچند سرعت عمل و ایستایی لازم را ندارد .
نحوه غیر فعال شدن ترمز دستی در خودروهای جدید
در سیستم های الکترونیکی تمام خودکار و غیر کابلی ترمز دستی ، معمولا ترمز ها به صورت اتوماتیک غیر فعال می شوند . این مزیت که در کاهش استهلاک قطعات خودرو در اثر حرکت با ترمز دستی فعال ، نقش مهمی ایفا می کند در دیگر انواع ترمز دستی مشاهده نمی شود . در گذشته بسیار اتفاق می افتاد که راننده فراموش می کرد ترمز دستی را غیر فعال کرده و اهرم را رها سازد ، در نتیجه مسافتی را با ترمز دستی فعال می پیمود که موجب آسیب های زیادی به قطعات درگیر مانند چرخ ها و لنت های ترمز می شد .
بنابراین خودرو سازان اقدام به تعبیه چراغ هشدار برای ترمز دستی شدند که در صورت فعال بودن آن و شروع حرکت علامت داده و توجه راننده را به این نکته جلب می کند . همچنین بی اطلاعی از درصد استهلاک کشکک ها و توان فعالیت آن ها باعث می شد که در مواقع اضطراری ترمز دستی عمل نکرده و حوادثی به بار آید . لنت یا کشکک ترمزهای دستی در فواصل زمانی معین باید تعویض شده و سیستم ترمز دستی سرویس گردد . بی دقتی نسبت به این موضوع نیز گاهی منجر به کاهش توان لنت ها و حوادث جبران ناپذیر می شد .
اما امروزه چراغ هشداری توسط خودرو سازان در کنار آمپرهای پشت فرمان تعبیه شده که به سنسوری روی لنت ها متصل است و به اصطلاح تعمیر کاران در صورت تمام شدن لنت ها به راننده آگاهی لازم را می دهد . در صورت روشن شدن این چراغ باید نسبت به تعویض لنت ها و سرویس سیستم ترمز دستی اقدام کرد . در سیستم های ترمز دستی الکترونیکی نیز سیستم عیب یابی خودکار و بررسی سلامت قطعات وجود دارد که معمولا مشکلات سیستم ترمز دستی را با چراغ هشدار اطلاع داده و راننده را نسبت به تعمیر آن تشویق می کند .
عملکرد سیستم ترمز دستی مکانیکی و انواع آن
ترمز پایی خودرو براساس استانداردهای ایمنی جهانی روی تمام چرخ ها فعال است ، اما همان طور که گفته شد زمان فعالیت ترمز دستی ، تنها چرخ های عقب ثابت هستند و چرخ های جلو همچنان قدرت حرکت دارند . بنابراین مدار عملکرد ترمز دستی مکانیکی مجزا از مدار عملکرد ترمز پایی خودرو است . گاهی ترمز پایی را سیستم ترمز اولیه و ترمز دستی را سیستم ترمز ثانویه می نامند . اساس کار و مدار ترمز دستی مکانیکی بر سیم های فلزی است که از یک سمت به اهرم ترمز یا پدال آن و از سوی دیگر به لنت های ترمز متصل هستند . لنت ها یا کشکک ها نیز روی چرخ ها و یا میل گاردان متصل سوار می شوند . با حرکت دادن اهرم یا پدال ترمز دستی مکانیکی از داخل کابین ، این سیم ها کشیده شده و کشکک را فعال می کنند . کشیده شدن لنت روی چرخ ها یا میل گاردان مانع از حرکت بیشتر آن ها می شود . ترمز دستی مکانیکی خود به دو دسته تقسیم می شود :
1- ترمزهای دو سیم
در این مدل ، اهرم به دو سیم مجزا متصل است . این سیم ها نیز به سمت لنت ها رفته و به صورت مستقیم ارتباط اهرم و لنت ها را برقرار می کنند . با کشیدن اهرم ، هر دو سیم هم زمان و به یک اندازه کشیده می شوند و لنت ها چرخ های را با هم متوقف می کنند .
