بررسی کامل مشخصات فنی موتور های جدید ایران خودرو
موتور ملی سه سیلندر ایران خودرو که به ( موتور سه استوانه ) معروف شده و با کد FX3 شناخته می شود ، قرار است از زمستان سال 1401 نسخه یک لیتری اش وارد مرحله تولید انبوه شود . همچنین نسخه 1.3 لیتری آن نیز از زمستان 1402 تولید خواهد شد .
موتور ملی سه استوانه ایران خودرو ، طی سال های آینده و بتدریج ، روی اکثر محصولات این شرکت قرار خواهد گرفت . دلیل این موضوع ، به قابلیت بالای انطباق پذیری موتور FX3 برمی گردد چرا که ایران خودرو گفته از نسخه های مختلف این موتور ، می توان در خودروهای سگمنت A ، سگمنت B ، کراس اورها (CUV ) و حتی شاسی بلند ها (SUV ) نیز استفاده کرد .
خانواده موتور FX3 ایران خودرو ، قرار است در 4 نسخه مختلف ، به تولید انبوه برسند که دو نسخه آن ، پایه گاز سوز بوده و دو نسخه دیگرش نیز بنزینی هستند . در جدول زیر ، مشخصات این 4 نسخه مختلف را مشاهده می کنید :
کد موتور | 3F0N | 3F3N | 3F3L | 3F3H |
آلایندگی | یورو 6 | یورو 6 | یورو 6 | یورو 6 |
سوپاپ | 12 | 12 | 12 | 12 |
نوع سوخت | بنزین | بنزین | CNG | CNG |
نوع تنفس | طبیعی | توربو | توربو | توربو |
حجم موتور | 1048 CC | 1299 CC | 1299 CC | 1299 CC |
فشار موثر ( BMEP ) | 11.8 bar | 11.8 bar | 17.9 bar | 23.9 bar |
قدرت | 72 hp | 87 hp | 120 hp | 148 hp |
گشتاور | 98 nm | 122 nm | 185 nm | 240 nm |
اطلاعات جدول فوق ، براساس داده های رسمی ایران خودرو است :
هنوز سگمنت موردنظر ایران خودرو برای این چهار نسخه موتور FX3 مشخص نشده است . ضمن اینکه طبق گفته های ایران خودرو ، گیربکس مورد استفاده در برخی از این موتور ها ، یکسان نخواهد بود .
رونمایی موتور ملی سه استوانه
آقای مقیمی ( مدیرعامل ایران خودرو ) در تاریخ 29 دی ماه ، برای نخستین بار از موتور 3 استوانه ایران خودرو رونمایی کرد . در این مراسم که با حضور وزیر صمت و وزیر نفت برگزار شده بود ، آقای مقیمی با اشاره به گیربکس جدید 6 سرعته ایران خودرو ، خبر داده که تولید انبوه آن در بهمن 99 آغاز می شود .
آقای مقیمی همچنین گفته که در دهه فجر 99 ، موتور های XU7 و EF7 بهینه شده ، رونمایی می شوند که مصرف سوخت آنها حدود یک لیتر کاهش یافته است . مدیرعامل ایران خودرو ، گریزی هم به محصولات جدید این شرکت زده و گفته که تولید رانا پلاس با سقف پانوراما ، از بهمن ماه 99 تولید خواهد شد . ضمن اینکه تولید تارا برقی نیز در دستور کار این شرکت، قرار گرفته است .
ساخت محصولات ایرانخودرو با موتور 3 سیلندر
آقای مقیمی ، مدیرعامل ایران خودرو ، خبر داده که اولین محصول این شرکت با موتور 3 سیلندر ( معروف به موتور 3 استوانه ) ساخته شده و ایران خودرو برای رونمایی آن در تاریخ 23 دی ماه آماده است .
با اینکه هنوز مشخص نیست که این موتور 3 استوانه ، روی کدامیک از محصولات ایران خودرو جانمایی شده ، اما از آنجایی که این محصول جدید با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و همچنین سازمان ایدرو ( گسترش و نوسازی صنایع ) ساخته شده است ، به نظر نمی رسد که ایران خودرو برای تولید انبوه آن آمادگی داشته باشد .
آنطور که آقای مقیمی خبر داده ، طراحی این خودرو با موتور 3 استوانه ، با هدف رسیدن به مصرف 5 لیتر در 100 کیلومتر ، انجام شده است .
مشخصات موتور TU5 پلاس ایرانخودرو
در حاشیه مراسم رونمایی تارا ایران خودرو که با حضور مدیرعامل این شرکت و وزیر صمت در 29 آذر ماه 99 برگزار شد ، باخبر شدیم که ایران خودرو ، نام موتور تارا را از EC5 به TU5 پلاس تغییر داده و تولید انبوه آنرا نیز شروع کرده است . حالا سوال اینجاست که آیا تفاوتی بین این دو موتور وجود دارد ؟
جواب منفی است . ایران خودرو صرفا بدلیل مسائل داخلی سازی ، ترجیح داده که از نام جدید +TU5 بجای نام EC5 استفاده کند . حتما می دانید که موتور TU5 پلاس ، نسخه ارتقایافته TU5 است که هم قدرت و گشتاورش بیشتر شده و هم آلایندگی آن ، بهبود یافته است .
