مجله تخصصی خودرو اخبار خودرو , قیمت خودرو , خرید و فروش خودرو , قیمت ماشین , قیمت اتومبیل
آیا استفاده از گاز طبیعی فشرده ( CNG ) در خودرو ایمن است ؟
گاز طبیعی فشرده یا سی ان جی سوختی است که عمدتاً به عنوان جایگزینی برای بنزین ، گازوئیل و گاز مایع به کار می رود . سی ان جی نسبت به هر سه اینها آلودگی کمتری ایجاد می کند . همچنین ایمنی بیشتری در هنگام نشت دارد چون گاز از هوا سبک تر است و به سرعت پراکنده می شود .
سی ان جی با فشرده سازی گاز طبیعی به صورت خام ایجاد می شود به گونه ای که حجمی که اشغال می کند کمتر از یک درصد حجمی است که گاز طبیعی در شرایط عادی اشغال می کند . گاز طبیعی عمدتاً از متان تشکیل می شود و از چاه های گاز طبیعی ، چاه های نفتی و فراوری زباله ها ( بیو گاز ) می شود .
سی ان جی هم در خودرو های بنزین سوز که موتور آنها برای استفاده از سی ان جی اصلاح شده و هم در خودروهایی که با موتور اختصاصا سی ان جی سوز (OEM)ساخته شده اند ، استفاده می شود . در سال 2013 بیش از 18 میلیون خودرو سی ان جی فعال بوده اند .
ایران بزرگترین ناوگان خودروهای سی ان جی سوز را در دنیا با 3.5 میلیون در اختیار داشته است . پاکستان و آرژانتین با بیش از دو میلیون و برزیل ، چین و هند با بیش از یک و نیم میلیون خودروی سی ان جی سوز در رتبه های بعد قرار دارند .
از مزایای استفاده از گاز طبیعی در مقایسه با بنزین می توان به آلایندگی کمتر ، عدد اکتان بالا ( 130 ) ، افزایش راندمان 15 درصدی و در کشوری چون ایران فراوانی و قیمت مناسب نام برد . در مقابل ، هزینه احداث ایستگاه های سوخت گیری ، وجود محدودیت فضا در نصب مخازن سوخت گیری بر روی خودرو ، کاهش پیمایش خودرو و نیاز به طراحی و تقویت بخش های متعددی از خودرو نظیر شاسی ، اکسل ( به دلیل افزایش وزن ) ، سیستم خنک کاری و غیره در خوروهای تبدیلی ، از معایب استفاده از این سوخت می باشد .
سوال های رایج در مورد CNG :
1- CNG چیست ؟
همان گاز طبیعی است که ما روزانه آن را در خانه و محل کار خود یا کارخانه ها بافشار پایین استفاده می کنیم . بدیهی است ذخیره سازی گاز در چنین فشاری ، به واسطه حجم زیاد مورد نیاز به صرفه نیست . از طرفی به خاطر تراکم کم آن در صورت استفاده در خودرو زمان های تجدید سوخت گیری فوق العاده کوتاه خواهد شد . بنابراین درصورتی که گاز طبیعیNG(natural gas) تا فشار حدود psi 3600 یا 250 بار متراکم گردد ، ما CNG خواهیم داشت . به عبارتی CNG همان گاز طبیعی فشرده است که در مخازن بسیار ایمن ذخیره و مصرف می گردد .
2- برخی از خودروها با مصرف LPG گازسوز شده اند حال چه تفاوتی میان LPG و CNG وجود دارد ؟
بخش عمده ترکیب شیمیایی CNG را گازمتان تشکیل می دهد ، در صورتی که گاز LPG مخلوطی از پروپان ، بوتان و اندکی ترکیبات دیگر است CNG از متراکم کردن گاز طبیعی به دست می آید ، اما LPG محصول تقطیر و پالایش نفت خام در پالایشگاه ها است . متان حتی تحت فشارهای بالا نیز به صورت گاز باقی می ماند ، بنابراین CNG علیرغم فشار 250 بار یا psi 3600 هنوز حالت گاز دارد . البته گاز طبیعی را می توان در تأسیسات خاصی و با پایین آوردن دما تا حد 160 درجه سانتی گراد تبدیل به مایع کرد که در صورت آن را LNG می نامیم . گازهای پروپان و بوتان در دما و فشار اتاق حالت گاز دارند ، اما با یک تراکم متوسط می توان آنها را مایع LPG کرد . ازآنجا که ظرفیت تولید LPG در پالایشگاه ها محدود است ، بهتر آن است که آن را به عنوان سوخت برای مصارف خانگی در مناطقی که هنوز فاقد لوله کشی گاز طبیعی هستند ، استفاده کنیم ، چراکه ذخیره سازی و حمل و نقل آن آسان است .
3- آیا به هنگام استفاده از CNG نظیر LPG، بوی گاز درون خودرو میپیچد ؟
خیر ، خودروهای CNG سوز نظیر خودروهای بنزین سوز بدون بو هستند . در صورتی که در خودروهای CNG سوز بوی گاز احساس کنید سریعاً باید مدار سوخت رسانی را ازنظر نشت گاز احتمالی مورد بازرسی قرار دهید .
4- آیا خودرویی که قبلا LPG سوز شده ، هم اکنون می تواند از CNG نیز استفاده کند ؟
خیر، زیرا این دو سوخت ماهیتاً متفاوت هستند . ارزش حرارتی آنها یکسان نبوده و جهت احتراق صحیح نیاز به درصد هوا به سوخت rati Air-fuel متفاوتی دارند .
تفاوت دیگر اینکه فشار ذخیره سازی CNG به مراتب بالاتر از فشار مورد نیاز برای LPG است و به همین دلیل مخزن ذخیره ای که برای LPG طراحی و ساخته شده ، مناسب CNG نیست . به عبارتی ، خودروی شما باید برای استفاده از سوخت CNG تبدیل و تغییراتی در آن اعمال شود .
5- تبدیل خودرو به CNG سوز چگونه انجام می شود ؟
باک یا مخزن مخصوصی که اکثرا از جنس فوالد آلیاژی و ایمن ، در صندوق عقب خودروی شما نصب می شود و قطعات دیگر که بتواند گاز را در جهت احتراق به سمت موتور هدایت کند ، و نیز سیستم الکترونیکی که بتوان انتخاب سوخت ( بنزین یا گاز ) انجام داد در خودرو نصب می شود . مثل لوله انتقال گاز فشار باال ، رگوالتور برای کاهش فشار به میزان لازم برایمصرفدر موتور و قطعات دیگر .
6- آیا در صورتی که ذخیره CNG در خودرو تمام نشده ، می توان هنوز از بنزین استفاده کرد ؟
بله زمانی که شما خودرویتان را برای استفاده از CNG تبدیل می کنید ، هنوز کاربراتور ، باک بنزین و مدار سوخت رسانی جهت بنزین را روی خودرویتان دارید . بنابراین بهسادگی با زدن یک کلید روی داشبورد ، می توانید مسیر بنزین به سمت موتور را برقرار کنید ؛ اما به هرحال استفاده از CNG برای شما ارزان تر خواهد بود .
7- آیا الزام است که هرچند وقت یکبار حتی در صورت عدم نیاز اجباری از بنزین استفاده شود ؟
مسئله ، یعنی استفاده هرچند وقت یکبار از بنزین باعث روان کاری و نیز سیستم انژکتور مثل سوزنهای انژکتور و بله این مکانیزم کاربراتور آمادگی بهتر سیستم سوخت رسانی بنزین در مواقع لازم خواهد شد .
8- نصب کیت مخصوص و تبدیل خودرو به CNG سوز چقدر زمان می برد ؟
انجام این تبدیل 3 یا 5 ساعت بیشتر وقت نمی گیرد ، اما افزایش روز افزون تقاضا برای انجام این تغییرات می تواند به واسطه ازدحام باعث طولانی تر شدن زمان انتظار مشتری شود . و بستگی به تعداد کارکنان و تعداد مراجعینآن کارگاه تبدیل کننده دارد .
9- چگونه می توان پی برد که چقدر CNG در مخزن خودرو باقیمانده است ؟
از طریق یک گیج الکترونیکی مخصوص و چراغهای کلید تبدیل سوخت گاز و بنزین که در صفحه کیلومتر یا روی داشبورد نصب می شود . وقتی مخزن گاز پر است هر 4 چراغ کلید روشن است و با مصرف گاز این چراغ ها یکی یکی خاموش می شوند و درنهایت چراغ قرمز روشن می شود که در این زمان باید برای سوخت گیری مجدد به جایگاه مراجعه کرد . تقریبا مثل روشن شدن چراغ سوخت بنزین است که مسافت مشخصی هم با چراغ قرمز می توان رانندگی کرد.
10- با یک باک پر CNG، حداکثر چه مسافتی را می توان طی کرد ؟
یک باک CNG به طورمعمول معادل 10 تا 25 لیتر بنزین ، گاز طبیعی را در خود ذخیره می کند . بدیهی است اگر میزان مصرف خودرویتان را با واحد km/liter در این عدد ضرب کنید ، میزان مسافت تمایل پیمودن با یک باک پر از CNG به دست میآید برای مثال برای یک خودروی متوسط با حجم سیلندر 1300 سیسی این مسافت چیزی در حدود 100 تا 250 کیلومتر در خودروهای مختلف و بزرگی مخزن CNG خواهد بود . در صورت نیاز باافزودن تعداد باک می توان این مسافت را افزایش داد .
اثرات عمده تبدیل سوخت به CNG
گاز CNG ، گازی به مراتب تمیزتر نسبت به سوخت بنزین از نظر آلاینده های خروجی اگزوز است . مقایسه سالم تر بودن گاز CNG نسبت به بنزین از این دیدگاه حائز اهمیت است که به واسطه حوادث مرگبار به وجود آمده ناشی از آلودگی ، جان انسان های زیادی گرفته شده که می توان به عنوان نمونه از حادثه دره میور بلژیک در سال 1930 نام برد که در یک روز 40 نفر به واسطه آلودگی ناشی از مه شدید که این شهر را در بر گرفته بود جان خود را از دست داده و یا در سال 1952 در شهر لندن تجمع آلودگی های واقع شده بر روی شهر لندن باعث از دست رفتن جان 4000 نفر شد .
چون این گاز به راحتی قابل پمپاژ کردن است ، خیلی سریع در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد و احتیاج به هزینه حمل و نقل بالایی ندارد .
همچنین مقایسه قیمت های میانگین CNG و بنزین در بازارهای جهانی نشان می دهد که قیمت جهانی گاز یک پنجم قیمت جهانی بنزین با ارزش حجمی مساوی است و این موضوع به وضوح نشان دهنده ارزانی سوخت CNG نسبت به سوخت بنزین خواهد بود .
این را هم باید اضافه کرد که انجمن جهانی خودروهای گازسوز در گزارش خود ایران را به عنوان دارنده بزرگ ترین ناوگان خودروهای گازسوز در جهان در سال 2011 معرفی کرد .
مقایسه از نظر فنی و موتوری
سوخت CNG نسبت به سایر سوخت‌های هیدروکربنی دارای پائین ترین نسبت کربن به هیدروژن ( 1 اتم کربن در مقابل 4 اتم هیدروژن ) است . لذا سوختن آن کربن کمتری بر جای گذاشته و در خودروهای گازسوز به علت کاهش قابل ملاحظه این رسوبات ( کربن) در منطقه احتراق ، ورودی سوپاپ‌ها ، سرپیستون ها و شیارهای رینگ ها ، امکان گریپاژ کردن قطعات به مراتب کاهش یافته و همچنین به علت کاهش قابل ملاحظه رسوبات کربن و آلاینده های خروجی ، روغن موتور و فیلتر آن نسبت به سوخت بنزین تمیزتر باقی مانده و زمان تعویض آنها و در نتیجه هزینه عملیاتی موتور گازسوز نیز کاهش می یابد که تمامی موارد ذکر شده نشان دهنده افزایش عمر مفید خودرو در هنگام استفاده از سوخت CNG نسبت به سوخت بنزین و همچنین LPG می باشد .
در این بین شاید هنوز افرادی باشند که با وجود شواهد بالا ، باز هم مُهر خشک کار کردن را بر پیشانی موتورهای گازسوز بزنند . ما برای رد این حرف دلیلی واضح تر و قابل لمس تر می آوریم .
زمانی که موتور خودرو شما سرد است، بنزین بر روی دیواره سیلندرها تقطیر می شود و به پایین یعنی به سمت کارتل روغن سرازیر می شود . این مقدار اگر چه بسیار ناچیز و غیر قابل اندازه گیری است ولی در دراز مدت باعث خراب شدن روغن و از بین رفتن خاصیت روانکاری روغن می شود در حالی که گاز طبیعی حتی در دمای 10 درجه زیر صفر هم تقطیر نمی شود و حتی اگر در مجاورت روغن قرار گیرد باعث خراب شدن آن نخواهد شد . پس این نیز دلیل دیگری است که نشان می دهد کارکرد خشک موتورهای گاز سوز بیشتر یک ذهنیت اشتباه است چرا که تایید می کند روغن موتور خودروهای گاز سوز دیرتر خراب می شود .
مقایسه از نظر پیمایش خودرو
1- از طبیعی سوختی با احتراق بهینه ، پاکیزه و تمیز است که این امر سبب افزایش عمر موتور و کاهش تعمیرات آن می گردد . برای مثال تعویض شمع در موتورهای بنزینی تا 32000 کیلومتر انجام می شود که در خودرو های گاز سوز تا 120000 کیلومتر دوام دارد .
2- این سوخت قابل انتقال و مکش از مخزن خودرو نیست و احتمال سرقت سوخت کاهش می یابد . کما اینکه در صورت بالا رفتن قیمت سوخت معضل سرقت سوخت نیز اضافه می شود .
3- زمان سوخت گیری سریع بین 4 تا 5 دقیقه و با احتساب زمان قبل از اتصال نازل ، میانگین فعلی کشور 30 دقیقه بوده که این عدد نمی‌تواند رسمیت داشته باشد ، زیرا این زمان به عوامل زیادی بستگی دارد که کمترین زمان 5 دقیقه و بیشترین آن می تواند حدود 2 ساعت وقت بگیرد .
4- در صورت احتراق گاز طبیعی (CNG) ، گاز منو اکسید کربن در حدود 70 درصد و مواد آلاینده گازی غیر متانی 89 درصد واکسید نیتروژن 87 درصد کمتر می شود .
5- از نظر ایمنی ، گاز طبیعی ایمن تر است . زیرا گاز طبیعی برخلاف بنزین در زمان وقوع حوادث و تصادفات در هوا نشر و پراکنده می شود اما حوضچه های بنزین بر روی زمین ایجاد خطر آتش سوزی می کنند .
6- کپسول های ذخیره گاز مورد استفاده بسیار مستحکم تر از باک های سوخت بنزینی هستند .
بیشتر بخوانید :
