مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
همه چیز درباره شاسی خودرو و نحوه تشخیص سالم بودن آن
ما در این نوشته راجع به شاسی خودرو صحبت خواهیم کرد. هر خودرویی برای اینکه ساخته شود به سه قسمت اصلی نیاز دارد این سه قسمت عبارتند از پیشرانه، بدنه و شاسی. در واقع می توان اینطور گفت که شاسی از یک چهار چوب و ساختاری تشکیل شده است که جنس آن فولاد سخت به شکل ناودانی می باشد. اگر تا به حال به شاسی خودرو دقت کرده باشید متوجه خواهید شد که روی آن یکسری قسمت ها از جمله سیستم انتقال قدرت، پیشرانه، سیستم ترمز، سیستم فنربندی و فرمان نصب قرار دارد.
ویژگی های یک شاسی خوب:
- انتقال کمترین میزان لرزش و صدا به قسمت‌های درونی اتاق
- توانایی تغییر فرم در نقاط مشخص برای بالاترین میزان جذب ضربه
- تحمل بیشترین میزان وزن و تنش
- کمترین حجم
- سبک بودن
- توانایی حفظ استحکام و عدم تغییر فرم در قسمت‌های حیاتی برای حفظ توانایی مقاومت
- قابلیت تعمیر ساده و بازیابی خصوصیات اولیه
- هزینه نهایی برای اجرای سیستم
- سهولت در پیاده سازی سیستم
شاسی مستقل چیست؟
این شاسی معمولاً از دو قطعه آهن ناودانی بلند هم هستند تشکیل شده است و به صورت موازی از جنس فولاد سخت می باشند که البته این فولاد سخت بسیار سبک است و در دو طرف آن دو رام به همدیگر متصل شده اند. شاسی که در قسمت عقب وجود دارد معمولاً کمی بالاتر است و علت بالات قرار گرفتن آن هم این است که فاصله بین دیفرانسیل و فنر ها را بیشتر کند. ولی شاسی که در قسمت جلو وجود دارد را مقداری باریک‌تر ساختند که در مرحله فرمان پذیری تاثیر بسزایی در نحوه فرمان گیری بگذارد.
در طراحی شاسی خودرو معمولاً ورقه های نازک فلزی را به کار می برند و آن ها را با روش‌های خاصی شکل می دهند و همچنین تکیه گاه هایی که در محورهای جلو و عقب وجود دارد را طراحی می کنند. یکسری قسمت ها از شاسی مانند کف و محوطه پیشرانه وجود دارد که نیرو فشار بیش از حدی را تحمل می کنند و باید از ورقه هایی تولید شوند که ضخامت آنها بسیار زیاد است.
ضخامت ورق ها معمولاً ۲ الی ۳ میلیمتر می باشد و دو شکاری آنها به شکلی است که مقاومت خوبی از خودشان در برابر بسیاری از موارد نشان می دهند. نیرویی که به خودروهای سنگین وارد می شود بسیار بیشتر از نیروی است که به خودروهای سواری وارد میشود و همچنین بار استاتیکی روی خودروهای سواری بسیار کمتر از خودروهای سنگین است. در نتیجه خودروهای سواری می توانند با سرعت بسیار بالایی به حرکت خود ادامه دهند به همین دلیل در این خودروها از شاسی سر خود استفاده کرده اند.
مزایا و معایب شاسی مستقل
از مزایای این روش می توان گفت کرد به خاطر مستقل بودن از شاسی و اتاقک آن صرفه جویی در هزینه ها شده است و همچنین تعویض کردن قطعات در صورت آسیب دیدن به وسیله پیچ و مهره چیزی است که هم در کوتاه ترین زمان ممکن انجام میشود و هم با کمترین هزینه.
از معایب آن هم این است که نیرو محرکه ماشین به خاطر وزن سنگینش توان ای برای شتاب گرفتن ندارد به دلیل اینکه به خاطر ایمنی خودرو این قطعات از فلزات سخت ساخته شده است به همین دلیل ممکن است مشکلاتی را برای خودرو و سرنشینان به وجود آورد. ساخت همه قطعات به پرس های سنگین نیاز دارد و همچنین ساخت ماشین آلات هم احتیاج به هزینه بالایی دارد. وقتی که قطعات را با پیچ و مهره به هم وصل می کنید ممکن است سر و صدای بسیار زیادی را تولید کنند و استهلاک خودرو هم بیشتر شود.
شاسی نیمه جداشدنی
یکی دیگر از انواع شاسی ها نیمه جدا شدنی هستند که یکی از شرکت‌های بزرگ خودروسازی در اروپا برای اولین بار خودروی را تولید کرد چه شاسی آن از دو قسمت تشکیل می شد که عبارتند از:
بخش های جداشدنی از شاسی
ثابت
شاسی نیمه جداشدنی نسبت به شاسی ثابت و جدانشدنی از یکسری مزایایی برخوردار است که از جمله می‌توان به هزینه قطعات کمتر در زمان تصادف اشاره کرد و البته تعمیر قطعات آنها هم بسیار کم هزینه است و فرم اتاق آن شکل پذیر می باشد و می توان طرح آن را به طور کل عوض کرد. همچنین یکسری محورها و پیشرانه هایی که وزن سنگینی دارند روی یک اسکلت جداگانه قرار می گیرند و در مرحله مونتاژ کردن و در نهایت هم از وجود سرا صدا کم می کند و هم از ارتعاشات چرخ ها به اتاق جلوگیری می کند.