نوع موتور | TU5 | TU5 پلاس |
قدرت | 105 اسب بخار | 110 اسب بخار |
دور موتور در حداکثر قدرت | 5800 | 6000 |
گشتاور | 142 نیوتن متر | 150 نیوتن متر |
دور موتور در حداکثر در گشتاور | 4000 | 4800 |
آلایندگی | یورو 4 بهینه | یورو 5 |
اطلاعات جدول فوق ، از وب سایت ایران خودرو گرد آوری شده است :
آقای مقیمی ، مدیرعامل ایران خودرو ، در مراسم افتتاح خط تولید موتور TU5 پلاس گفته بود که +TU5 نخستین موتور تولید داخل است که پمپ روغن آن ، با فناوری متغیرسازی میزان روغن خروجی ساخته شده است . بنابراین امکان کنترل فشار روغن در مواقع غیرضروری در این موتور وجود دارد که همین موضوع باعث کاهش مصرف سوخت و افزایش راندمان موتور TU5 پلاس شده است . همچنین تکنولوژی زمان بندی متغیر سوپاپ ها یا CVVT مزیت دیگر +TU5 نسبت به TU5 است .
مصرف سوخت موتور TU5 پلاس ، در خودروهای مختلف ، متفاوت خواهد بود اما باید بدانید که ( تارا دنده ای ) با این موتور جدید ، حدود 7 لیتر در سیکل ترکیبی می سوزاند .
بعد از تارا ، دومین محصول ایران خودرو که با موتور TU5 پلاس عرضه خواهد شد ، رانا پلاس پانوراما خواهد بود .
برنامه تولید موتور سه استوانه ایران خودرو
آقای رجبعلی ، مدیرعامل شرکت ایپکو ، در تاریخ 20 مهر ماه خبر داده که موتور 3 سیلندر توربوشارژ ایران خودرو ، تا 5 سال آینده ، جایگزین تمام موتورهای فعلی محصولات ایران خودرو می شود .
تولید این موتور جدید که به موتور 3 استوانه نیز معروف است ، در واقع همان نسل دوم موتورهای EF ایران خودرو است که با اهداف زیر ، طراحی و تولید شده اند :
1- بهبود استاندارد آلایندگی
2- کاهش یک لیتری مصرف سوخت
3- بهبود قدرت به میزان 15 اسب بخار
4- بهبود گشتاور به میزان 30 نیوتن متر
نخستین نمونه آزمایشی این موتور ، قرار است در زمستان 99 به تولید برسد اما تولید انبوه آن از اواخر سال 1401 در ایران خودرو شروع می شود و سپس طی 4 سال و حداکثر تا پایان سال 1405 ، جایگزین تمام موتورهای فعلی ایران خودرو خواهد شد .
خانواده دنا پلاس ، سدان جدید K132 و همچنین کراساور K125 ایران خودرو ، اولین محصولاتی هستند که با این موتور جدید ، روانه بازار خواهند شد .
مشخصات موتور XU7 پلاس
آقای رجبعلی ، مدیرعامل شرکت ایپکو ، در تاریخ 31 شهریور ماه خبر داده که تا اواخر مهر ماه 99 حدود 50 دستگاه از موتور XU پلاس در ایران خودرو مونتاژ خواهد شد و در صورت تکمیل خطوط مونتاژ آن ، تولید انبوه این موتور جدید از اواخر سال 99 آغاز خواهد شد .
در موتور جدید XU پلاس ، استاندارد آلایندگی موتور به یورو 5 ارتقا یافته است . ضمن اینکه مصرف سوخت آن نیز 1.2 لیتر کاهش یافته است . نکته جالب دیگر اینکه حداکثر گشتاوری تولید موتور XU پلاس حالا دارای منحنی یکنواخت تری شده و از حالت قله ای خارج شده است .
موتور XU پلاس ایران خودرو قرار است از سال 1400 روی نسخه های پایه ای پژو پارس سال ، سمند سال و سورن سال نصب شود .
مشخصات موتور EC5 ایران خودرو
در سال 1998 شرکت پژو سیتروئن موتورهای TU را جایگزین موتور های XU قرارداد . موتورهای TU با نسل پیشین خود ، در معماری سرسیلندر تشابه داشتند ولی موتورهای XU برپایه زنجیر زمان بندی سوپاپ و سیلندر طراحی شده بودند که این تکنولوژی در موتور های TU با تسمه جایگزین شد .
موتورهای TU دیزلی با قرار گرفتن حرف D در کنار کد موتور ، مشخص می شدند و به طور کلی تا سال 2014 قلب تپنده بسیاری از مدل های پژو و سیتروئن بودند .
