کلاچ خودرو چیست ؟ چرا لازم است ؟ چگونه کار می کند ؟

کلاچ خودرو یا دبریاژ یکی از قطعات خودرو می باشد . ریشه لغوی کلاچ یک واژه آلمانی به معنی اتصال است . ولی معنی رایج آن به وسیله ای اطلاق می گردد که عمل اتصال یا قطع کردن را انجام می دهد . در زبان محاوره ای به آن کلاژ نیز گفته می شود .

کلاچ وسیله ای است که به کمک آن راننده هر زمان که بخواهد می تواند اتصال موتور را از جعبه دنده جدا نماید ، بدین معنی که موتور روشن باشد بدون اینکه چرخ دنده ها در جعله دنده بچرخند و خودرو حرکت نمایید .

کاربرد کلاچ در مواقع تعویض دنده یا متوقف کردن خودرو است آن هم برای اینکه موتور خاموش نشود . دستگاه کلاچ به وسیله پدال کلاچ که زیر پای چپ راننده قرار گرفته بکار می افتد . برای بکار انداختن کلاچ ، راننده می بایست با پای چپ پدال کلاچ را تا انتها فشار بدهد .

به هنگام شروع حرکت ، پس از آنکه جعبه دنده در دنده یک گذارده شد ، می بایست پای چپ راننده به آرامی از روی پدال برداشته شود تا از جستن خودرو به سمت جلو جلوگیری به عمل می آید . به حالتی که کلاچ گرفته می شود حالت خلاصی و به حالتی که کلاچ رها می شود حالت درگیر شدن کلاچ گفته می شود .

کاربرد و چگونگی عمل کلاچ

کلاچ در واقع وسیله ای برای قطع یا وصل کردن است که در سیستم های انتقال نیرو به کار می رود . به طور کلی این سیستم ها جهت استفاده از توان و نیروی تولید شده در موتور به شکلی دیگر یا در محلی دیگر مورد نیاز می باشند . برای آن که بتوان بر روی این انتقال نیروی کنترلی را اعمال کرد ، ساده ترین راه استفاده از کلاچ می باشد تا هر زمان که نیاز به توقف یا برقراری دوباره انتقال نیرو باشد ، این عمل انجام می شود .

ساختار ساده و اساس کار یک کلاچ صفحه ای

این نوع کلاچ یک اتصال اصطکاکی میان موتور اتومبیل به عنوان منبع تولید توان و جعبه دنده اتومبیل برقرار می کند . در حالی که کلاچ اتومبیل درگیر است توان از موتور به جعبه دنده و از آنجا به چرخ ها انتقال می یابد . ولی گاهی لازم می شود که دنده مورد استفاده در جهبخ دنده خودرو بر حسب شرایط جاده و سرعت حرکت تغییر یابد . برای آن که به توان موتور از چرخ دنده های موجود در جعبه دنده جدا شود . برای قطع کردن این ارتباط توان میانی جعبه دنده و موتور از کلاچ استفاده می شود . این کار برای راننده اتومبیل می تواند به راحتی فشار دادن یک پدال به کمک پای چپ خویش باشد .

قطعات کلاچ شامل چه چیزی های می شود :

1- نرم کننده کلاچ

2- صفحه کلاچ

3- دیسک کلاچ

4- پدال

5- دو ساخه کلاچ

6- بلبرینگ کلاچ

به صفحه کلاچی که با مایع روغنی روغن کاری شده باشد اصطلاحا صفحه کلاچ خیس و در غیر این صورت به آن صفحه کلاچ خشک می گویند .

کلاچ ایمنی چیست ؟

کلاچ ایمنی گونه ای از کلاچ است که برای حفاظت از ابزار هایی از قبیل دریل و پیچ گوشتی برقی و شارژی و فرز و بکس در برابر بار اضافی به کار می رود . هنگامی که بار اضافی بر روی ابزار وارد شود یا گشتاور ابزار بیش از حد معمول بالا رود دستگاه را محافظت کرده و جلوی کار کردن دستگاه را می گیرد تا به آن آسیبی نرسد .

کلاچ ایمنی به عنوان یک واسطه یا کوپلینگ بین دو شفت یا یک شفت و یک جز دیگر عمل نموده و دو بخش را به هم متصل می کند ، در صورت وارد شدن بار اضفی یا بالا رفتن بیش از حد معمول گشتاور ، اتصال دو بخش را قطع کرده و به این ترتیب از آسیب دیدن دستگاه ممانعت به عمل می آید .

مزیت کلاچ ایمنی چیست ؟

در افزایش طول عمر ابزار بسیار موثر است چر که بیشترین خرابی های ابزار هنگام بار اضافی به وجود می آید و با کلاچ ایمنی بسیاری از صدمات و خسارات از بین می رود .