انواع شاسی جدا نشدنی:
شاسی نردبانی
شاسی وسط لوله ای در کامیون
شاسی صفحه‌ای مثل شاسی فولکس واگن قورباغه‌ای
شاسی جناقی در وانت
شاسی فرم هفت و هشت در خودروهای مسابقه ای
اجزای شاسی ثابت:
کف، ستون‌ها
دیوارهای صندوق عقب
دیواره جلوی پیشرانه
اجزای جداشدنی:
سقف خودرو
گلگیرها
پنجره جلویی و غیره
نحوه تعمیرات شاسی:
اگر لرزش ها و ارتعاشات بیش از حد باشد به دلیل اینکه جاده هیچ وقت هموار و مسطح نیست ممکن است ایراداتی در اتصالات به وجود آورد یا قطعات شل شوند و حتی ممکن است شکسته شوند. همچنین امکان دارد در صورت تصادف خودرو کلاً شاسی و روسازی عوض شود که در در هر دو صورت حتماً باید در اولین فرصت ایرادات آن را برطرف کرد و همچنین ابتدا به سمت قطعاتی برویم کردم به وسیله یا جوشکاری به هم متصل شدند و یا شکننده و شل شده اند برای اینکه متوجه شوید چه قطعاتی شل شدن می توانیم چند ضربه به وسیله چکش روی قطعه بزنید در این صورت اگر صدایی که شماره شنیدید یک صدای کمی بود یعنی میخ پرچ ها شل شده اند و یا قسمت جوشکاری ایراد پیدا کرده و شکسته شده است.
به هیچ عنوان روی پیچ ها ضربه محکمی نزنید به دلیل اینکه این کار صدمه بیشتری به خودرو وارد می کند و شرایط تعویض خودرو را هم سخت میکند. اگر محل اتصال روی شاسی صدای خاصی می داد به دلیل این است که موادی که بین دو قطعه وجود دارد به طور کامل از بین رفته است و باید هرچه زودتر آن را عوض کنید.
وقتی که تصادفی میشود فرم شاسی به کل عوض شد و با انجام آزمایش‌های متعدد می توان ایرادات آن را مشخص کرد و در پی رفع آن برآمد. به عنوان مثال اگر فرم قالب شاسی عوض شود و انحراف محور ها و فنر های زیاد شود لاستیک به طور کلی سایت خواهد شد و همه این مواقع نواقص را به طور دقیق می توان اندازه گیری کرد. اندازه گیری این انحراف قاب شاسی با توجه به ریسمان با دو روش انجام می شود که عبارتند از روسازی جدا شود و روسازی جدا نشود.
توجه:
پس در ابتدا باید همه روسازی های خودرو را جدا کنید که معمولا این کار را توسط ریسمان باید انجام داد و اکثر شرکت‌های خودروسازی هم نقطه وسط را نشانه گذاری می کند ولی به طور کلی ریسمان ها باید از نقطه وسط حرکت کنند و قدر ها هم که به شکل مثلث کنار هم قرار دارند عمل روسازی را انجام می دهند اگر شما این کار را انجام نکنید شاسی انحراف پیدا می کند.
در حالت دوم اگر شما اندازه گیری را با وجود روسازی ها انجام دهید باید از روش خودروهای شاسی سر خود استفاده کنید. یعنی ابتدا باید خودرو را روی یک سطح افقی که صاف هم باشد بگذارید و از هر دو طرف قاب شاستی را روی زمین علامت گذاری کنیم که در این حالت باید از انتهای اکسل ها استفاده کرد یعنی چهار نقطه روی زمین مشخص کرد و سپس این نقاط را به هم وصل کرد تا یک مستطیلی رسم شود بعد باید قطره های آن را کشید و هرجا که این قطرها همدیگر را قطع کردند نقطه وسط شاسی همانجاست. اگر شاسی سالم باشد باید همه مثلث ها مثل هم باشند در غیر این صورت اندازه انحراف شاسی بیش از حد زیاد است.
شاسی نردبانی:
همانطور که گفته شد شاسی ها در دو نوع مستقل و سرخود در خودرو وجود دارند که شاسی مستقل معمولاً به طور مجزا تولید می شود. همچنین پیشرانه، جعبه دنده و اتاق به همراه همه سیستم های فنی معمولاً به طور مستقل روی این شاسی قرار می‌گیرند. این نوع شاسی ها معمولاً از قدیمی‌ترین انواع شاستی به حساب می‌آیند و در حال حاضر تقریباً در اکثر خودروها از شاسی های غیر مستقل استفاده شده است.
