مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
بررسی کامل ترمز دستی خودرو و نحوه عملکرد آن؟
یکی از مهم ترین اجزای ایمنی خودروها ، ترمز دستی می باشد که در خودروهای معمولی به وسیله یک اهرم و در خودروهای جدید تر با استفاده از یک دکمه ، فعال می شود . این ترمز که از سیستم ترمز پایی و معمولی خودرو کاملا مجزا طراحی شده است بدون نیاز به روغن ترمز کار می کند و در حقیقت با استفاده از کشش لنت ها به وسیله سیم ، باعث قفل شدن چرخ ها می شود .
بدون شک یکی از مهم ترین اجزای ایمنی خودروهای سراسر جهان ، ترمز دستی به حساب می آید که وظیفه ساکن نگه داشتن خودرو روشن یا خاموش پارک شده و گاهی اوقات توقف خودرو را بر عهده دارد . این ترمز ممکن است بر روی چرخ ها قرار گرفته و از چرخیدن آن ها جلوگیری کند یا بر روی میل گاردن قرار بگیرد و مانع گردش آن شود . عملکرد این ترمزها در مقایسه با ترمز معمولی بسیار کمتر بوده و برای توقف خودرو در سطوح شیب دار ، پارک خودرو ، انجام حرکات نمایشی و کم کردن سرعت خودرو در مواقع اضطراری مورد استفاده قرار می گیرد .
گلاژ ترمز دستی از مواردی محسوب می شود که رانندگان خودرو باید به آن توجه کرده و نسبت به رگلاژ انواع این مدل ترمز ها توسط تعمیرکار متخصص در صورت زمانی مشخص اقدام کنند .
کاربرد های ترمز دستی
همان طور که می دانید ، ترمز دستی یک سیستم ایمنی و ثابت نگاه دارنده خودرو محسوب می شود که تقریبا جدا از سیستم ترمز معمولی خودرو جداست . معمولا ترمز دستی برای ثابت نگاه داشتن خودرو در سطوح شیب دار استفاده می شود . در این حالت راننده ترمز دستی را فعال کرده و سپس پای خود را از روی ترمز بر می دارد و خودرو ثابت خواهد ماند . معمولا به ترمز دستی ، ترمز پارک نیز گفته می شود چون در مواقعی که خودرو را پارک می کنیم نیز معمولا از آن برای عدم حرکت خودرو به جلو یا عقب استفاده می شود .
ترمز دستی نسبت به ترمز معمولی خودرو ، قدرت عملکردی کمتری داشته و از آن نمی توان به عنوان یک گزینه برای ترمز معمولی استفاده نمود . از ترمز دستی برای متوقف ساختن خودرو در سطوح شیب دار ، پارک خودرو ، انجام حرکات نمایشی و کم کردن سرعت خودرو در مواقع اضطراری استفاده می شود .
این ترمز معمولا تنها دو چرخ از چهار چرخ خودرو را درگیر می کند و در اکثر خودروها روی چرخ های عقب سوار می شود . ترمز دستی در خودروهای مختلف معمولا به دو شکل اهرمی و دکمه ای موجود است . لازم به ذکر است که بگوییم هر کدام از این دو نوع ترمز دستی خود به دو دسته تقسیم می شوند که در ادامه آن ها را معرفی کرده ایم .
1- ترمز دستی اهرمی
این نوع ترمز دستی که معمولا در خودروهای قدیمی و معمولی کاربرد دارد، به شکل یک اهرم دستی در کنار صندلی راننده و یا یک پدال پایی طراحی می شود . راننده هنگامی که بخواهد این ترمز را فعال کند ، باید اهرم را به بالا کشیده و سپس در آخرین درجه رها کند . برای رها سازی خودرو نیز کافی است راننده دکمه رها سازی ترمز را که معمولا در بالای اهرم تعبیه شده است را فشار داده و سپس آن را به پایین رها کند . ( اگر در رها سازی ترمز دستی مشکل دارید ، بهتر است ابتدا کمی ترمز را به سمت بالا کشیده ، سپس در همان حالت دکمه رها سازی را فشار داده و سپس ترمز را به سمت پایین رها کنید . )
ترمز دستی اهرمی خود به دو دسته یک سیمی و دو سیمی تقسیم می شود . در نوع یک سیمی ، اهرم فعال کننده ترمز ، به یک سیم متصل است که این سیم با استفاده از یک نگهدارنده T شکل به دو سیم متصل شده است. زمانی که اهرم کشیده می شود ، سیم کشیده شده و در نتیجه هر دو سیم به یک اندازه به عقب کشیده می شوند که موجب می شود تا سیستم ترمز هر دو چرخ به یک اندازه فعال شود . در مدل دو سیمی نیز اهرم خود دارای دو سیم مجزاست که هر کدام از این سیم ها یه یک چرخ متصل هستند و با کشیده شدن اهرم ، هر دو سیستم ترمز به یک اندازه درگیر می شوند .