2- ترمزهای تک سیم
در این مدل یک سیم اولیه به اهرم ترمزدستی متصل است و این کابل نیز به قطعه ای T شکل می رسد . قطعه T شکل که عملکردی لولایی دارد با دو سیم به چرخ های دو سمت و کشکک روی آن ها مربوط می شود . به این ترتیب با کشیدن اهرم ، قطعه تی شکل به وسیله سیمی که بین آن و اهرم است تحریک شده و به طور همزمان سیم های دو سمت را کشیده و هر دو چرخ را به صورت همزمان متوقف می کند .
در ترمز های مکانیکی پدالی نیز تنها پدال جای اهرم را می گیرد و همه فرآیند فعال شدن ترمزدستی به شکل مدل های اهرمی پیش می رود . ترمز های دستی پدالی مکانیکی نیز مانند نوع اهرمی آن‌ها در دو دسته تک سیم و دو سیم طراحی می شوند . همانطور که از شرح عملکرد ترمز دستی مکانیکی مشخص بود ، در این سیستم روغن ترمز نقشی ندارد و تنها لنت ها یا کشکک ها فعالیت دارند . نکته دیگر اینکه کشکک این ترمزها در خودروهایی که دارای ترمز دیسکی هستند ممکن است روی دیسک ها سوار شود .
مزایا و معایب ترمزدستی های مکانیکی
ترمزهای دستی مکانیکی سال ها از اصلی ترین مورد شکایات رانندگان بودند . این در حقیقت عیب بزرگ خودروها بود که تغییر چندانی هم در شرایط آن ها ایجاد نمی شد . همین معایب باعث شد تا کم کم ترمزهای دستی الکترونیکی جایگزین آن ها شوند . گرچه این سیستم ها مزایایی نیز دارند .
معایب :
1- نیاز به نیروی انسانی زیاد جهت فعال سازی ترمزها ، بخصوص در مدل های اهرمی که نیاز به نیروی بیشتری برای حرکت اهرم دارد .
2- نیاز به دقت در حرکت دادن اهرم ها در مدل های اهرمی برای فعال سازی دقیق و کامل و یا رهاسازی آن ها .
3- استهلاک بالای لنت ها به خصوص درصورت غیر فعال شدن یا فعال شدن ناقص و کشیدن و رها کردن نادرست اهرم .
4- استهلاک بالای قطعات .
5- گاهی قدرت ناکافی لنت ها برای ایستایی چرخ ها و خودرو و کاهش سریعتر این قدرت .
6- ناتوانی در کنترل خودروهای دنده اتوماتیک در سربالایی ها یا سرپایینی ها .
7- اشغال فضای کابین در مدل های اهرمی .
8- نیاز به دقت و توجه همیشگی برای غیر فعال کردن آن پیش از شروع حرکت .
مزایا :
1- تعمیر راحت و کم دردسر
2- هزینه پایین تمام شده تولید
3- هزینه پایین سرویس‌های دوره ای و تعمیرات
4- قیمت پایین قطعات یدکی
یکی از معایب بزرگ سیستم های ترمزدستی مکانیکی امکان حرکت خودرو در مواقع فعال بودن آن است . این مشکل که در صورت ساییده شدن لنت ها ایجاد شده و با نزدیک شدن به زمان سرویس شان تشدید می شود . به این ترتیب که گاهی راننده فراموش می کند اهرم ترمزدستی را آزاد کند و لنت نیز قدرت لازم برای قفل نگه داشتن چرخ ها را ندارد . پس خودرو با ترمز دستی فعال شروع به حرکت می کند و این اشتباه تقریبا رایج منجر به آسیب جدی به قطعات خودرو می شود . البته در صورت سلامت لنت ها و کیفیت مناسب آن ها معمولا ترمزدستی فعال چرخ های عقب را کاملا ثابت و بی حرکت نگه می دارد و در صورت حرکت با ترمزدستی رها نشده ، چرخ های عقب روی سطح جاده کشیده می شوند که باعث می شود راننده متوجه این اشتباه شود . این خطا در خودروهایی با سیستم های قدیمی ترمزدستی مکانیکی بسیار پر تکرار بود . بهترین توصیه برای جلوگیری از بروز این مشکل دقت و توجه به زمان سرویس لنت ها و نیاز آن‌ها به تعویض شان است .
بیشتر بدانید