دلیل اینکه به این نوع از شاسی شستی نردبانی می‌گویند فرم ظاهری آن است که مانند یک نردبان با یکسری تیرک های عمودی و افقی به هم وصل کند و سبب تقویت شاسی می شوند و تیرهای طولی را به هم متصل می کنند. شاسی نردبانی ویژگی های خاصی دارند که از آن جمله می توان به تحمل وزن بالا، هزینه ساخت پایین و تکنولوژی ساده استفاده شده در آن و مقاومت بالا اشاره کرد.
توصیه لازم:
همچنین تعمیراتی که روی این شاسی انجام می شود بسیار ساده است و برای هر تعمیرکاری امکان پذیر می باشد و اگر خودرو تصادفات سنگین داشته باشند به هیچ عنوان ویژگیهای شصتی از بین نمی رود. ولی از معایب این شاستی می‌توان به وزن بالای آن، تحمل کم در جذب ضربه، ارتعاشات طولی به خاطر سختی آن و حجم اشغال شده زیاد آن اشاره کرد.
از شاسی نردبانی معمولا در خودروهای سنگین مانند کامیون ها زیاد استفاده می کنند و یکسری از وانت بارهای سنگین وزن هم که شرایط کاری سختی دارند از این نوع شاسی بهره می برند البته این شاسی در خودروهای قیر لوکس سنگین استفاده می شود. البته ناگفته نماند امانت کم به علت معایب این شاسی و یکسری موارد دیگر مانند آسایش پایینی که برای راننده فراهم می کند در خودروهای سواری دیگر از آن استفاده نمی کنند ولی توجه کنید هر خودرویی که از این شاسی استفاده میکند ایمنی بسیار پایینی دارد.
شاسی صفحه ای:
شاسی صفحه ای از بقیه شاسی ها پیشرفته تر است و البته تا حدودی هم معایب آن با شاسی نردبانی مشابه است که در نمونه های فنی حرفه ای یک سری از معایب بهبود یافته است ولی فرم کلی این شاسی معمولاً از تعداد زیادی پروفیل های کوچک فلزی که در قسمت کف اتاق هستند ساخته شده است. در شاسی صفحه ای قابلیت جذب ضربات انتقالی به خوبی به سمت شستی می‌رود و در کل از نمونه مردمانی بهتر است و سیستم تعلیق شاسی های صفحه‌ای عملکرد بسیار بهتری دارد. در ۶۰ صفحه‌ای فضای آزاد بسیار بیشتر است و قطعات در آن راحت تر می توانند حرکت کنند همین موضوع سبب پایین آوردن اتاق میشود و مرکز ثقل هم پایین می آید پس حتماً به این نکته توجه کنید.
یکی از بزرگترین ایراداتی که شاسی صفحه دارند این است که این نوع شاسی به تنش های پیچشی حساسیت نشان می دهد و مقاومت پیچشی آن در برابر شاسی های دیگر بسیار کمتر می باشد. همچنین این شاسی وزن بسیار بالایی را می تواند تحمل کند از شما می توانید به راحتی از این نوع شاسی استفاده کنید.
معمولاً این نوع شاسی ها را در خودروهای سنگین و بزرگ استفاده می کنند یعنی در خودروهایی مانند فولکس واگن که ۲۱ میلیون دستگاه آن از این شاسی ساخته شدند و همچنین پوشه های قدیمی هم از این نشست در خودروهای خود بهره بردند. دقت کنید که اگر خودروی شما از این شاسی ساخته شده باشد ایمنی بسیار پایین می آید و در صورت تصادفات سنگین هزینه تعویض چلسی بسیار بالا می شود.
شاسی لوله ای:
شاسی لوله ای حمل یک فضای سه بعدی دارد که در دهه ۶۰ تولید شد و در اکثر خودروهای اسپرت به دلیل مستحکم بودن این شاسی استفاده می کردند. همانطور که گفته شد نمونه‌های قبلی یعنی نردبانی و صفحه فقط دو بعدی بودند یعنی حالت طولی و عرضی داشتند ولی شاسی لوله‌ای به صورت سه بعدی ساخته شده است در جهت های مختلف و بدنه خودرو قرار می گیرد که اصطلاحاً آن را شاسی فضایی هم می‌گویند.
روش پیاده سازی این نوع شاسی معمولاً این طور است که قطعات به هم وصل می شوند اتصال این قطعات بسیار آسان تر است و گاهی اوقات هم به جای استفاده از لوله از قوطی های چهارگوش استفاده می کنند که در برابر شاسی های دیگر از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است و این نشست از نظر ایمنی هم در برابر تصادفات بسیار بالا است و مراقبت خوبی را از در نشینن می کند.
بیشتر بخوانید:
اکسل خودرو چیست و چگونه کار می کند؟
علت استفاده از بنزین سوپر به جای بنزین معمولی چیست؟
اقداماتی که در هنگام بریدن ترمز باید انجام داد!
منبع: توروبویدک