سیم کلاچ چیست ؟

سیستم کلاچ در خودرو های مختلف دنده دستی بر اساس نحوه عملکرد آن که به 3 دسته تقیسم می شود که آن ها روغنی ، سیمی و اهرمی می باشد . سیستم کلاچ شبیه به سیم ترمز می باشد که کلاچ و ترمز باهم ارتباط دارند . این سیم به یک اهرم در بخش انتهایی کلاچ متصل بوده و کشیدن شدن آن باعث می شود تا خودرو به حالت خلاصی وارد و آماده تعویض شود .

ترمز یکی از مهم ترین قطعات در خودرو می باشد که اگر نباشد ، ماشین خطرناک ترین سواری دنیا می باشد . پس همیشه یکی از قطعاتی که در لحظه روشن شدن خودرو باید از سلامت آن مطمعن شوید ، ترمز خودرو می باشد . در این مقاله می خواهیم درباره بوستر ترمز ماشین صحبت کنیم که همان طور که گفته شده مهم ترین قطعه در خودرو می باشد که بودن آن بسیار ضروری است .

پدال ترمز سفت می شود ؟

یکی دیگر از نشانه های خیلی آسان برای تشخیص خرابی ترمز خودرو ، سفتی پدال است . گاهی در حین رانندگی حس می کنید که پدال ترمز سفت تر از گذشته درگیر می شود و مثل قبل نمی باشد .

زمانی که برای استفاده از ترمز نیاز به نیروی بیشتری دارید ، در اصطلاح به آن خشکی پدال ترمز می گویند . دلیل خشک شدن پدال ترمز به احتمال زیاد از بوستر خودرو است . بوستر یکی از قطعات اصلی در سیستم ترمز خودرو است که در صورت تشخیص مشکل باید با سرعت زیاد آن را درست کرد .

علائم خرابی سیم کلاچ

1- پس از رها کردن پدال کلاچ ، سیستم کلاچ همچنان درگیر می باشد .

2- کلاچ خالی شده و دیگر کار نمی کند و در نهایت بریده می شود .

3- با فشردع پدال کلاچ ، خودرو به صورت خلاص شده و به سختی می توان کلاچ بگیرید .

4- کلاچ پایین تر از حد معمول عمل می کند و باید پدال ترمز را بیشتر فشار دهید .

5- کلاچ بالاتر از حد معمول عمی می کند و باید با نوک پا آن را فشار دهید .

6- پدال کلاچ بسیار سفت شده و به سختی بالا و پایین می رود .

7- پدال کلاچ بسیار شل شده و با کوچیک ترین فشار به سمت پاینن حرکت می کند .

زمان تعویض سیم کلاچ چه زمانی می باشد ؟

1- سیم بسیار خشک شده است و نمی تواند درون غلاف خود حرکت کند .

2- سیم دچار تابیدگی شده و نمی تواند به خوبی درون غلاف کرده و حرکت می کنند .

3- سیم در برخی از نقاط دچار بریدگی شده و رشته ها از هم پاره شده است .

4- روکش پلاستیمی سیم قطعه قطعه شده است و سیم دیگر جا به جا نمی شود .

5- سیم کلاچ رشته رشته شده است و درون روکش پلاستیکی به خوبی حرکت نمی کند .

کلاچ وسیله ای است که حرکت چرخشی یک شفت را به شفت دیگر منتقل می نماید . کلاچ در واقع رابط بین جعبه دنده و موتور بوده که در ابتدا توان تولیدی موتور را به جعبه دنده منتقل نموده و پس از آن با حضور سایر سیستم ها توان به چرخ ها می دهد .

انواع کلاچ ها

1- بدون لغزش

2- یک طرفه

3- اصطکاکی

4- هیدرولیکی

انواع کلاچ اصطکاکی

1- کلاچ مخروطی

2- کلاچ تک صفحه ای

3- کلاچ چند صفحه ای

4- کلاچ چند صفحه ای

5- کلاچ نیمه گریز از مرکز

6- کلاچ گریز از مرکز

کلاچ های الکترومغناطیسی

این کلاچ ها به شکل های تک صفحه ای و استوانه های تو در تو ساخته می شوند که بر حسب نیاز و نوع طرح یکی از استوانه ها و محرک و دیگر متحرک ها می باشد . عامل اصای عمل قطع و وصل حرکت ، انرژی حاصل از الکترومغناطیسی است . این کلاچ ها سریع قطع و صل می شوند و از نظر ابعاد کوچک هستند .

در این کلاچ ها برای فشار دادن صفحات به یک دیگر در مدل تک صفحه ای و اتصال دو استوانه در مدل استوانه های تو در تو از نیروی الکترومغناطیسی استفاده خواهد شد . این مکانیزم کلاچ دائما به جریان برق احتیاج دارد و با کمک برق ماشین کار می کند . همچنین به دلیل جریان برق مداوم احتیاج به یک سیستم خنک کننده دارد که آن را خنک کرده و به آن آسیب جدی را وارد نکند .

کلاچ های الکترومغناطیسی ، مکانیزمی می باشد که برای اتصال دو محور با درگیری غیر دائم به یک دیگر و انتقال حرکت دورانی که با استفاده از عملکرد های الکترومغناطیسی درگیر و آزاد خواهد کرد .

کلاچ های الکترومغناطیسی به صورت الکتریکی عمل کرده اما به صورت مکانیکی گشتاور منتقل خواهد کرد . این روشی است که سابقا طراحان به ترمز ها و کلاچ های الکترومغناطیسی واگذار خواهد کرد .

قریب به 60 سال از زمانی که این کلاچ ها به صورت عمده مورد استفاده قرار می گیرد . انواع مختلفی از تجهیزات و کلاچ ها به صورت روز افزون طراحی و ساخته شده است ، ولی هنوز سیستم آن به صورت اولیه باقی می ماند .

اصول عملکرد کلاچ چه می باشد ؟

یک کلاچ از 4 قسمت بسیار مهم تشکیل شده است :

1- سیم پیچ تولید میزان مغناطیسی

2- روتور

3- آرمیچر

4- توپی

وقتی که جریان بر قرار می شود یک فلوی مغناطیسی ساکن ایجاد شده و به داخل روتور انتقال می یابد . این فلو آرمیچر را جذب کرده و باعث اتصال آن به روتور می شود . لغزش بین صفحه روتور و آرمیچر تا جایی ادامه پیدا می کند که سرعت خروجی و ورودی یکسان شود . کل زمان تلف شده برای این فرآیند بین یک تا دو دهم ثانیه می باشد . این کلتچ ها از یک سطح حساس برای ایجاد ارتباط بین اجزای داخلی و خارجی استفاده خواهد شد .

وقتی ارسال ولتاژ متوقف می شود ، اتصال آرمیچر و روتور قطع می گردد . در بیشتر طراحی ها فنر ها آرمیچر را از سطح روتور جدا می کنند و وقتی که نیرو افزایش پیدا می کند یک شکاف هوایی کوچک به وجود می آید .

سیکل کاری توسط وارد شدن ولتاژ به داخل سیم و خارج شدن از آن کامل می شود . در این مکانیزم ها مقدار لغزش صفر بوده و در نتیجه راندمان انتقال گشتاور صد در صد است .

گشتاور

گشتاور : این گشتاور دو نوع می باشد گشتاور نیرو و گشتاور چرخشی می باشد که باعث حرکت یا چرخش جسمی خواهد شد . و گشتاور خودرو با میل لنگ می باشد . اگر موتور تولید گشتاور بیشتری داشته باشد ، توانایی نیز افزایش خواهد یافت . و همچنین اندازه گشتاور تا حدودی شبیه به کار است و زیاد فرقی باهم ندارند . و همچنین این گشتاور با نیوتن و متر اندازه گیری می شود .

تعادل گشتاور

برای اینکه جسمی از لحاظ استاتیکی در تعادل باشد ، برآیند نیروهای و گشتاور های وارد به آن جسم باید مساوی صفر باشد ، برای صفر شدن مقدار برآیند گشتاور های در جهت عقربه های ساعت باید با مجموع گشتاور ها در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت می باشد .

اگر درس استاتیک یا مقاومت مصالح خوانده باشید ، باید با مفهوم گشتاور و نخوه بدتس آوردن آن در یک جسم کاملا آشنا باشد . گشتاور در واقع مقدار نیروی وارد بر یک جسک ضربدری طول آن نسبت به محور افزایش می یابد . و باعث جا به جایی و همچنین افزایش نیرو خواهد شد .

پس زدن

در برخی از کاربرد ها نیاز است که لقی بین اجزای تشکیل دهنده با دقت بالا انتخاب شود و اتصالات جذب کامل باشند . در این کاربرد ها حتی در یک درچه چرخشی نسبت بین اجزای در هنگام در گیری کلاچ می تواند مشکل ساز باشد . این حقیقتی است که در تعداد زیادی از اتصالات رباتی وجود دارد . در بعضی مواقع مهندسان طراح کلاچ هایی با مقدار پس زنی صفر طراحی می کنند اما باز هم امکان بروز یک چرخش نسبت کم بین توپی یا روتور در شفت وجود دارد .

اگر چه در اغلب کاربرد ها نیازی به پس زنی صفر نمی باشد ولی برای رفع این نقص می توان از آلیاژ های منیزیم دار در ساخت سطوح تماس استفاده خواهد شد .