2- ترمز دستی دکمه ای
مدل دکمه ای نیز خود به دو مدل سیمی و برقی تقسیم می شود . در مدل سیمی ، راننده با فشردن دکمه ترمزدستی که با یک P نشان داده می شود ، با استفاده از یک موتور برقی کوچک باعث کشیده شدن سیم ترمز ها و در نتیجه درگیر شدن ترمز ها می شود . اما در مدل برقی ، روی هر چرخ یک سیستم الکترونیکی سوار می شود که به محض فشردن دکمه ، به دیسک ها فشار آورده و هر دو دیسک چرخ را به یک اندازه درگیر می کند .
نحوه رگلاژ ترمز دستی چگونه است ؟
عملکرد ترمز های دستی خودرو برای آن که هر دو چرخ عقب درگیر شده و عمل کنند ، به این صورت است که یک سیم به اهرم وصل شده و با کشیدن آن قطعه T شکلی حرکت لولایی داشته و دو سیم متصل به چرخ های عقب همزمان به حرکت در می آیند یا در نوع دیگر به این شکل است که دو سیم کشیده شده و هر سیم ترمز یک چرخ عقب را درگیر می کند . برای افزایش راندمان این ترمز ها ، باید به رگلاژ کردن ترمزهای کفشکی اقدام کرد . در واقع تنظیم مقدار کمی لقی بین لنت و کاسه به علت سایش لنت ها صورت می گیرد که این مقدار لقی ثابت و پایدار نبود و باید به صورت دوره ای به رگلاژ مجدد سیستم ترمز اقدام کرد .
به طور کلی عمل رگلاژ ترمز توسط تعمیرکار متخصص ، گاهی به صورت دستی و گاهی اتوماتیک انجام می شود . در رگلاژ دستی باید زیر محور چرخ جک زده شود و پس از بلند شدن چرخ از زمین ، پیچ رگلاژ چرخانده شود تا کاسه چرخ با لنت ها تماس گرفته و سپس پیچ رگلاژ کمی در جهت عکس پیچانده شود تا در تماس مختصر لنت با کاسه عمل رگلاژ کامل شود .
در رگلاژ اتوماتیک به این صورت عمل می شود که ابتدا با دنده عقب حرکت کرده و به طور ناگهانی اهرم ترمز را می کشند و سپس با دنده جلو حرکت کرده و دوباره اهرم کشیده می شود . این عمل چندین مرتبه تکرار خواهد شد تا پدال در ارتفاع بالاتری عمل کند .
این نکته را در نظر بگیرید که در خودرهایی چون لندرور که ترمز دستی بر روی میل گاردان خودرو تعبیه شده است ، کشیدن اهرم ترمز سبب می شود تا میل گاردن قفل شده و چرخ های محرک خودرو قفل شوند .
عملکرد ترمز دستی
اغلب در بسیاری از اتومبیل ها ، ترمز دستی تنها دو چرخ از چهار چرخ خودرو را درگیر می کند چرا که بسیاری از خودروها تنها روی چرخ های عقب سوار هستند .
هنگامی که اهرم در ترمز دستی کشیده می شود ، سیمی که به اهرم فعال کننده متصل است ، کشیده می شود و این سیم ، به نگهدارنده ای که به شکل T است ، دو سیم متصل به آن را به عقب می کشد . در این حالت سیستم ترمز روی دوچرخ به یک اندازه اعمال شده و چرخ های عقب بی حرکت می مانند .
ترمز دستی در خودرو قرار داده شده است که بتوانیم این وسیله نقلیه را در سراشیبی ها و هنگام پارک بدون حرکت نگه داریم . اما حتما شما هم مثل من حرکات آتروباتیکی را دیده اید که برخی از جوانان با ترمز دستی صورت می دهند . البته که باید خاطر نشان کنیم که به هیچ عنوان این قطعه ابزاری برای انجام حرکات نمایشی و حتی لیز خوردن نیست ، اساسا کار این وسیله جلوگیری از سر خوردن و حرکت اتومبیل هنگام ایست است . پس به همین دلیل نباید حین رانندگی از ترمز دستی استفاده کرد چرا که به آن آسیب جدی وارد می سازید . تردید نداشته باشید که با این حرکات و استفاده از این ترمز حین حرکت ، می بایست خود را برای تعمیرهای اساسی اتومبیلتان آماده نمایید .
علائم خرابی ترمز دستی
برای آنکه بتوانید از سلامت این وسیله اطمینان حاصل نمایید ، می بایست آن را سالیانه بررسی و چک نمایید . چنانچه ترمز دستی شما به مقدار کافی بالا نیاید و یا به درستی آزاد نشود ، می بایست به وجود اشکالی در آن و خرابی ترمز دستی شک کنید . در صورتی که کشش کافی ایجاد نشود ، می بایست نسبت به تعمیر و تعویض ترمز دستی توسط مکانیکی متخصص اقدام نمایید .
خرابی ترمز دلایل زیادی دارد اما شایع ترین ایراد ها در خرابی یا ضعیف شدن ترمز خودرو و در ارتباط با تمام شدن لنت ها ، خرابی پمپ روغن ، ایراد در بوستر و یا وجود هوا در روغن موتور است .
سیستم ترمز خودرو دارای قطعات و بخش های مختلفی می باشد که کوچیک ترین خرابی در هر یک از آن می تواند منجر به صدماتی شود که قابل درست کردن نباشد . زمانی که پای خود را بر روی پدال ترمز خودرو فشار می دهیم ، تمامی قطعات خود پدال ، لنت ها ، لاستیک ، لوله های انتقال رروغن موتور و دیگر قعطات در کیت ترمز درگیر می شوند .
از سایر علامت های معیوب بودن و خرابی ترمز دستی در هر دو نوع پدالی و دستی می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم :
1- اگر به درستی عمل نکرد
2- اگر بعد از عمل کردن به حالت اولیه باز نگشت
3- اگر حین فشردن ترمز پدالی و یا ترمز دستی اهرمی هیچ مقاوتی حس نکردید
نکات کلیدی برای استفاده از ترمز دستی
شاید ترمز دستی به نظر فقط یک اهرم برای نگه داری خودرو هنگام پارک به نظر برسد ، اما استفاده از آن دارای اصول خاصی است . استفاده از ترمز دستی بسیار ساده است ، اما نکاتی درباره آن وجود دارد که رعایت کردن آن لازم است :
1- گاهی اوقات دستی را بیش از حد بالا می کشیم و هنگام پایین دادن آن با مشکل مواجه می شویم . در این موارد ابتدا باید ترمز دستی را کمی به سمت بالا بکشیم سپس دکمه ترمز دستی را فشار دهیم . با این کار ترمز دستی به راحتی پایین می رود .
2- در برخی موارد به اشتباه ترمز دستی را به صورت کامل پایین نمی دهیم که این امر طولانی مدت موجب آسیب رسیدن جدی به آن و همچنین افزایش مصرف سوخت می شود .
3- اگر برای مدت طولانی از ترمز دستی استفاده نکنیم ممکن است در برخی موارد گیر کند ؛ بنابراین توصیه می شود که هر چند وقت یک بار ترمز دستی خودرو را غیر فعال و دوباره فعال کنید تا از این امر جلوگیری کند .
4- به ترمز دستی ، ترمز اضطراری هم گفته می شود . در موقعی که برای نگه داشتن خودرو تنها نیروی ترمزها کافی نیست ، می توان از ترمز دستی استفاده کرد ، اما نکته این است که حتما اول باید ترمز دستی را بکشیم و بعد از آن پا را بر روی ترمز بگذاریم . در غیر این صورت تعادل خودرو از دست می رود .
دنده سنگین و دنده سبک چیست ؟
اول از همه باید بدانیم که منظور از دنده سبک و دنده سنگین چیست . دنده سبک به دنده هایی گفته می شود که برای گاز دادن و سرعت گرفتن از آنها استفاده می کنیم ؛ همان دنده هایی که در جاده های بین شهری ، اتوبان ها و آزاد راه ها به کار می گیریم . دنده های سبک قدرت زیادی ندارند و تنها برای افزایش سرعت به کار می روند . در مقابل ، دنده سنگین را داریم که شامل دنده های 1 و 2 است . این دنده ها قدرت زیادی دارند و معمولا در جاده های شیب دار استفاده می شوند . البته هنگام شروع به حرکت هم ناچار به استفاده از این دنده ها هستیم . دنده های سنگین با قدرت زیادی که دارند ، امکان بالا رفتن خودرو از جاده های سربالایی را فراهم می کنند و در جاده های سر پایینی ، مانع از شتاب گرفتن بیش از حد خودرو می شوند . دنده های سنگین قدرت زیادی دارند و معمولا در جاده‌های شیب دار استفاده می شوند .
بیشتر بخوانید:
