مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
آشنایی با با قالپاق و نقش آن ها در خودرو + مشخصات قالپاق مناسب
کلمه قالپاق به طور کلی به قطعاتی اطلاق می شود که نقش درپوش را دارند . به عنوان مثال صفحه مدوری که در بخش مرکز چرخ های ماشین قرار داده می شود ، قالپاق نامیده می شود . قالپاق چرخ های خودرو ، مانند یک درپوش است که بخش مرکزی آن ، در داخل چرخ قرار می گیرد و نقاط اتصال رینگ به لاستیک ماشین را می پوشاند و از این رو نقش تزئینی نیز دارد .
تاریخچه قالپاق
قدمت استفاده از قالپاق به سال 1680 بر می گردد . در آن زمان برای محکم تر ساختن محور چرخ های درشکه از چیزی شبیه به مدل امروزی چرخ اتومبیل ها استفاده می شد . طرح های اولیه آن در اصل درپوش و محافظی برای چرخ های چوبی ، فولادی و سیم پیچ به حساب می آمد که با نصب در مرکز چرخ ها ، مانع ورود گرد و غبار و روغن گریس به قسمت های داخلی آن می شد .
در اوایل ظهور صنعت خودرو سازی ، تا قبل از سال 1915 اکثر قالپاق ها از جنس فلز برنج ساخته می شد که دارای روکش نازکی از نیکل بود . اما در خودرو های دهه 1920 بیشتر از جنس آلومینیوم بود . از سال 1930 به بعد تمام قالپاق ها به صورت ضربه در داخل چرخ اتومبیل ها جای می گرفت و به صورت ثابت در بخش مرکزی چرخ انواع ماشین و کامیون چفت می شد .
از 1940 با رایج شدن چرخ های فولاد فشرده ، نوعی قالپاق با روکش کرومی و یا ضد زنگ به کار می رفت که علاوه بر چسبیدن به قسمت مرکزی چرخ ها ، لبه های بیرونی آن را نیز پوشش می داد . همین سبک قالپاق به شهرت بسیاری دست یافت و کم کم جنبه ای تزئینی پیدا کرد . در آن زمان چرخ خودروها با قالپاق هایی ساده ، گرد و ارزان که بخاطر شکل ظاهری و به صرفه بودن ، بعضا با نام قالپاق ظرف سگ یا تنگ دستی معروف شده بود ؛ مجهز می شد .
در 1970 خودرو سازان از ساخت نوعی قالپاق با فولاد ضد زنگ صحبت به میان آوردند که با هزینه ای خیلی کمتر تولید می شد ، ولی ظاهری شبیه به چرخ های کلاسیک سیم پیچی داشت . در همین دهه اولین بار از جنس پلاستیک ساخته شد و در 1980 به محبوبیت رسید . امروزه نیز قالپاق پلاسیکی بسیار رواج یافته و جایگزین اصلی نوع فولادی آن شده است .
آیا وجود قالپاق ضروری است؟
حتما تا به حال برایتان پیش آمده که صبح از منزل خارج می شوید و وقتی می خواهید سوار ماشین خود شوید ، می بینید قالپاق چرخ های اتومبیل تان ناپدید شده است ، یا گاهی در حین حرکت در بزرگراه هستید و قالپاق یکی از چرخ های خودروی شما از جای خود کنده می شود ، یا مثلا می خواهید جایی پارک کنید اما عجله دارید و فواصل را رعایت نمی کنید ، در نتیجه قالپاق های ماشین شما در اثر اصابت به جدول کنار خیابان می شکند و دیگر قابل استفاده نیست .
برخی رانندگان تا زمانی که مجموعه قالپاق و روکش چرخ های اتومبیل شان کامل نباشد اقدام به استفاده از خودروی خود نمی کنند . در حالی که نمی توان این حقیقت را انکار کرد که ماشین ها بدون قالپاق هم می توانند حرکت کنند ، درست مثل کسی که بدون کمربند یا گوشواره از به گردش می رود و این کمبود خللی در عملکرد او به وجود نمی آورد .
نقش تجاری قالپاق در خودروسازی
اکثر شرکت های خودرو سازی ، به خصوص مواردی که اتومبیل های لوکس تولید می کنند ، از قالپاق به عنوان قابی زیبا و شکیل برای حک کردن نام تجاری و برندشان به مثابه امضای نهایی استفاده می کنند ، پس صدمه دیدن یا از دست رفتن آن ممکن است ضربه ای مهلک به جذابیت خودرو بزند و به میزان زیادی از قیمت آن بکاهد چرا که معمولا جایگزین کردن قالپاق یکسان با نسخه اصلی بسیار دشوار و هزینه بر خواهد بود .
پس بهتر است با بررسی کردن موقعیت قالپاق های خودرو و اطمینان حاصل کردن از محکم بودن آن ها ، حتی‌الامکان از رها شدگی آن ها از تایر خودرو جلوگیری کرد .
یک آزمایش ساده این است که باید با مشت به اطراف درپوش ضربه بزنید و اگر صدای محکمی از آن شنیدید به این معنی است که قالپاق در جای خود ثابت است اما اگر صدا تو خالی بود احتمال اینکه از جای خود درآمده باشد بالا است . در این صورت با کف دست خود یک ضربه محکم به مرکز و اطراف آن بزنید تا در جای خود محکم شود .
به جز بازرسی فنی سلامت قالپاق چرخ ها ، می توان آن ها را در فواصل زمانی نه چندان دور از رینگ خارج کرده و بعد از شستشو و پولیش دوباره در جای خود گذاشت . البته بدیهی است که در صورت تسلط نداشتن به خارج کردن و جا انداختن آن ، حتما در مورد روش اصولی آن جستجو کنید ، در غیر این صورت ممکن است یک حرکت اشتباه باعث ایجاد شکاف و شکستگی در گیره های نگهدارنده مجموعه درپوش شود .
چگونگی تعویض قالپاق خودرو
درآوردن و جای گذاری آن ها اگرچه کار بسیار ساده ای است و ظرف چند دقیقه می توانید آن را انجام دهید اما گاهی حساس هم هست . اگر خودروی شما دارای نوع خاصی از قالپاق است به شما پیشنهاد می کنیم برای جلوگیری از آسیب احتمالی به دیواره ها و گیره های نگهدارنده ، تا جای ممکن به یک تعمیرگاه تخصصی اتومبیل مراجعه کنید . اما در مواقع اضطراری می توانید با کمک گرفتن از موارد اصولی و نکات مذکور، خود آن را تعویض کنید .
بسته به مدل خودرو و نوع قالپاق ها باید از ابزاری مانند آچار چرخ که لبه ای قلاب مانند دارد و یا آچار پیچ گوشتی ساده استفاده کنید . در لبه پشتی قالپاق های مدل معمولی و استاندارد خودرو ها ، عمدتا یک حلقه فنری باریک وجود دارد که در داخل گیره های قالپاق جا می افتد و فاصله اندکی بین سطح داخلی درپوش و مرکز رینگ چرخ ایجاد می کند .
هنگامی که می خواهیم قالپاق را خارج کنیم اول پیچ گوشتی را از یک طرف زیر لبه آن می گذاریم و با اهرم کردن پیچ گوشتی و وارد کردن اندکی فشار ، قالپاق به کمک همان نوار فنری براحتی از جای خود خارج می شود . بیاد داشته باشید که لازم نیست در این مراحل فشار زیادی به قطعات اعمال کنید .
حالا برای نصب آن به چرخ ابتدا باید بررسی کنیم که نوار فنری بدرستی در بین گیره های دیواره داخلی قالپاق محکم شده است یا نه . سپس قسمتی از دایره را که فضای منفی برای پیچ باد تایر در آن لحاظ شده را در محل پیچ باد قرار می دهیم و با اعمال چند ضربه به اطراف ، آن را جا می اندازیم .
قالپاق چیست و چه انواعی دارد ؟
قالپاق در بخش مرکزی چرخ خودرو قرار گرفته است و همان طور که گفتیم از نفوذ ذرات خارجی به داخل ، جلوگیری به عمل می آورد . قالپاق می تواند از جنس فلزی یا در برخی از موارد پلاستیکی باشد . از آن جهت که دو نوع رینگ فلزی و فولادی داریم ، قالپاق ها نیز متناسب با این رینگ ها ، عرضه می شوند .
از سوی دیگر می توانیم قالپاق ها را در دو نوع واشری و فنردار تقسیم بندی کنیم . قالپاق های واشری بین پیچ روی چرخ و رینگ قرار گرفته و در جای خود با این پیچ ها محکم می شوند . اما قالپاق های فنردار ، دارای زبانه هایی هستند که در محیط آن قرار داشته و در جای صحیح خود ، قالب افتاده و محکم می شوند .
قالپاق های رینگ فلزی
قالپاق های رینگ فلزی ، به شکل یک درپوش کوچک در مرکز هستند که درست در بخش وسطی چرخ خودرو و روی توپی ، قرار می گیرند . با جای گرفتن این قالپاق ها که خود نیز فلزی هستند در مرکز چرخ ، از وارد شدن هر ذره بیرونی به بلبرینگ مرکزی چرخ ها ، پیشگیری می شود . توجه داشته باشید که با نبود این قالپاق مرکزی ، امکان نفوذ ذرات خاک و آب ، به مراتب بیشتر می شود . به این شکل گریسی که در این قسمت قرار دارد ، نا خالصی پیدا کرده و از کیفیت خود دور می شود .
تفاوت قالپاق چرخ با قالپاق مرکزی
در خودروهای دارای رینگ های قولادی دو نوع و در خودروهای دارای رینگ های اسپرت تنها یک نوع قالپاق وجود دارد .
خودروهای رینگ فلزی استاندارد همانند خودروهای رینگ اسپرت دارای یک قالپاق مرکزی در وسط چرخ هستند که وظیفه آن جلوگیری از ورود رطوبت و گرد و خاک به بالبرینگ مرکزی چرخ و گریس موجود در آن است . اما خودروهای رینگ فولادی استاندارد ، یک قالپاق دیگر معادل با قطر داخلی رینگ یا کوچک تر ، معمولا از جنس پلاستیک یا گاها فلز دارند که وظیفه آن ها در درجه اول حفظ زیبایی و سپس جلوگیری از ورود رطوبت و گرد و خاک به داخل پیچ های چرخ است . اما وظیفه کدام یک از این دو حیاتی تر است .
نبود قالپاق مرکزی چرخ که اتفاقا به شدت در جای خود محکم شده است ، موجب نفوذ اب و گرد و خاک به درون روان کننده بالبرینگ مرکزی چرخ می شود که باعث افزایش سایش و خرابی زود هنگام توپی چرخ می شود که معمولا قطعه ای گران قیمت است .
اما نبود قالپاق چرخ در بسیاری از موارد حتی می تواند تاثیر مثبتی داشته باشد چرا که بسیاری از قالپاق های پلاستیکی بیشتر جلوه تزئیناتی و زیبایی دارند و در بسیاری از موارد ضمن جلوگیری از ورود رطوبت و گرد و خاک ، از آمد و شد جریان هوا نیز جلوگیری کرده و درنتیجه ترمزها دیرتر خنک می شوند .
از طرف دیگر، وجود آلودگی روی پیچ چرخ ها به سادگی قابل شست و شو و برطرف شدن است.
اگر قالپاق مرکزی گم شد چه کنیم ؟
قالپاق مرکزی چرخ خودروهای مختلف در بازار و از سوی نمایندگی آن ها به فروش می رسد . با تهیه یک قالپاق فابریک باید نسبت به شست و شو کامل توپی چرخ و گریس درون آن اقدام کنید چرا که وجود رطوبت یا خاک درون گریس به سرعت بالبرینگ را فرسوده می کند.
پس از شست و شو توپی و زدودن همه گریس های قدیمی باید گریس نو از نوع به اصطلاح نسوز را به درون توپی وارد کنید. پس از پر کردن توپی از گریس ، قالپاق مرکزی نو را با ضربه در جای خود محکم کنید .
نظافت داخل توپی و تعویض گریس آن در بازه های مشخص اجباری است در غیر این صورت شنیدن صدای جیر جیر و اصطکاک از چرخ ها مخصوصا در پیچ ها و خرابی توپی اجتناب ناپذیر است .
قطعه مهم که در سیستم تعلیق بسیار کاربردی است طبق است که در اتصال با بوش ها و سیبک ها برای اتصال به خودرو و چرخ ها می باشد . طبق وظیفه ی اتصال شاسی به چرخ ها را بر عهده دارد .
سیستم های تعلیق خودرو دارای تنوع می باشند که برخی از آن ها را می توان سیستم تعیلق مک فرسون تعلیق مستقل و تعلیق دار دوبل می باشند .
بوش چیست ؟
بوش در جاهای مختلف خودرو قرار دارد و همچنین وظایف مختلفی را بر عهده دارند . بوش در سیستم تعلیق خودرو که با نام بوش طبق نیز شناخته می شود قطعه ای می باشد مانند سیبک که برای اتصال قطعات مختلف این سیستم استفاده خواهد شد ولی تفاوت عمده بین سیبک و بوش می باشد .
بوش ها قطعاتی هستند از جنس پلاستیک طبیعی و یا اورتان که در محل اتصال بین قطعات متحرک سیستم تعلیق استفاده می شود . هدف اصلی از استفاده از بوش ها به عنوان نویز گیر برای حذف سر و صدا در حین حرکت وحذف لرزش ها و تحمل مقداری از ضربات وارده به سیستم تعلیق خودرو به جهت خاصیت لاستیکی این قطعه می باشد .
بوش های لاستیکی به دلیل خاصیتی که دارند مقاومت بسیاری در برابر کشش و همچنین مقاومت در برابر دما های پایین داشته و عمر خوبی نیر دارند . ولی در جاهایی از خودرو که به دلیل سرعت حرکت دمای بالای تولید می شود ، بهتر است از بوش های لاستیکی استفاده شود .
مزیت بوش های اورتان نسبت به بوش های لاستیکی را می توان مقاومت بالاتر در برابر دمای های بالا دانست که البته از میزان انعطاف پذیری پایین تری برخورد دارند و بنابراین فرمان پذیری خودرو را تا حدودی تحت تاثیر قرار خواهند داد .
بیشتر بخوانید:
همه چیز درباره مقایسه قیمت خودرو در بازار امارات و ایران
منبع: همراه مکانیک