کمپانی پژو سیتروئن برای جایگزین کردن TUها از موتورهایی با کد EB و موتورهای Prince ، که با همکاری با شرکت ب ام و ساخته شده بودند ، استفاده کرد و برای بازار مصرف روسیه ، چین ، آمریکای لاتین و شمال آفریقا موتورهای TU را با نام EC ، که با تغییراتی در سیستم مکش و گردش روغن بهینه سازی شده بود ، معرفی کرد .
اخبار بسیاری حاکی از آن است که موتور EC5 ، که پیشتر با مدل پژو 301 وارد کشورمان شد و سپس همراه پروژهی k132 ایران خودرو قرار است روانه ی بازار شود ، جایگزین موتور TU5 نصب شده روی پژو 207 خواهد شد .
کد موتور | TU5 | EC5 |
حجم موتور | 1587 سی سی | 1587 سی سی |
نسبت تراکم | 10.5 بر 1 | 11 بر 1 |
قدرت | 105 اسب بخار در دور موتور 5800 | 114 اسب بخار در دور موتور 5800 |
گشتاور | 142 نیوتن متر در دور موتور 4000 | 150 نیوتن متر در دور موتور 4000 |
استاندارد آلایندگی | یورو 3 | یورو 5 |
CVVT چیست ؟
تفاوت اصلی موتور EC5 با TU5 در تکنولوژی زمان بندی متغیر سوپاپ ها یا CVVT است . این تکنولوژی اولین بار ، یک قرن پس از ساخت اولین موتور احتراق داخلی توسط شرکت پورشه با نام VarioCam معرفی شد . در حال حاضر بسیاری از کمپانی ها سازوکار مشابهی را برای بهینه کردن پیشرانه های خود به وجود آورده اند . افزایش بازدهی ، کاهش مصرف سوخت ، کاهش آلایندگی و افزایش طول عمر موتور از مزایای زمان بندی تنظیم شونده سوپاپ ورودی است .
تکنولوژی CVVT کنترلی اضافی روی سوپاپ گازهای ورودی می دهد ، به این صورت که در سرعت های بالا سوپاپ ورودی وسط و در پایان مرحله کمپرس باز می شود . در عین حال در سرعت های کم نیز با تغییر زمان بندی سوپاپ گازهای ورودی در مرحله مکش ، باعث افزایش بازدهی می شود . در مرحله ی مکش با زودتر بسته شدن سوپاپ ورودی حجم مخلوط احتراق افزایش یافته و بازده موتور بالاتر می رود . علاوه بر این در هنگام کاهش کمپرس ورودی با جبران فشار نقصانی از ضعیف نیروی احتراق جلوگیری می کند .
خط تولید اصلی موتورهای پژو سیتروئن
در انتها باید به پیشرانه جاگزین TU یعنی سری Prince نیز اشاره کنیم . خودرو سازی PSA ساخت موتورهای این سری را با همکاری شرکت ب ام و ، بر پایه موتور TU5 پیش می برد . در سال 2006 مدل اصلی 207 اولین خودرویی بود که این پیشرانه را به همراه داشت . تجهیز شدن با تکنولوژی Valvetronic ب ام و ، پمپ روغن با جریان کنترل شونده ، زنجیر تایم و ریخته گری نوین بلوک موتور باعث افزایش طول عمر موتور و افزایش مقاومت آن تحت کمپرس های بالا ، برای نصب توربو شارژر ، شده است .
در حوزه ساخت و ساز یا صنعت ، وقتی به محصول جدیدی لقب ( ملی ) بودن می دهیم ، منظورمان این نیست که صفر تا صد طراحی و ساخت آن محصول ، همگی در کشورمان انجام شده است بلکه منظورمان این است که با هزینه ای کمتر ولی در ازای کمک مشاوران خارجی ، توانستیم تولید انبوه آن محصول را به نام خودمان ، تجاری سازی کنیم . پس باید توقعی بهجا داشته باشیم .
در صنعت خودروسازی نیز ، ملی بودن یک محصول دقیقاً به همین معنی است . سمند ایران خودرو یا تیبای سایپا ، هرچند نخستین محصول ملی هر دو خودروساز ایرانی هستند ، ولی همه می دانیم که در فرآیند طراحی و ساخت آن ، شرکت های متعددی از ایتالیا و آلمان بگیرید تا فرانسه ، انگلستان و کره جنوبی ، سهم زیادی داشته اند .
حال بعد از خودرو ملی، نوبت به پیشرانه ملی رسیده است ؛ پیشرانه ای که از نوع 3 سیلندر توربوشارژ است و طبق مصوبه شورای عالی اقتصاد ، 328 میلیون دلار ( از محل یارانه کاهش مصرف سوخت ) برای تحیقی ، توسعه و تولید آن سرمایه گذاری شده است . این موتور ملی هم برای ایرانخودرو و هم برای سایپا ، به مرحله تولید آزمایشی رسیده اما زمان دقیق برای تولید انبوه آن مشخص نشده است .
بیشتر بخوانید: