علائم خرابی اکسل عقب ماشین پژو 206 ، پژو 405 و سمند

علائم خرابی اکسل عقب ماشین پژو 206 ، پژو 405 و سمند

اکسل (به انگلیسی: axle) محور مرکزی یک چرخ خودور یا دنده است. در بعضی موارد، اکسل شاید با یک یاتاقان یا بوش مکانیکی در سطح داخلی سوراخ چرخ یا دنده در جایش ثابت نگه داشته شود تا به چرخ یا دنده اجازه دهد که آزادانه به دور اکسل بچرخد.

پلوس جزئی از یک سیستم است که باعث چرخش لاستیک‌های خودرو می‌شود. یک سر اکسل به چرخ دنده‌های دیفرانسیل و طرف دیگر آن به لاستیک متصل است. دیفرانسیل پلوس را چرخانده و آن نیز سبب چرخش لاستیک‌ها می‌شود. بدون پلوس تایرها نمی‌چرخند و ماشین نیز حرکت نمی‌کند. محور اکسل و پلوس معمولا به عنوان “cv axle” یا “half shaft” شناخته می‌شود.

پلوس یک محور باریک و دوقطبی است که لاستیک را به چرخ دنده‌های دیفرانسیل متصل می‌کند.

محور پلوس متشکل از ۴ قسمت است:

1. محور اصلی
2. مفصل‌ها
3. گریس
4. محفظه نگهدارنده آن

رایج‌ترین دلیل عدم کارایی اکسل شکستگی محفظه نگهدارنده گریس است که به معنای نشتی گریس از آن است. بدون گریس مفصل‌ها روغن کاری نشده و گرد و خاک وارد آن‌ها شده و در آخر باعث خرابی کل پلوس می‌شود.

به یاد داشته باشید که

خودروی شما متشکل از چند پلوس بوده که معمولا یکی از آن‌‎ها نیاز به تعویض پیدا می‌کند.
حتی اگر محفظه نگهدارنده گریس تنها قسمت آسیب دیده پلوس باشد بهتر است که کل محور پلوس تعویض شود.

چگونگی تعویض محور پلوس

در ابتدا باید نیاز به تعویض پلوس توسط مکانیک تایید می‌شود؛

سپس چرخ را باز کرده و پلوس خراب تعویض می‌شود؛

بعد از آن چرخ‌ها و اتصالات با توجه به مشخصات کارخانه وصل شده و محکم می‌شوند؛

و در نهایت فشار تایرها اندازه گیری می‌شود و در جاده تست نهایی صورت می‌گیرد.

انواع اکسل

اکسل در یک تعریف ساده محوری است که جهت نصب چرخ ها مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین انتظار نمی رود که پیچیدگی خاصی در مکانیزم آن وجود داشته باشد ولی هنگامی که وظایف جنبی دیگری مانند مکانیزم فرمان ، انتقال قدرت ، کاهش دور ، تعدیل اثر جاده ، آزادیهای حرکتی خاص و … به عهده اکسل گذاشته شود طرح و ساختمان آن از پیچیدگی قابل توجهی برخوردار گردیده است.
لذا می توان برحسب وظایف مذکور می توان اکسل ها را به انواع مختلف طبقه بندی نمود. البته تنوع اکسل در خودروهای سواری به علت سادگی مکانیزم ، محدودیت مکانی ، مکتب های متنوع طراحی و … بسیار گسترده تر از خودروهای تجاری می باشد. در این مقاله با توجه به زمینه کاری شرکت تنها به ذکر و توضیح انواع اکسل در خودروهای تجاری می پردازیم.

۱- یک اکسل های صلب یا یا ثابت (Rigid Axles)

در این نوع اکسل ها محور دورانی چرخ ها دو طرف توسط یک بدنه سخت و ثابت به یکدیگر متصل می باشد و بدین سبب جابجایی چرخ در یک طرف منجر به جابجایی در طرف دیگر خواهد شد. استحکام بالا ، توان تحمل بار زیاد و سادگی مکانیزم باعث گردیده است که این نوع اکسل ها با توجه به قابلیت کمتر در تامین راحتی سرنشین در خودروهای تجاری کاربرد عمده ای داشته باشد.

۱-۱- اکسل جلو فرمان پذیر (Steered Rigid Front Axle)
‬‎

این نوع اکسل با توجه به ظرفیت تحمل بار و شکل هندسی در جلو خودرو مورد استفاده قرار می گیرد بنابراین بدنه اصلی آن به نام تیرک اصلی (Axle Beam) به منظور عدم برخورد با قسمت تحتانی موتور دارای انحنا به سمت پایین می باشد (شکل ۱) در خودروهای موتور عقب مانند اغلب انواع مینی بوس و اتوبوس با رفع این محدودیت شکل تیرک اصلی صاف تر می باشد (شکل ۲).

در شکل های (۱) و (۲) محل اتصال فنرها ، کمک فنرها ، میله های تعادل به صورت سطوع صاف روی تیرک اصلی (نشیمن گاه) مشاهده می شود.

سیستم ترمز ، توپی و مجموعه چرخ روی قطعه ای به نام سگ دست نصب شده اند که خود برای ایجاد قابلیت فرمان پذیری نسبت به شفتی بنام کینگ پین می توان دوران نماید. مکانیزم ذوزنقه ای فرمان نیز امکان فرمان گیری دوچرخ بصورت همزمان و با زوایای مختلف را فراهم می نماید.

گاهی برای پایین آوردن کف اتوبوس ها (Low Floor Bus) نیاز به ایجاد فرورفتگی بزرگتری در بیم اکسل می باشد که در این حالت اکسل را دروازه أی (Portal) می گویند. در شکل (۳) طرحی از این نوع اکسل نشان داده شده است.

۱-۲- اکسل عقب محرک (Driven Rigid Rear Axle)
‬‎

در اغلب خودورهای تجاری اکسل عقب وظیفه انتقال قدرت به چرخ ها و به حرکت درآوردن خودرو را دارد لذا بدنه اصلی این اکسل به نام پوسته اکسل عقب مطابق شکل (۴) به عنوان پایه ای برای نصب کله گاوی (همراه با دیفرانسیل) و محل گذری برای پلوس ها نیز عمل می نماید.

در کله گاوی اکسل ، جهت حرکت طولی گاردان به حرکت عرضی تبدیل شده و سرعت دورانی به میزان مورد نیاز کاهش می یابد. دیفرانسیل که یکی از اجزای کله گاوی می باشد وظیفه توزیع دور به تناسب شرایط حرکت را به عهده دارد.

مجموعه ترمز ، توپی با مجموعه چرخ و براکت های نصب فنر و کمک فنر نیز روی پوسته اصلی اکسل نصب می شوند. گاهی بار وارده به قسمت عقب خودرو به حدی است که از توان تحمل یک اکسل خارج است لذا دو عدد اکسل به صورت جفتی یا اصطلاحاً تاندم (Tandem) مورد استفاده قرار می گیرند.

در صورت اضافه شدن مجموعه تعلیق جداگانه به این دو اکسل مجموعه حاصله را بوژی (Bogie) می نامند.

در چنین ترکیبی مطابق شکل (۵) ابتدا قدرت از طریق گاردان اصلی به محور اول وارد شده و به تناسب شرایط عملکردی بین این محور و محور دوم تقسیم می شود. لذا اکسل اول را اکسل پیشرو (Leading Axle ) و اکسل دوم را اکسل پیرو (Trailing Axle) می نامند.

این ترکیب اکثراً در کشنده ها یا کامیون های سنگین مورد استفاده قرار می گیرد. گاهی از تعداد بیشتری اکسل که برخی از آنها ممکن است غیر محرک باشند نیز استفاده می شود.

با توجه به محدودیتهای ابعادی موجود در اتوبوس های کف پایین (Low Floor) و نیاز به نصب موتور مسطح در آنها ضروری است که اکسل محرک علاوه برداشتن فرورفتگی در قسمت میانی دارای ورودی متمایل به یک طرف نیز می باشد.

برای چنین کاربردی طرحهای ویژه ای از اکسل عقب محرک وجود دارد که نمونه ای از آن در شکل (۶) با کله گاوی جانبی (Lateral Input یا Side Input) نشان داده شده است. این اکسل علاوه بر قابلیتهای فوق امکان نصب گاردان با زوایای ورودی مختلف را نیز فراهم می نماید.

۱-۳- اکسل جلو محرک (Rigid Front Driven Axle)
‬‎

این اکسل دو وظیفه انتقال قدرت و فرمان پذیری را ایفا می نماید و در خودروهای تجاری که قدرت محرکه می تواند از طریق اکسل های جلو و عقب منتقل می شود مورد استفاده قرار می گیرد. مطابق شکل (۷) این اکسل به جهت نصب کله گاوی و عبور پلوس ها دارای پوسته ای مشابه اکسل عقب است و به منظور فرمانگیری دارای کینگ پین یا محورد دوار می باشد.

انتقال قدرت به اکسل جلو باعث می شود که علاوه بر پایداری بیشتر در خودرو امکان انجام مانورهای مشکل تری در شرایط جاده ای سخت مانند سطوح لغزنده و ناهموار نیز فراهم شود. لذا اکثراً این اکسل ها در خودروهای خارج جاده ای (Off Road) یا مورد استفاده نظامی نصب شوند.

در مواقعی که شرایط کاری عادی باشد و نیازی به استفاده از اکسل جلو به عنوان حرکت دهنده وجود نداشته باشد می توان اتصال آنرا به جعبه دنده قطع کرده و از آن به عنوان اکسل صلب غیر محرک استفاده نمود.

۱-۴- اکسل مرده (Dead Axle)
‬‎

در وسایل نقلیه کشیده شونده (تریلی) با تعداد محور کم اکسل ها نیاز به انتقال قدرت با فرمان پذیری ندارند لذا از نوع ساده ای از اکسل که شامل یک بدنه صلب به نام پوسته اکسل ، سیستم ترمز و مجموعه چرخ می باشد استفاده می شود و به آن اکسل مرده (Dead Axle) در مقابل اکسل های محرک یا فرمان پذیر گفته می شود.

نمونه چنین اکسلی همراه با سیستم تعلیق در شکل (۸) نشان داده شده است.

گاهی از این نوع اکسل ها برای افزایش ظرفیت باربری خودروهای تجاری نیز استفاده می شود که در این صورت به آنها (Tag Axle) گفته می شود. این اکسل ها به تناسب کاربرد به تعداد آنها می توانند از قابلیت فرمان پذیری نیز برخوردار باشند.

۲- اکسل های تعلیق مستقل (Independent Suspension Axles)

در این نوع اکسل ها هرگونه حرکتی در چرخ یک طرف خودرو تاثیر قابل توجهی بر حرکت طرف دوم خودور نخواهد داشت ، چون اجزای اکسل و تعلیق در دو طرف خودرو کاملاً از یکدیگر مجزا بوده و اصطلاحاً مستقل می باشند.

برای ایجاد چنین حالتی قطعات اکسل به عنوان اجزای سیستم تعلیق مانند فنر و میله های تعادل نیز عمل می کند لذا به این نوع اکسل تعلیق مستقل گفته می شود.

تعلیق های مستقل از دو نوع عمده تشکیل یافته اند. نوع اول به نام مکفرسون (Mc Phersou) ظرفیت تحمل بار کمتری دارد لذا عمدتاً در خوردهای سواری یا سبک مورد استفاده قرار می گیرد. ولی نوع دوم به نام (Double Wishbone) از ظرفیت تحمل بار بسیار زیادی برخوردار است و لذا در برخی از خودورهای تجاری مانند اتوبوس و میدی باس و مینی بوس به کار رفته است.‬‎

عدم وجود بدنه اصلی در تعلیق مستقل باعث شده است که هیچگونه محدودیت فضایی در قسمت میانی خودرو وجود نداشته باشد و از این فضا در اتاق استفاده بهینه به عمل آید. در شکل (۹) نمونه چنین اکسلی برای استفاده در جلو اتوبوس های کف پایین ( Low Floor) و احیاناً در عقب نشان داده شده است.

سلام خدمت مخاطبين گرامی مگ کارز پستی بسیار کارآمد درباره ی علائم خرابی اکسل عقب ماشین را فراهم کردیم امیدوارم بخونید و استفاده کنید ا زاین آموزش و بفرستید برای دوستاتون که اونام ممطالعه کنن و همچنین خواهشمندم با نظرات و پيشنهادات خودتون مارو ياری کنید.

منابع:رگلاژ/کارستان

گردآوری و بازنشر: مجله خودرو

مطالب مرتبط:

تنظیم باد لاستیک خودرو چگونه انجام می شود

متوقف کردن روغن سوزی خودرو + دلیل روغن سوزی خودرو چیست

روش تشخیص لوازم یدکی خودرو اصلی و تقلبی

اگر ترمز خودرو برید چه اقداماتی باید انجام داد